Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency - IAEA) στέλνει στην Ουκρανία κλιμάκιο ειδικών του οποίου ηγείται ο επικεφαλής της Μαριάνο Γκρόσι, που μάλιστα έκανε σχετική ανάρτηση στα social media.
The day has come, @IAEAorg's Support and Assistance Mission to #Zaporizhzhya (ISAMZ) is now on its way. We must protect the safety and security of #Ukraine’s and Europe’s biggest nuclear facility. Proud to lead this mission which will be in #ZNPP later this week. pic.twitter.com/tyVY7l4SrM
— Rafael MarianoGrossi (@rafaelmgrossi) August 29, 2022
Στόχος τους είναι να διακριβώσουν τις συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργούν οι εγκαταστάσεις του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια, στην νότια όχθη του Δνείπερου που ελέγχουν εδώ και μήνες οι ρωσικές δυνάμεις (και συγκεκριμένα στο Ενέργκονταρ, νοτιοδυτικά της πόλης της Ζαπορίζια).
Στην πόλη της Ζαπορίζια που ελέγχεται από τις ουκρανικές δυνάμεις, οι Αρχές έχουν διανείμει σε όσους κατοίκους παραμένουν εκεί χάπια ιωδίου και έχουν δώσει οδηγίες αντίδρασης για την περίπτωση διαρροής ραδιενέργειας. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, με σχεδόν 750.000 κατοίκους πριν την έναρξη των συγκρούσεων.
Στην περιοχή του εργοστασίου το τελευταίο διάστημα καταγράφεται συνεχής ανταλλαγή πυρών πυροβολικού με τις ουκρανικές δυνάμεις που διατηρούν τον έλεγχο της βόρειας όχθης, με την κυριότερη αστική περιοχή σε μικρή απόσταση να είναι η Νικόπολη, 12-15 χλμ. βορειοανατολικά του σημείου που βρίσκονται οι 6 αντιδραστήρες. Στην νότια όχθη το ίδιο το εργοστάσιο εφάπτεται στην πόλη του Ενέργκονταρ, μόλις 4 χλμ. ανατολικά των αντιδραστήρων. Πριν τον πόλεμο, αριθμούσε πάνω από 50.000 κατοίκους.
Η ανάγκη για ασφαλή λειτουργία των αντιδραστήρων έχει φέρει το «παράδοξο» το ουκρανικό προσωπικό του εργοστασίου να συνεχίζει να εργάζεται κανονικά υπό συνθήκες «κατοχής» και υπάρχουν πολύ μεγάλες ανησυχίες για την δυνατότητά τους να εξυπηρετούν τις ανάγκες του εργοστασίου χωρίς ανανέωση, περιόδους ξεκούρασης, δυνατότητες αντικατάστασης κτλ.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αυξηθεί τα αναφερόμενα περιστατικά όπου μονάδες πυροβολικού των ρωσικών δυνάμεων βάλλουν από την περιοχή του εργοστασίου προς στόχους στην βόρεια όχθη του ποταμού και, αντίστοιχα, ουκρανικές μονάδες απαντούν με πυρά κατά των σημείων όπου είχαν διαταχθεί οι ρωσικές.
Ο ΟΗΕ και η Ουκρανία ζητούν αποχώρηση των ρωσικών μονάδων από το εργοστάσιο, ωστόσο σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά είναι οι Ουκρανοί που συνεχίζουν να βάλλουν κατά του εργοστασίου, τουλάχιστον σε εννέα περιπτώσεις αυτό το Σαββατοκύριακο. Κατά τον εκπρόσωπο Τύπου του ρωσικού υπουργείου Άμυνας Ίγκορ Κονασένκοφ, «επί του παρόντος, οι μόνιμοι τεχνικοί του εργοστασίου ελέγχουν την κατάστασή του και διασφαλίζουν την λειτουργία του. Τα επίπεδα ραδιενέργειας στην περιοχή παραμένουν φυσιολογικά».
Η ουκρανική Energoatom όπως είναι αναμενόμενο υποστηρίζει ότι «δεν γνωρίζει» για ουκρανικά πυρά προς το εργοστάσιο. Αντίστοιχη είναι η στάση πολλών δυτικών ΜΜΕ που δεν αναφέρουν σαφώς ποια πλευρά βάλλει κατά της περιοχής του εργοστασίου. Κατά τη ρωσική πλευρά, έχει καταρριφθεί και οπλισμένο drone που επιχειρούσε να πλήξει την περιοχή του εργοστασίου, καθώς η Μόσχα προσπαθεί να εμφανίσει την δική της πλευρά ως «προστάτη» και όχι ως εισβολέα.
