Καθώς οι υποστηρικτές του Τζο Μπάιντεν πανηγύριζαν την εκλογική του νίκη κοντά στον Λευκό Οίκο, ένας δημοσιογράφος φωτογράφισε έναν από αυτούς τυλιγμένο με τη σημαία του ΝΑΤΟ. Η πυξίδα στο μπλε φόντο ξεχώριζε ανάμεσα στα αριστερά συνθήματα γραμμένα γύρω του.
Οι οπαδοί της στρατιωτικής συμμαχίας έγιναν ένα με τους φιλειρηνιστές στους εορτασμούς για την ήττα του Ντόναλντ Τραμπ. Όπως έγινε και για τους κοσμοπολίτες πλούσιους και τους Σοσιαλιστές που θέλουν να τους φορολογήσουν. Το ίδιο και με τους αυστηρούς Φιλελεύθερους και τους επικριτές του φιλελευθερισμού που βλέπουν σ’ αυτόν μόνο ένα προκάλυμμα για ασυνείδητο ρατσισμό. Επί τέσσερα χρόνια, ο Ντ. Τραμπ έφερνε κοντά τους πιο αταίριαστους ανθρώπους.
Διαπληκτισμοί με... το καλημέρα
Ακόμη όμως και προτού αποχωρήσει επισήμως, η ενοποιητική του δύναμη φαίνεται να εξασθενεί. Οι μετριοπαθείς Δημοκρατικοί επιρρίπτουν την ευθύνη για τα μέτρια αποτελέσματα στο Κογκρέσο στους ριζοσπάστες. Οι κατηγορούμενοι, ανάμεσά τους η Αλεξάντρια Οκάσιο-Κόρτες, απαντούν ότι όσοι υποψήφιοι υποστήριξαν την οικουμενική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη εξελέγησαν.
Όποιος κι αν έχει δίκιο, οι διαπληκτισμοί αυτοί άρχισαν ήδη προτού οι πραγματικότητες που επιβάλλει η προεδρική εξουσία γίνουν ορατές: οι ελπίδες που συντρίβονται, οι ενοχλητικοί συμβιβασμοί.
Η επείγουσα ανάγκη να νικηθεί ο Ντ. Τραμπ κρατούσε τα τελευταία χρόνια ενωμένες τις ασταθείς φράξιες των Δημοκρατικών. Χωρίς αυτόν, οι αντιθέσεις απελευθερώνονται. Ένας πραγματικά κυνικός Ρεπουμπλικανός δεν θα αμφισβητούσε την εκλογική ήττα του Ντ. Τραμπ. Αντιθέτως, θα επιθυμούσε την αποχώρησή του μια ώρα αρχύτερα προκειμένου να επιταχυνθούν οι επικείμενες έριδες στους Δημοκρατικούς.
Ο Τζο Μπάιντεν πρέπει να συγκροτήσει ένα υπουργικό συμβούλιο κι έπειτα να διαμορφώσει πολιτικές προτάσεις που θα ικανοποιούν από τα στελέχη της Γουόλ Στριτ έως τους ένθερμους Σοσιαλιστές. Με την Κοινοβουλευτική Ομάδα των Δημοκρατικών να μειώνεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η δεύτερη ομάδα, αν και πιο ολιγομελής, θα αποκτήσει περισσότερο βάρος.
Η Αριστερά συμπορεύτηκε με τις κεντρώες αιρέσεις των νέων Δημοκρατικών τη δεκαετία του 1990 επειδή το κόμμα είχε μείνει εκτός εξουσίας για πολύ καιρό. Σήμερα, μόλις τέσσερα χρόνια μετά τον τελευταίο Πρόεδρο των Δημοκρατικών, δεν υπάρχει ανάγκη για παρόμοιες συναινέσεις.
Σύγκρουση αξιών
Ο Τζ. Μπάιντεν μπορεί τουλάχιστον να παρηγορηθεί από το γεγονός ότι αναγνωρίζεται ότι η οικονομική του πολιτική, η άμεσή του προτεραιότητα, θα γίνει αντικείμενο διαφωνιών. Λιγότερο διαπραγματεύσιμη είναι η σύγκρουση των αξιών που κρύβονται πίσω από τις διαφωνίες.
