Δεν είναι μία ούτε δύο, αλλά πολύ περισσότερες οι προεκλογικές υποσχέσεις που δεν τήρησε ο Πρόεδρος και εκ νέου υποψήφιος Εμανουέλ Μακρόν. Μία, λοιπόν, από τις όμορφες, πλην μη τηρηθείσες υποσχέσεις του το 2017 είχε να κάνει με την καταπολέμηση της φτώχειας. “Πιστεύω ότι μπορούμε, στη διάρκεια μιας γενεάς, να ξεριζώσουμε την ακραία φτώχεια στη χώρα μας” διαβεβαίωνε τον Σεπτέμβριο του 2018 ο Πρόεδρος, παρουσιάζοντας τη στρατηγική του για την αντιμετώπιση της φτώχειας. Ωστόσο, πέντε χρόνια αργότερα, κι ενώ έχει μεσολαβήσει και η πανδημία, το φαινόμενο της ακραίας φτώχειας στη Γαλλία καλά κρατεί.
Μπορεί βέβαια να μην υπήρξε κοινωνική καταστροφή χάρη στην εφαρμογή της γνωστής αρχής “ό,τι κι αν στοιχίσει” που απέτρεψε την έκρηξη του αριθμού των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (που βρίσκεται στα 1.102 ευρώ τον μήνα ανά άτομο), ωστόσο το φαινόμενο έχει πλέον ριζώσει για τα καλά στη γαλλική κοινωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Μάλιστα το φαινόμενο ενισχύεται από την άνοδο των τιμών, αλλά και την ολοένα και μεγαλύτερη επισφάλεια της εργασίας που έφερε στο προσκήνιο η πανδημία. Πλέον η ακραία φτώχεια πλήττει πάνω από 12 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή το 18.46% του πληθυσμού, με την προεδρία Μακρόν να επιδεινώνει ουσιαστικά τα πράγματα.
“Αυτό που διαπιστώνουμε είναι όχι τόσο επέκταση της φτώχειας, αλλά επιδείνωσή της” παρατηρεί η Βερονίκ Ντεβίζ, πρόεδρος της οργάνωσης "Καθολική Βοήθεια". Από την πλευρά της, η επικεφαλής της οργάνωσης “ATD Τέταρτος Κόσμος” Μαρί Αλέθ Γκράρντ παρατήρησε ότι “η πενταετία που πέρασε αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία”, εξηγώντας ότι “δεν πάρθηκε κανένα μέτρο για το ξερίζωμα της μεγάλης φτώχειας”.
Η βούληση του Προέδρου ακυρώθηκε όχι από κάποιον εξωγενή παράγοντα, αλλά από τις δικές του οικονομικές και δημοσιονομικές επιλογές. “Τα φορολογικά μέτρα βάθυναν τις ανισότητες” εξηγεί, μιλώντας στην εφημερίδα Ουμανιτέ, ο Κριστόφ Ρομπέρ, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Αββάς Πιέρ, στη διάρκεια της παρουσίασης της Ετήσιας Έκθεσης της οργάνωσης. Έτσι από τη μια πλευρά, στο όνομα του δόγματος του trickle down economics (σύμφωνα με το οποίο οι φοροαπαλλαγές και ελαφρύνσεις ισχυρών και επιχειρήσεων ευνοούν και και τους πιο αδύναμους, κάτι που έχει αποδειχθεί ότι δεν ισχύει), η κατάργηση του φόρου στις μεγάλες περιουσίες, του φόρου στέγασης για όλους ή ακόμη η δημιουργία ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή, ευνόησαν τους πιο εύπορους.
Από την άλλη, οι ενισχύσεις στους πιο φτωχούς περικόπηκαν, όπως έγινε, για παράδειγμα, με τη συστηματική απόρριψη αναβάθμισης του ελάχιστου κοινωνικού εισοδήματος, με τη δημοσιονομική αποδόμηση της κοινωνικής κατοικίας και με τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος ασφάλισης των ανέργων, που αύξησε από τέσσερις σε έξι μήνες την περίοδο των εισφορών προκειμένου να δημιουργηθεί δικαίωμα αποζημίωσης, πλήττουν τους πιο αδύναμους στο επίπεδο της απασχόλησης. Μια ελαφριά πολιτική υποχώρηση, ως απάντηση στο κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, δεν άλλαξε τον πυρήνα της πολιτικής, λειτουργώντας περιθωριακά. Και σίγουρα, όχι μόνο δεν περιόρισε την “ακραία φτώχεια”, αλλά αύξησε τον αριθμό “εκείνων που δεν έχουν τα απαραίτητα”, που πλέον ανέρχονται σε 38 εκατομμύρια.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην τελευταία του έκθεση, το 2018, το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών παρατηρούσε ότι “το επίπεδο ζωής των πιο ευκατάστατων νοικοκυριών αυξάνεται καθαρά. Εκείνο των μεσαίων υποχωρεί, κυρίως λόγω της πτώσης των επιδομάτων στέγασης”. Έκτοτε, όχι μόνο δεν σημειώθηκε κάποια μείωση του χάσματος των ανισοτήτων, αλλά αυτές έγιναν βαθύτερες. Οι φτωχοί, φτωχότεροι και οι πλούσιοι, πλουσιότεροι. Ως συνήθως.
