Αν σε μια παρτίδα στο αγωνιστικό σκάκι ο στόχος είναι η νίκη, μέσα από σκληρή ψυχολογική μάχη, κάποιες φορές και με προσπάθεια ταπείνωσης του «εγώ» του αντιπάλου, στο καλλιτεχνικό σκάκι προέχει η κομψή λύση ενός προβλήματος, η ομορφιά της δημιουργίας!
Αναμφίβολα το καλλιτεχνικό σκάκι έχει πολλά κοινά στοιχεία με το αγωνιστικό, μα και αρκετές διαφορές. Έχουμε συναντήσει περιπτώσεις σκακιστών που διαπρέπουν σε ένα από τα δύο και παράλληλα είναι κάτω του μετρίου στο άλλο. Υπάρχουν και οι λαμπρές εξαιρέσεις!
Ο Παναγιώτης Κονιδάρης σε άρθρο του στην ΑΥΓΗ, με τίτλο «Και λύνουν και…κοπανάνε!», αναφέρει:
Μην πάει το μυαλό σας στην βία, όχι πάντως στην φυσική. Μιλάμε για σκάκι, οπότε το «κοπανάνε» του τίτλου έχει να κάνει με σκακιστικό… ξύλο! Από αυτό που έχουμε φάει όλοι τέλος πάντων, ξέρετε εσείς. Και αναφερόμαστε σε σκακιστές του αγωνιστικού που είναι ταυτόχρονα και ενεργοί λύτες στο καλλιτεχνικό σκάκι.
Υπάρχουν λοιπόν αρκετοί τιτλούχοι του αγωνιστικού σκακιού που ασχολήθηκαν (και αρκετοί συνεχίζουν με αμείωτο ρυθμό) με το καλλιτεχνικό σκάκι σε σταθερή βάση. Ενδεικτικά θα αναφέρω ορισμένους από τους πιο δραστήριους: Τζων Ναν (Αγγλία), Μπόγιαν Βούτσκοβιτς, (Σερβία), Τζώναθαν Μέστελ, (Αγγλία), Όφερ Κομέι (Ισραήλ), Κίριλ Σεβτσένκο (Ουκρανία), όλοι GM στο ΟΤΒ. Ανάμεσά τους όμως τα τελευταία χρόνια ξεχωρίζει ένας άλλος σκακιστής, από την Πολωνία, ο 30χρονος Κασπέρ Πιορούν που, όπως και οι προηγούμενοι, και λύνει (σκακιστικά προβλήματα) και κοπανάει (σκακιστές)!
Τα βλέμματα λοιπόν έπεσαν ξανά στο αστέρι της Εθνικής Πολωνίας μετά από την πρόσφατη σημαντική επιτυχία του να προκριθεί στον 5ο γύρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου αποκλείοντας κατά σειρά τους: Ρ. Μακαριάν (Ρωσία, IM, 2460), Μ. Ράγκερ (Αυστρία, GM, 2680), Γ. βαν Φόρεστ (Ολλανδία, GM, 2701), Γ. Σιντάροβ (Ουζμπεκιστάν, GM, 2558) και μάλιστα παίζοντας δυναμικό σκάκι. Στον 5ο γύρο αποκλείστηκε από τον βετεράνο Ε. Μπακρό (Γαλλία, GM, 2678). Αν είχε προκριθεί, θα αντιμετώπιζε τον παγκόσμιο πρωταθλητή Κάρλσεν!
Παράλληλη ανοδική πορεία
Ωστόσο ο Πιορούν δεν είναι… χτεσινός. Το τρέχον ΕΛΟ του είναι 2608 αλλά το μέγιστο που έχει φτάσει ήταν 2685! Είναι πια πολύ έμπειρος σκακιστής και με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του, τόσο ατομικά, όσο και ομαδικά. Είναι σταθερά μέλος της Εθνικής Πολωνίας τα τελευταία χρόνια (με μερικά εξαιρετικά αποτελέσματα), έχει κατακτήσει 2 πρωταθλήματα Πολωνίας (2017 και 2020), καθώς και πρωταθλήματα νέων, ενώ ήταν και 3ος στο Παγκόσμιο Νέων το 2009.