Αν η φετινή χρονιά μας έμαθε κάτι καινούργιο πέρα από την πανδημία, αυτό είναι ίσως ότι διεξάγεται μια πολιτισμική σύγκρουση μεταξύ αριστερών, όχι μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς. Στη μία πλευρά βρίσκονται οι Φιλελεύθεροι, που ορίζουν τη δικαιοσύνη ως ισονομία. Από την άλλη, εκείνοι που το καταγγέλλουν αυτό ως ρεπουμπλικανική απάτη και προτάσσουν τα δικαιώματα ομάδων με βάση την εθνοτική καταγωγή ή το φύλο.
Αντιπαραθέσεις όπως αυτή για τη «μείωση της χρηματοδότησης προς την αστυνομία» αποκαλύπτουν τις διαφωνίες που υπάρχουν σήμερα για το τι σημαίνει να είσαι προοδευτικός. Διαφωνίες που διαποτίζουν τα δημοσιεύματα των εφημερίδων και βρίσκουν τη θέση τους σε πανεπιστήμια και βιβλία.
Διαφωνίες που απείλησαν να πλήξουν τους Δημοκρατικούς το καλοκαίρι των διαδηλώσεων. Στο τέλος, η αποστολή για την ήττα του Ντ. Τραμπ βοήθησε να διατηρηθεί η πειθαρχία. Το κόμμα όμως δεν θα μπορεί να συνεχίσει να ποντάρει σ’ αυτόν μετά τον Ιανουάριο.
Διαφωνίες και στην εξωτερική πολιτική
Ακόμη και το όραμα του Τζο Μπάιντεν για τη θέση των ΗΠΑ στον κόσμο αναμένεται να γίνει αντικείμενο αμφισβήτησης εκ των έσω. Αν με το «Η Αμερική επιστρέφει» εννοεί την επιστροφή στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και τα συναφή, τότε δεν θα έχει προβλήματα.
Αν όμως οραματίζεται ένα σκληρότερο μοντέλο παγκόσμιας ηγεσίας (ο Μπάρακ Ομπάμα, τον οποίο υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος, βομβάρδισε επτά χώρες τα τελευταία του χρόνια στον Λευκό Οίκο), αναμένεται να συναντήσει την αντίσταση μιας νεότερης γενιάς Δημοκρατικών που δεν έχουν τις καλύτερες αναμνήσεις από τις επεμβάσεις του αμερικανικού στρατού στο εξωτερικό.
Όλα τα επιτυχημένα κόμματα στη δημοκρατία αποτελούν κάποιο είδος συνασπισμού. Με τον τεράστιο όμως πληθυσμό τους και το δικομματικό τους σύστημα οι ΗΠΑ οδηγούν την έννοια στα άκρα. Περίπου 330 εκατομμύρια άνθρωποι πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς, αναγκάζοντας έτσι τα δύο κόμματα να προσπαθούν να συγκεράσουν μια τεράστια γκάμα απόψεων και συμφερόντων.
Κάποιοι θα απογοητευθούν
Οι Δημοκρατικοί πρέπει να υπερασπίζονται τόσο το Όρεγκον, που ψήφισε να αποποινικοποιήσει τη χρήση σκληρών ναρκωτικών, αλλά και να μιλούν υπέρ του νόμου και της τάξης στα μέλη των συνδικάτων που κατοικούν στις μεσοδυτικές πολιτείες.
Είναι υπερβολικό να πιστεύει κανείς ότι όλοι τους θα νοσταλγήσουν τον Πρόεδρο Τραμπ. Δεν μπορεί όμως κανείς να παραγνωρίσει ό,τι έκανε γι’ αυτούς ο απερχόμενος Πρόεδρος, αποτελώντας το πιο αποτελεσματικό πειθαρχικό όργανο του κόμματος που θα μπορούσαν να φανταστούν.
Χωρίς αυτόν, ο Τζο Μπάιντεν αναγκάζεται να επιλέξει ποια πλευρά του διχασμένου κόμματός του θα απογοητεύσει. Δεν έγινε ποτέ σαφές αν η εκλογή του σηματοδοτεί την αποκατάσταση του φιλελευθερισμού προ 2016 ή ένα άνοιγμα στην πραγματική Αριστερά. Βλέποντας όμως κανείς τους πανηγυρισμούς και των δύο πλευρών στην αμερικανική πρωτεύουσα, δεν θα μπορούσε παρά να διαισθανθεί ότι μία από αυτές θα αντιμετωπίσει σοβαρές απογοητεύσεις.
