Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
16.2°C18.8°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
13.1°C17.3°C
2 BF 63%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
15 °C
14.9°C16.0°C
0 BF 80%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.8°C18.3°C
4 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
14.5°C15.7°C
0 BF 67%
Η εξωτερική πολιτική Μπάιντεν θα πρέπει να αποφύγει τον ιεραποστολικό ιδεαλισμό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η εξωτερική πολιτική Μπάιντεν θα πρέπει να αποφύγει τον ιεραποστολικό ιδεαλισμό

ΜΠΑΙΝΤΕΝ

Ο Τζο Μπάιντεν είναι έτοιμος να διασχίσει έναν οπωρώνα με ώριμα φρούτα. Μόλις ορκιστεί τον Ιανουάριο, ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ θα επανορθώσει τις σχέσεις με την Ευρώπη και άλλους παλιούς, αλλά αποξενωμένους συμμάχους. Μπορούμε επίσης να περιμένουμε μια αποστασιοποίηση από τα αυταρχικά καθεστώτα του κόσμου. Μετά τον συνομιλητή των ισχυρών ανδρών Ντόναλντ Τραμπ, η Αμερική θα έχει επικεφαλής έναν πραγματικό δημοκράτη, όχι απλώς έναν Δημοκρατικό.

Είναι σωστό να εύχεται κανείς την επιτυχία αυτού του σχεδίου. Είναι επίσης φυσικό να ανησυχεί όταν οι ΗΠΑ αποδίδουν σχεδόν μεταφυσικές δυνάμεις στη δημοκρατία. Αν ο κ. Μπάιντεν σκοπεύει να δείξει σαφή προτίμηση στις ελεύθερες χώρες, τόσο το καλύτερο.

Υπάρχουν όμως όρια σ’ αυτόν τον φιλόδοξο ιδεαλισμό. «Μπορούμε να το πούμε δημοκρατική λίγκα» έγραφε πέρσι ο  Άντονι Μπλίνκεν προτείνοντας μια επίσημη συνεννόηση των φιλελεύθερων εθνών. Θα μπορούσε να είναι απλώς ένα σύνθημα, όμως ο άνθρωπος που επιλέχθηκε για επόμενος υπουργός Εξωτερικών δεν είναι ο μόνος ανάμεσα στους Δημοκρατικούς που φαίνεται αποφασισμένος να προωθήσει την ελευθερία έπειτα από τέσσερα χρόνια ωμού εθνικισμού.

Ο κ. Μπάιντεν θα πρέπει να προσέξει να μην θέσει ηθικούς κανόνες που μπορούν μόνο να αποτύχουν. Οι περισσότερες από τις προτεραιότητές του στην εξωτερική πολιτική υποδηλώνουν κάποιας μορφής συνεννόηση με αυταρχικά καθεστώτα.

Το Ιράν και η Κίνα

Η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, την οποία ελπίζει να αναβιώσει, δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε φιλελεύθερη μεταρρύθμιση της ισλαμικής δημοκρατίας. Και πώς θα μπορούσε; Ούτε μπορεί η παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής να έχει τα περιθώρια για υπερβολική ενασχόληση με τους θεσμούς των χωρών που συμμετέχουν. Οι εκπομπές αερίων δεν περιορίζονται στις δημοκρατικές χώρες.

Όσο για τη στάση του απέναντι στην Κίνα, είτε ο κ. Μπάιντεν θα επιδιώξει ένα modus vivendi, κάτι που θα σημαίνει ότι θα πρέπει να συγκρατήσει τα σχόλιά του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε θα καλλιεργήσει τις σχέσεις με χώρες που ανησυχούν για την ασιατική υπερδύναμη. Ορισμένες από αυτές δεν είναι δημοκρατίες. Η έμφαση, επομένως, στον εσωτερικό χαρακτήρα ξένων καθεστώτων θα μπορούσε να περιορίσει τις αμερικανικές επιλογές.