Ασφαλώς εξακολουθεί να ασχολείται με την Λύση σκακιστικών προβλημάτων με την ίδια ζέση που είχα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι όταν τον πρωτογνώρισα νεαρό στο Παγκόσμιο Καλλιτεχνικού στο Μπατούμι της Γεωργίας το 2013. Μάλιστα στο Καλλιτεχνικό έχει να επιδείξει ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες μιας και έχει στεφθεί ήδη 5 φορές Παγκόσμιος Πρωταθλητής (2011,2014, 2015, 2016, 2017), κι ακόμα περισσότερες στο ομαδικό Παγκόσμιο με την Πολωνία. Σε τίτλους τον περνάει μόνο ο συμπατριώτης του, θρύλος του Καλλιτεχνικού, Πιότρ Μούρτζια που κατέχει 8 τρόπαια σε Παγκόσμια ατομικά Πρωταθλήματα.
Ο Πιορούν στο αγωνιστικό σκάκι εμφανίζει ένα ανάμεικτο στιλ στρατηγικού και τακτικού παιχνιδιού, διαλέγει πολλές φορές σπάνιες βαριάντες στα ανοίγματα και επιδιώκει δυναμικό παιχνίδι. Η ενασχόλησή του με την λύση προβλημάτων τον έχει βοηθήσει και του έχει ασφαλώς οξύνει την τακτική διαίσθηση, όπως παραδέχεται και ο ίδιος. Έτσι δεν είναι εντελώς τυχαίο που μερικές φορές στις παρτίδες του συναντάμε τακτικά μοτίβα που θυμίζουν καλλιτεχνικό σκάκι! Θα ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένες θέσεις από παρτίδες του, πρόσφατες και παλιότερες, για να πάρετε μια γεύση.
Κι ας ξεκινήσουμε από μια πρόσφατη νίκη του από το Παγκόσμιο Κύπελλο:
Βαν Φόρεστ (Ολλανδία 2688) - Πιορούν (Πολωνία, 2608) [C84]
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 α6 4.Αα4 Ιζ6 5.0–0 β5 6.Αβ3 Αβ7 7.δ3 Αε7 8.γ4 0–0 9.Ιγ3 βxγ4 10.Αxγ4 δ6 11.α3 Αγ8 12.θ3 Αε6 13.Ιδ5 Ια5 14.Ιxζ6+ Αxζ6 15.Αxε6 ζxε6 16.Αδ2 Ιβ7 17.Ββ3 Ιγ5 18.Βγ4 Βδ7 19.β4 Ια4 20.Πζγ1 γ5 21.Αε3 δ5 22.Βα2 δ4 23.Αδ2 Πζγ8 24.Πγ4 γxβ4 25.Πxγ8+ Βxγ8 26.αxβ4 Ιγ3 27.Ββ3 Βγ6 28.Ρθ2 Ρζ7 29.Πγ1 Πγ8 30.Βα3 θ6 31.Πα1 Πα8 32.Βα5 Βδ6 33.θ4 θ5 34.Αxγ3 δxγ3 35.β5
Σε αυτή τη θέση είναι ο λευκός που πιέζει, λόγω του καρφώματος στην «α», αλλά ο Πιορούν βάζει περιπλοκές εκμεταλλευόμενος τακτικά μοτίβα σχετικά με το προωθημένο πιόνι: 35…γ2! 36.Βγ3 Ββ6 37.βxα6? Ββ1! 38.Ιδ2 Βδ1! 39.Ιβ3 Αxθ4! 40.Βxε5? (έπρεπε 40.Πγ1 ή 40.η3 με ισότητα) 40…Αxζ2 41.Βζ4+ Ρη8 42.Βxζ2 Βxα1! 43.Ιxα1 γ1Β 44.Ιβ3 Βγ7+ 45.Βη3 Βxη3+ 46.Ρxη3 Πxα6 47.Ρθ4 η6 48.η4 θxη4 49.Ρxη4 Ρζ7 50.Ιδ2 Πα2 51.Ιζ3 Ρζ6 52.ε5+ Ρε7 53.Ιθ4 Ρζ7 54.Ιζ3 Πα1 55.δ4 Πζ1 56.Ρη3 Ρε7 57.Ιθ4 Πη1+ 58.Ρζ3 Ρδ7 59.Ιη2 Πxη2 0–1.
Η τακτική ικανότητα του Πιορούν βγάζει μάτια και στην παρακάτω παρτίδα, από το Qatar masters 2015. που βάζω αυτούσια για να την απολαύσετε:
Πιορούν (Πολωνία, 2637) - Πουρανίκ (Ινδία, 2442) [C55]
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αγ4 Ιζ6 4.δ3 θ6 5.0–0 δ6 6.Πε1 η6 7.δ4 Βε7 8.Ιγ3 Αη7 9.Ιδ5 Βδ8 10.Ιxζ6+ Βxζ6 11.δ5 Ιε7 12.Αε3 η5 13.Ιδ2 Βη6 14.Αε2 η4 15.ζ4 εxζ4 16.Αxζ4 Αxβ2 17.Αβ5+ γ6 18.Ιγ4 Βζ6 19.ε5!? (3 κομμάτια των λευκών κρέμονται τώρα! Μια θέση αντάξια ενός προβληματιστή!)
19…Βxζ4 20.Πε4! Βxε4 21.Ιxδ6+ Ρζ8 22.Ιxε4 Αxα1 23.Βxα1 Ιxδ5 24.ε6 Πθ7 25.Αδ3 Αxε6 26.γ4 Ιζ4 27.Ιζ6 Πη7 28.Βγ1 Ιxδ3 29.Βxθ6 β5 30.Ιθ5 βxγ4 31.Ιxη7 Ρε7 32.Ιxε6 Πβ8 33.θ4 η3 34.Βη5+ Ρxε6 35.Βxη3 Πδ8 36.Βη4+ Ρε7 37.Βxγ4 Ιε5 38.Βγ5+ Ρε6 39.Βxα7 ζ5 40.Ρζ1 ζ4 41.Βα4 Ρζ5 42.Βγ2+ Ρη4 43.Βε4 Πδ1+ 44.Ρε2 Πδ5 45.α4 Ρxθ4 46.Βxζ4+ Ιη4 47.Βγ4 Πε5+ 48.Ρδ2 Ρη3 49.Βxγ6 Πζ5 50.α5 Πζ2+ 51.Ργ3 Πζ1 52.Ρβ2 1–0.
Ορισμένα όμορφα (αν και τυπικά για το καλλιτεχνικό σκάκι) μοτίβα παρουσιάζονται συχνά στα σκακιστικά προβλήματα, όχι όμως το ίδιο συχνά σε παρτίδες. Όταν όμως υπάρξει αυτή η ευκαιρία ένας προβληματιστής θα την εντοπίσει στο φτερό! Αυτό έγινε και στην παρακάτω παρτίδα (Μπουντεσλίγκα 2014/2015), όπου εμφανίστηκε ένα πολύ γνωστό από τα βοηθητικά προβλήματα μοτίβο ματ. Δευτερόλεπτα πήρε στον Πιορούν να το πραγματοποιήσει:
Πιορούν (Πολωνία, 2532) - Μπαρτέλ (Πολωνία, 2652) [E12]
1.γ4 ε6 2.Ιζ3 β6 3.δ4 Αβ7 4.α3 Ιζ6 5.Ιγ3 δ5 6.γxδ5 Ιxδ5 7.Βγ2 Αε7 8.ε4 Ιxγ3 9.βxγ3 γ5 10.Αδ3 Ιγ6 11.0–0 γxδ4 12.γxδ4 Πγ8 13.Βε2 0–0 14.Αβ2 Ια5 15.Παδ1 Βδ6 16.Ιε5 ζ6 17.Ιη4 ζ5 18.εxζ5 εxζ5 19.Ιε3 η6 20.δ5 Αζ6 21.Πγ1 Πxγ1 22.Πxγ1 Αxβ2 23.Βxβ2 ζ4 24.Ιη4 θ5 25.Ιε5 Βxδ5 26.ζ3 Πδ8 27.Αxη6 Βδ4+ 28.Βxδ4 Πxδ4 29.Αxθ5 Ρη7
30.θ4!! Πδ5 31.Πγ7+ Ρθ6 32.Αη6! Πxε5 33.Αδ3! και το δίκτυο ματ μπορεί να αποτραπεί μόνο με βαριές απώλειες 1–0.
