Παρακολούθησα την παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Βούλγαρη: Η Προμηθέα (29.3.2025). Στο τέλος της έλαβε και εγώ το λόγο με την εξής συνοπτική συμβολή μου:
1. Ως προς τον τίτλο: αν ο Προμηθεύς έγινε Προμηθέας, γιατί η κόρη του Προμήθεια να μη γίνει Προμηθέα; Πρόκειται για τη μητέρα της Τύχης, της Ευνομίας και της Πειθούς…
2. Διαρκής είναι η επικοινωνία «μικρόκοσμου»/«μακρόκοσμου», όταν για παράδειγμα «μεγενθύνω και συρρικνώνω το σύμπαν μου» (σ.40) ή «του χρόνου όλου μεταποιημένου εις αέναον παρόν» (σ.71˙ πρβλ. σσ. 47,55,70,87,99).
3. Ζωηρό πεδίο ερωταπόκρισης, ακόμη και με συντομία.
4. Επίκληση της «ουτοπίας» ως «της εκ των κάτω αναπλάσεων» (σ.154).
5. Η συζυγία τέχνης και ιστορίας εμφανίζεται συνεχής και ευρηματική.
6. Δεν χάνεται το “et in Arcadio ego” (σσ.122,137,146,155).
7. Η προσεγμένη αυτοβιογραφία ανακυκλώνεται.
8. Μια ακόμη «πολυφωνική μεταμυθοπλασία».
Κλείνοντας συμμερίζομαι την ερωταπόκριση του φίλου μου:
Η Ελπίδα κρατάει λεπίδα;
Ίσως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μια περισσότερη γνώριμη συλλογιστική από την αρχαία φιλοσοφική γραμματεία. Πρόκειται για την ολοένα εντεινόμενη διελκυστίνδα ανάμεσα στο «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος» και στο «θεός ημίν πάντων χρημάτων μέτρον». Σ’ αυτή τη διαρκή διακύβευση κρίνεται το ύπατο κανονιστικό κριτήριο των «μορφών ζωής», άλλοτε με τη στροφή προς την «υπέρβαση» και άλλοτε προς την «εναλλακτικότητα», με ενοποιό πάντως γνώρισμα την Ελπίδα, το εναπομείναν δώρημα της Πανδώρας.
*Ο Παναγιώτης Νούτσος είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής και Πολιτικής φιλοσοφίας του Παν/μίου Ιωαννίνων