Είναι γλυκιά η ιδέα ότι η Αμερική επικράτησε στον Ψυχρό Πόλεμο επειδή συνεργάστηκε μόνο με δημοκρατίες. Στην πραγματικότητα, οι ηθικοί συμβιβασμοί -με Λατινοαμερικανούς στρατηγούς, κατά καιρούς με το απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής- πολλαπλασιάστηκαν αλλού. Είτε μάθει να ζει με την Κίνα, είτε προσπαθήσει να την ανταγωνιστεί, η Ουάσιγκτον θα χρειαστεί ένα μέρος κυνισμού. Το να επικαλεστεί υψηλά ιδανικά τώρα θα προκαλέσει μόνο παγκόσμια απογοήτευση με τις ΗΠΑ αργότερα.

Η δημοκρατία σε υποχώρηση

Το πλησιέστερο που η πολιτική μπορεί να φτάσει σε νόμους με τη νευτωνική έννοια είναι το ότι οι δημοκρατίες δεν πολεμούν μεταξύ τους. Χρειάζεται όμως ένα άλμα για να φτάσει κανείς από την ειρήνη στην ενεργή και αποκλειστική συνεργασία. Η κρίση του Σουέζ το 1956 και πιο πρόσφατες προστριβές των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους υποδηλώνουν ότι οι δημοκρατικές εκλογές δεν αποτελούν επαρκή βάση για τη συγκρότηση αυτής της «λίγκας».

Η έκκληση για τη δημιουργία μίας φαίνεται να πηγάζει από το βαρύ κλίμα που προκαλεί η άνοδος ανελεύθερων καθεστώτων. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η δημοκρατία βρίσκεται σε υποχώρηση τόσο όσον αφορά των αριθμό των χωρών που την εξασκούν όσο και το εύρος των ελευθεριών σ’ αυτές.

Πρόκειται όμως για μια υποχώρηση από ένα ιστορικό υψηλό. Το μεταψυχροπολεμικό επίπεδο δημοκρατικής επέκτασης ήταν πάντα καταδικασμένο να επιβραδυνθεί ή ακόμη και να αναστραφεί. Αυτό δεν είναι κάτι που θα έπρεπε οι φιλελεύθεροι να ερμηνεύουν ως κρίση που πρέπει να επανορθωθεί.  Ή, ακόμη κι αν το κάνουν, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για αντίσταση και κάθε είδους διεστραμμένες συνέπειες στην πορεία.

Το αλαζονικό παρελθόν

Το φλερτ του κ. Τραμπ με τη Βόρεια Κορέα και τον Κιμ Γιονγκ Ουν ξεχωρίζει για την αθλιότητά του (και το ύστατο έγκλημα για έναν ρεαλιστή, την έλλειψη αποτελεσμάτων). Η εγκατάλειψη της κολακείας τυράννων της τελευταίας τετραετίας είναι μια έντιμη φιλοδοξία. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα έπρεπε να συνεπάγεται την επιστροφή σε ένα αλαζονικό παρελθόν, αλλά στον απατηλό πραγματισμό που ενσάρκωνε ο κ. Μπάιντεν όταν ήταν αντιπρόεδρος.

Γνώριζε ότι από το Βιετνάμ έως το Ιράκ οι χειρότερες ατυχίες που γνώρισαν οι ΗΠΑ στο εξωτερικό δεν προήλθαν από αυτοάμυνα ή τον σεβασμό συμβατικών υποχρεώσεων, αλλά από ιεραποστολικό ζήλο. Το οπλοστάσιο μιας δημοκρατίας μπορεί πολύ εύκολα να εκραγεί στο πρόσωπό της. Ακόμη κι αυτό το μοντέλο διακριτικότητας επέτρεψε στη Γαλλία και τη Βρετανία να τον παρακινήσουν στην επέμβαση στη Λιβύη.

Από τον Ιανουάριο, αυτό που ο Χένρι Κίσιντζερ αποκαλούσε ως «μεντεσέ» -η αναποφασιστικότητα της Αμερικής ανάμεσα στις αξίες και στα συμφέροντά της- θα βρίσκεται στα χέρια του κ. Μπάιντεν. Και το λιγότερο άσχημο σκηνικό είναι το σημείο που άφησε τα πράγματα το παλιό αφεντικό του.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL