Ο στόχος όμως της διεύρυνσης και του μετασχηματισμού μας σε ένα μαζικό κόμμα με οργανικές σχέσεις με την κοινωνία δεν έχει εκπληρωθεί. Υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν σε πολλά και διαφορετικά πεδία αν θέλουμε να είμαστε ένα πραγματικά αριστερό κόμμα των μελών του, με βαθιές κοινωνικές ρίζες, που θα μπορεί να εκπροσωπεί και να εκφράζει τα λαϊκά συμφέροντα και διεκδικήσεις όχι μόνο στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο αλλά και στην ίδια την κοινωνία, τους θεσμούς και τα κινήματα. Ένα κόμμα που θα δίνει με αξιώσεις την μάχη της ηγεμονίας: να πείθει δηλαδή ότι τα συμφέροντα των εργαζομένων τάξεων είναι συμφέροντα όλης της κοινωνίας».
Αυτό το απόσπασμα από την απόφαση της Προγραμματικής Συνδιάσκεψης του κόμματός είναι ένας κεντρικός στόχος-οδηγός για το επικείμενο συνέδριό μας. Από την επιτυχία αυτού του στόχου-οδηγού, δηλαδή αν ορθά απαντήσουμε σε αυτόν, θα εξαρτηθεί όχι μόνο η επιτυχία του συνεδρίου, αλλά η δυνατότητα να ανοίξουμε μια νέα δημοκρατική προοπτική για την πατρίδα μας και τον λαό της.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα δεδομένα. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι στο κόμμα μας υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην πολιτική του επιρροή και την οργανωτική του συγκρότηση. Φυσικά, αυτό αποτελεί μείζον και κομβικό πρόβλημα, το οποίο αν δεν λυθεί, θα αποτελεί μια σιδηρομπάλα που θα το κρατάει καθηλωμένο.
Συχνά, για όσους δεν έχουν κατανοήσει το πρόβλημα, όταν γίνεται λόγος για μετασχηματισμό του κόμματος, αρχίζει μια φιλολογία για ιδεολογική και πολιτική μετατόπιση. Ουδέν ανακριβέστερον αυτού. Τα χαρακτηριστικά της ιδεολογίας μας, της στρατηγικής μας και το πολιτικό πρόγραμμά μας έχουν με ομοφωνίες και με ευρύτατες πλειοψηφίες διατυπωθεί στην ιδρυτική μας διακήρυξη, στην προγραμματική μας συνδιάσκεψη και προφανώς θα ολοκληρωθούν και στο συνέδριό μας.
Αντίθετα, ο μετασχηματισμός του κόμματος σε ένα ακόμα λαϊκό, κόμμα των μελών και των φίλων του, κόμμα ριζωμένο μέσα σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες της χώρας, κόμμα που να επικοινωνεί με σύγχρονους όρους με τους πολίτες της χώρας είναι ζητούμενο, παρά το γεγονός ότι με βάση τις διακηρύξεις μας αποτελεί την πεμπτουσία της δικής μας στρατηγικής για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.
Ως κεντρικό χαρακτηριστικό της στρατηγικής μας είναι "η συγκρότηση μετώπου πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων" που θα υλοποιήσει μεγάλες και ώριμες ρήξεις με το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης και κοινωνικής συγκρότησης, με το σύστημα αξιών του σημερινού ακραίου νεοφιλελευθερισμού και φυσικά με τη σημερινή ακροδεξιά διακυβέρνηση της χώρας.
Επιδίωξή μας είναι να ανοίξουμε τον δρόμο για μια σταθερή δημοκρατική προοπτική που θα έχει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο, την προστασία της φύσης και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων με επίκεντρο την εργασία, τη μικρομεσαία και την υγιή επιχειρηματικότητα, τη φιλία και τη συνεργασία ανάμεσα στους λαούς και την παγκόσμια ειρήνη. Αυτή η πολιτική ατζέντα δεν είναι καινούργια. Αποτελεί μια θεμελιώδη ιδεολογική και στρατηγική βάση για το κόμμα μας τόσο στο πρόσφατο παρελθόν, από την ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ, την περίοδο της διακυβέρνησης αλλά και στην περίοδο πού είμαστε αξιωματική αντιπολίτευση.
Ωστόσο, αυτός ο προσανατολισμός δεν συνοδευόταν από την αναγκαία συμμαχία κοινωνικών δυνάμεων ώστε να εκπληρώνεται η προϋπόθεση για την ασφαλή πραγματοποίηση και προώθηση της στρατηγικής μας. Πρόκειται δηλαδή για μια θεμελιακή μας αδυναμία την οποία έχουμε σήμερα τον χρόνο και τη βούληση να θεραπεύσουμε. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώθηκε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τόσο στην ιδρυτική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία όσο και στην πρόσφατη πανελλαδική συνδιάσκεψη που ολοκλήρωσε τις νομαρχιακές συνδιασκέψεις σε όλη την Ελλάδα.
Τι σημαίνει στην πράξη ο μετασχηματισμός του κόμματος;
1. Σημαίνει ότι πρέπει να διευρύνουμε χωρίς φοβικά σύνδρομα την κομματική και πολιτική μας βάση με νέα μέλη και φίλους, αξιοποιώντας κάθε πρόσφορο μέσο και φυσικά τη σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία. Η διεύρυνση του κόμματος είναι μια αέναη και μόνιμη διαδικασία ανάπτυξης του κόμματος και σταθερός του στόχος.
2. Σημαίνει ότι η συμβολή του κάθε μέλους δεν θα βαθμολογείται με βάση την παρουσία του σε συνελεύσεις, αλλά με βάση την καθημερινή πρακτική του μέσα στον κοινωνικό χώρο που ζει, υπάρχει και δραστηριοποιείται.
3. Σημαίνει ότι οφείλουμε να συγκροτήσουμε τα δίκτυα των φίλων του κόμματος και να εξασφαλίζουμε την επικοινωνία και την αξιοποίησή τους σε δραστηριότητες ανάλογες με τα ενδιαφέροντά τους και τη διάθεσή τους.
4. Σημαίνει ότι μαζί με τις κλασικές οργανώσεις μελών σε δήμους και γεωγραφικές περιοχές είναι δυνατό και απαραίτητο να έχουμε οργανώσεις θεματικού χαρακτήρα ή και οργανώσεις του αντιστοιχούν σε μεγάλους είτε κλαδικούς, επιχειρησιακούς και επαγγελματικούς, είτε επιστημονικούς χώρους, είτε και δίκτυα με ιδιαίτερα και κοινά ενδιαφέροντα.
5. Σημαίνει ότι η δομή του κόμματος οφείλει να υλοποιεί μια αποκεντρωτική αντίληψη η οποία να είναι αντίστοιχη με τη διοικητική διαίρεση της χώρας και του κράτους, αλλά και να ωθεί διαρκώς στη μεταβίβαση εξουσιών σε επίπεδα που να βρίσκονται όλο και πιο κοντά σε κέντρα αποφάσεων και τα κέντρα αποφάσεων να βρίσκονται πιο κοντά στους πολίτες.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η θεμελιώδης οργανωτική δομή του κόμματος πρέπει να ακουμπάει αφενός στην περιφερειακή συγκρότηση της χώρας και να επιδιώκει την ενίσχυση των πρωτοβάθμιων δομών της. Η τραγωδία της πανδημίας που πλήττει τη χώρα ανέδειξε με τραγικό τρόπο πόσο κοστίζει στον τόπο αυτό το έλλειμμα.
Οφείλουμε να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις ώστε τα περιφερειακά μας όργανα να είναι ισχυρά πολιτικά όργανα. Να είναι ικανά να σχεδιάσουν και να κατευθύνουν τις κοινωνικές ομάδες και τις συγκρούσεις που θα προκληθούν στην προοπτική ενός νέου αποκεντρωμένου αναπτυξιακού μοντέλου.
Αυτή τη διαδικασία δεν πρέπει να την αντιλαμβανόμαστε μόνο με την οικονομική και παραγωγική της διάσταση. Αυτό δεν είναι αρκετό. Καθώς τεράστιοι πόροι διοχετεύονται προς την περιφέρεια, συμβάλλουν στην αναδιάταξη των κοινωνικών δυνάμεων και δημιουργούνται νέες κοινωνικές προτεραιότητες, αναμετρήσεις και συγκρούσεις. Δημιουργείται και το έδαφος για νέες πολιτικές αναδιατάξεις και νέους πολιτικούς συσχετισμούς.
Η καθιέρωση της περιφερειακής δομής του κόμματος ως δεύτερη βαθμίδα. Πρώτη βαθμίδα οι οργανώσεις μελών, δεύτερη βαθμίδα η περιφερειακή οργάνωση και τρίτη βαθμίδα η Κεντρική Επιτροπή. Η Νομαρχιακή Επιτροπή δεν καταργείται, αλλά εντάσσεται ως υποσύνολο της περιφερειακής οργάνωσης, όπως ακριβώς συγκροτείται διοικητικά η σχέση του νομού με την περιφερειακή διοίκηση.
Δηλαδή η νομαρχιακή συγκρότηση συνδέεται απολύτως με το συνολικότερο μοντέλο περιφερειακής οργάνωσης του κόμματος. Είναι προφανές ότι στην ευθύνη της Νομαρχιακής Επιτροπής συγκροτούνται οργανώσεις κάθε μορφής, οργανώσεις σύμφωνα με τις προβλέψεις του καταστατικού (εδαφικές, κλαδικές, θεματικές κ.λπ.).
6. Το κόμμα, για να μπορέσει να ανταποκρίνεται συνολικά στα καθήκοντά και στους πολιτικούς στόχους σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, οφείλει να διαμορφώσει τη διεύθυνσή του με βάση και τη μορφή της δομής του. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι υπεύθυνοι των επιμέρους περιφερειών μαζί με υπεύθυνους τομέων-τμημάτων του κόμματος θα αποτελούν το όργανο το οποίο θα έχει την ευθύνη για τη συνολική σε πανελλαδικό επίπεδο λειτουργία του κόμματος. Θα αποτελεί δηλαδή τη διεύθυνση του κόμματος. Θα αντικαθιστά το σημερινό οργανωτικό γραφείο που αποτελεί μια οργανωτίστικη αντίληψη για τη δομή του κόμματος, η οποία απαξιώνει μια σειρά ικανών πολιτικών στελεχών που συμμετέχουν σ’ αυτό και φυσικά δεν διασφαλίζει μια αξιόπιστη αμφίδρομη επικοινωνία και αλληλεπίδραση ανάμεσα στα επίπεδα οργάνωσης του κόμματος.
Η συγκρότηση διεύθυνσης στο κόμμα συνιστά αναβαθμισμένη οργανωτικοπολιτική δομή και λειτουργία απόλυτα αναγκαία προκειμένου ως κόμμα και ως οργανώσεις να ανταποκριθούμε στις σημερινές, πιο συνθέτες και διαρκώς εξελισσόμενες, συνθήκες αξιοποιώντας ικανά στελέχη μας που υπάρχουν στο κέντρο και ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Η συγκρότηση της διεύθυνσης αποτελεί τη δομή που αναβαθμίζει και κάνει ουσιαστική την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα επίπεδα του κόμματος, ανάμεσα στο κέντρο και στην περιφέρεια.
7. Είναι απαραίτητο σε συχνά διαστήματα να απευθυνόμαστε σε συντρόφους και φίλους που δρουν μέσα στις παραγωγικές, τις επιστημονικές, τις συνδικαλιστικές δομές της χώρας ή στον χώρο του πολιτισμού κ.α. και για αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους δεν αξιοποιούνται στις οργανωτικές δομές του κόμματος, αλλά η συμβολή τους θα μπορούσε να είναι σημαντική μέσα σε ένα ευρύ σώμα, «ένα Εθνικό Συμβούλιο» που θα συγκροτείται με ευθύνη της Κεντρικής Επιτροπής.
8. Οι κοινοβουλευτικοί τομείς και τα τμήματα του κόμματος πρέπει να ενοποιηθούν με ευθύνη της Κ.Ε. ώστε να αξιοποιείται ευρύς αριθμός στελεχών και να επιτυγχάνεται η σύνθεση μεσομακροπρόθεσμων επεξεργασιών με τις επίκαιρες παρεμβάσεις που οφείλουμε να κάνουμε είτε σε κοινοβουλευτικό επίπεδο είτε στο ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον.
9. Θα πρέπει να καθιερώσουμε δημοψηφίσματα για ειδικά αλλά και για κεντρικά πολιτικά ή κοινωνικά ζητήματα στα οποία θα μπορούν να πάρουν μέρος όλα τα μέλη και οι φίλοι του κόμματος.
10. Τέλος, μετά το συνέδριό μας να θέσουμε τις αποφάσεις του στην κρίση όλων των φίλων και των μελών του κόμματος ώστε όχι μόνο για να αποτυπωθεί η γνώμη τους, αλλά και να γίνουν κοινωνοί και φορείς αυτής της μεγάλης ιστορικής πρόκλησης.
Αυτές είναι κάποιες από τις απολύτως απαραίτητες τροποποιήσεις του καταστατικού μας, τις οποίες αν τις επιβεβαιώσουμε στην καθημερινή μας πρακτική, είναι δυνατό να συμβάλουν στην πραγματοποίηση της θεμελιακής θεωρητικής μας επιλογής, τη διαμόρφωση του «μετώπου κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων» που ως πρώτο στόχο θα θέσει την απαλλαγή από τη σημερινή καταστροφική κυβέρνηση.