Τέλος, ένα παλιότερο φινάλε, από το Πρωτάθλημα Νέων Πολωνίας 2009, μεταξύ του Ζάντλο και του Πιορούν, που όμως δεν έχει να ζηλέψει και πολλά από μια σκακιστική σύνθεση, από μια σπουδή. Η θέση όπως προέκυψε μετά την 56η κίνηση των λευκών:
56…α5!! 57. Ρxβ5 α4! 58.Ρβ4 Ρη2 59. Ργ3 θ1Β 60.Πxθ1 Ρxθ1 61.Ρδ3 Ρη1 62.Ρδ2 Ρζ1 63.Ργ1 Ρε2 64.Ρβ1 Ρδ2 65. Ρα1 Αγ2 0-1.
Ωστόσο περισσότερη ομορφιά κρύβει η βαριάντα που δεν παίχτηκε: 56…α5!! 57.α4!? βα4 58.Ρβ5 Ρη2 59.Ρxα5 θ1Β 60.Πxθ1 Ρxθ1 61. Ρβ4 Ρη2 62.Ργ3 Ρζ3 63.Ρδ2 Ρε4! 64.Ργ1 Αα2! 65.β4! α3!! 66.β5 Ρδ5 67.β6 Ργ6 68.Ργ2 Ρxβ6 69.Ργ3 Ργ5με νίκη των μαύρων.
Είναι βέβαιο ότι ο Κασπέρ Πιορούν έχει αρκετά χρόνια καριέρα μπροστά του ακόμα ώστε να επιτύχει ακόμα περισσότερα, τόσο στο αγωνιστικό σκάκι, όσο και στις λύσεις προβλημάτων. Κι εμείς, προβληματιστές ή μη, μπορούμε να απολαμβάνουμε τις δημιουργίες του, που επιβεβαιώνουν ότι το αγωνιστικό και το καλλιτεχνικό μπορούν άριστα να συμβαδίζουν!
Σκακιέρα χωρίς τον Αντώνη
Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 57 ετών ο Αντώνης Βραγοτέρης. Από τα παιδικά του χρόνια είχε συνδέσει το όνομά του με το σκάκι. Γεννημένος στον Άγιο Παντελεήμονα Φλώρινας ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των αυτοδίδακτων σκακιστών. Πρώτο βιβλίο το «Σκάκι» του Σιαπέρα, πρώτος σύλλογος ο Αριστοτέλης Φλώρινας, πρώτη του επιτυχία η 2η θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Νέων του 1981 και πρώτη συμμετοχή με την Εθνική ομάδα, την ίδια χρονιά, στη Βαλκανιάδα Νέων της Αθήνας.
Στα 19 του εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη, γίνεται Μετρ ΦΙΝΤΕ, σημειώνει νόρμες διεθνούς μετρ, αλλά πολύ νωρίς τον κερδίζει η σκακιστική διδασκαλία. Θα βάλει το λιθαράκι του στην σκακιστική γιγάντωση του Παπαϊωάννου, του Μπανίκα, του Χαλκιά, των αδελφών Θανάση και Δημήτρη Μαστροβασίλη, καθώς και άλλων σκακιστών και σκακιστριών.
Υποστήριζε προπονητικά εθνικές αποστολές νέων σε πανευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα, με μεγάλη συμβολή στις επιτυχίες τους.
Τον συνοδεύει η εκτίμηση της σκακιστικής μας κοινότητας και η αγάπη των μαθητών του!
Επικαιρότητα
Ρεκόρ συμμετοχών στο διεθνές τουρνουά Παλαιόχωρας, με 309 σκακιστές και σκακίστριες από 28 χώρες (παρουσίαση την επόμενη εβδομάδα) και ρεκόρ στην Καβάλα που αρχίζει σήμερα, σε τρία γκρουπ, με 325 αναμενόμενες συμμετοχές.
Το διεθνές τουρνουά της Ικαρίας, τα Πανελλήνια Νεανικά της Πάτρας και των Χανίων, καθώς και άλλες τοπικής εμβέλειας διοργανώσεις έδειξαν ότι η φαινομενικά άνιση μάχη με τον κορωνοϊό φαίνεται να κερδίζεται για το σκάκι. Το μεγάλο ποσοστό εμβολιασμένων σκακιστών, καθώς και η πιστή τήρηση του υγειονομικού πρωτοκόλλου που καταρτίστηκε από τον μετρ και αρχίατρο Θωμά Μίχο, και έγινε δεκτή από τη ΓΓΑ και την ΕΣΟ, φέρνουν καλά αποτελέσματα. Ισχνή φωνούλα και από εδώ: εμβολιαστείτε!
Τα ζεύγη του προημιτελικού γύρου στο Παγκόσμιο Κύπελλο: Κάρλσεν (Νορβηγία) – Μπακρό (Γαλλία), Ντούντα (Πολωνία) – Βίντιτ (Ινδία), Φεντοσέεβ (Ρωσία) – Ταμπαταμπάι (Ιράν), Καριάκιν (Ρωσία) – Σάνκλαντ (ΗΠΑ). Τα ζεύγη του ημιτελικού γύρου στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών: Γκοριάτσκινα (Ρωσία) – Α. Μουζιτσούκ (Ρωσία) και Κόστενιουκ (Ρωσία) – Ταν (Κίνα).
Τελική κατάταξη στον Προκριματικό Όμιλο Α΄ Εθνικής Κρήτης: 1) ΟΦΗ 10 βαθμοί (μόνο νίκες!), 2) Κάισσα 8, 3-4) Λατώ, Κύδων 5, 5) «ΟΦΗ 2000» 2, 6) ΟΦΣ Χανίων 0.
Ο Αντώνης Παυλίδης τερμάτισε πρώτος στο διεθνές τουρνουά ράπιντ που έγινε στην πόλη Παρντουμπίτσε της Τσεχίας, με 7,5 βαθμούς σε 9 παρτίδες (αήττητος με 6 νίκες και 3 ισοπαλίες), ανάμεσα σε 194 παίκτες από 20 χώρες. Ο υπό σημαία Τσεχίας Επ. Κουρούσης τερμάτισε 16ος με 6,5 βαθμούς, ο Ευθ. Κυρατζόπουλος 29ος με 6 και η Κ. Παυλίδου συγκέντρωσε 5 βαθμούς σε 6 παρτίδες (δεν αγωνίστηκε στα τρία πρώτα παιχνίδια). Ο Παυλίδης, καθώς και η Παυλίδου συνέχιζαν στο μεγάλο όπεν κλασικού χρόνου σκέψης.
Πρωτότυπο ματς μεταξύ δύο παγκόσμιων πρωταθλητών, με τον περιορισμό να μην γίνει σε καμία παρτίδα ροκέ. Ο Ινδός Αναντ νίκησε τον Ρώσο Κράμνικ με 2,5-1,5 (μία νίκη και τρεις ισοπαλίες).
Ενδιαφέρουσα σύνθεση, με ευρύ φάσμα ηλικιών, στο κλειστό τουρνουά του φεστιβάλ που διεξάγεται από 12/7 έως 4/8 στο Μπιλ της Ελβετίας: Γκέλφαντ (54 ετών), Κάμσκι (47), Λαγκάρντ (27), Αλεκσέενκο (24), Στούντερ (24), Πισότ (22), Σαρίν (17), Κέιμερ (16).
Το 48ο Πανελλήνιο Ομαδικό Πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής θα διεξαχθεί σε 2 ομίλους. Στον Νότιο, σε αίθουσα του Σεράφειου του Δήμου Αθηναίων, από 7 έως 12/9 και στον Βόρειο Όμιλο (Θεσσαλονίκη) από 4 έως 9/10. Η ΕΣΟ Ομοσπονδίας καλεί τους διαιτητές να δηλώσουν ενδιαφέρον για διαιτησία μέσω της ιστοσελίδας chessfed.gr/archives/10300.
