Η κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Σούπερ Λιγκ εν τη γενέσει χαιρετίστηκε από κυβερνητικούς φορείς, εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, συλλόγους και παίκτες, ακόμα δε περισσότερο από τα golden boys και τους αδρά αμειβόμενους τεχνοκράτες της UEFA. Από πολλούς η αποτυχία του εγχειρήματος των 15 «πλουσίων» του ποδοσφαίρου θεωρήθηκε ως νίκη των οπαδών.
Αλλά ας είμαστε περισσότερο ειλικρινείς και λιγότερο υποκριτές: υπάρχουν πραγματικοί νικητές στη διαμάχη για το μοίρασμα του πακτωλού των εκατομμυρίων ευρώ μεταξύ των γραφειοκρατών και των μεγάλων» αφεντικών του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου; Κι αν ακόμα ένιωσαν ικανοποίηση οι φίλαθλοι, και ιδιαίτερα οι Bρετανοί -λόγω των μεγάλων παραδόσεων που έχουν τα ιστορικά σωματεία και της σύνδεσής τους με τις τοπικές κοινωνίες-, λύθηκε κάποιο πρόβλημα;
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο, ως βιομηχανία του θεάματος και όχι ως άθλημα αυτό καθαυτό, είναι η άνιση κατανομή των πόρων από την UEFA υπέρ των πλουσιότερων ομάδων και των ισχυρότερων ομοσπονδιών, η παντελής έλλειψη δημοκρατικής διακυβέρνησης, η θεσμική ανισότητα εις βάρος των «φτωχότερων», η ανεπάρκεια στη διαβούλευση με τους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, τους προπονητές και τους φιλάθλους, η διακίνηση του μαύρου χρήματος μέσω του αθλητικού τζόγου και των μετεγγραφών των ποδοσφαιριστών, το «δουλεμπορικό» σύστημα εκμετάλλευσης ποδοσφαιρικών ταλέντων από χώρες του τρίτου κόσμου.
Τεράστιο πρόβλημα είναι και η έλλειψη πραγματικής αλληλεγγύης μεταξύ του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και του ποδοσφαίρου «βάσης», του αδόκιμα χαρακτηριζόμενου ως «ερασιτεχνικό».
Αλλά κανένα από τα παραπάνω προβλήματα του σύγχρονου ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου δεν λύθηκε.
Το αποτυχημένο σχέδιο που εκπορεύθηκε από τις πλουσιότερες ομάδες, ώστε να αποκομίσουν ακόμα περισσότερα κέρδη μέσω μιας «κλειστής» Ευρωπαϊκής Σούπερ Λιγκ, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με βασικούς κανόνες του ευρωπαϊκού αθλητικού μοντέλου. Αυτό το μοντέλο, σε αντίθεση με το αμερικανικό, διέπεται από την αρχή της αλληλεγγύης και το δικαίωμα όλων να διεκδικούν τη συμμετοχή τους στη μεγαλύτερη ή τη μικρότερη αγωνιστική κατηγορία μέσω της αγωνιστικής διαδικασίας και ανεξαρτήτως του οικονομικού μεγέθους της ομάδας. Ευτυχώς το σχέδιο κατέρρευσε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι βελτιώθηκε η οικονομική θέση της πλειονότητας των ποδοσφαιρικών συλλόγων. Οι φτωχοί παρέμειναν φτωχοί.
Δεν ήταν λίγοι και στη χώρα μας όσοι έσπευσαν να κατακρίνουν την Ευρωπαϊκή Σούπερ Λίγκα βγάζοντας υποκριτικές κορώνες για τις «αρχές» του ποδοσφαίρου, του παιχνιδιού και για τα δικαιώματα των φιλάθλων. Ακόμα και ο ακραιφνής νεοφιλελεύθερος πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε, για χάρη της επικοινωνίας, να αναρτήσει σχετικές δηλώσεις. Υποκριτής ή «γιαλαντζί» νεοφιλελεύθερος; Ο άνθρωπος που η πεμπτουσία της πολιτικής που εφαρμόζει στην οικονομική διακυβέρνηση της χώρας είναι η υπερσυγκέντρωση των κεφαλαίων στα χέρια της ελίτ ενοχλήθηκε από την αντίστοιχη επιδίωξη της ποδοσφαιρικής ελίτ της Ευρώπης... Χωρίς αιδώ, ο πρωθυπουργός, αλλά και ο αρμόδιος για τον αθλητισμό υφυπουργός Λευτέρης Αυγενάκης, αυτοί που έχουν σφραγίσει τον ελληνικό αθλητισμό εδώ και δύο χρόνια, μιλούν «για το παιχνίδι και τους φιλάθλους».
Μόνο που στο τραπέζι των κυβερνητικών συζητήσεων με την UEFA για την περιβόητη «ολιστική» μελέτη για το ποδόσφαιρο δεν είδαμε να κάθονται και να διαβουλεύονται ούτε ποδοσφαιριστές (ούτε οι επαγγελματίες, πολύ δε περισσότερο οι ερασιτέχνες) ούτε φίλαθλοι. Δεν έκατσαν στο τραπέζι ούτε οι επαγγελματίες - πτυχιούχοι προπονητές ποδοσφαίρου για τους οποίους η UEFA, η κυβέρνηση «Μητσοτάκη» και η ΕΠΟ επιφυλάσσουν εργασιακό μεσαίωνα, στυγνή εργασιακή εκμετάλλευση και αντισυνταγματική απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός τους.
Αντιστοίχως και κατ’ αναλογία με την κορυφή του ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού οικοδομήματος και τη δεσπόζουσα θέση της UEFA που επιβάλλει αθέμιτους όρους ανταγωνισμού, τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν χαρακτηρίζουν και τις εθνικές ομοσπονδίες, τις μεσαίες και τις κατώτερες ποδοσφαιρικές δομές, μη εξαιρουμένης φυσικά και της ΕΠΟ. Η άνιση κατανομή των χρημάτων από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία προς τις ενώσεις ποδοσφαιρικών σωματείων υφίσταται, όπως αντίστοιχα και από τις ενώσεις προς τα σωματεία βάσης. Και οι σχέσεις του «παρωχημένου» παραγοντισμού ζουν και βασιλεύουν σε ολόκληρο το οικοδόμημα επίσης.
Διαβάζουμε φράσεις κενές και ακούμε το αφήγημα ακόμα και των πιο ακραίων εκπροσώπων του νεοφιλελευθερισμού ότι «το παιχνίδι είναι, και θα είναι πάντα, για τους οπαδούς», «το ποδόσφαιρο χωρίς τους οπαδούς δεν είναι τίποτα» και άλλα γλαφυρά...
Λίγη ειλικρίνεια χρειάζεται. Οι σωστές φράσεις είναι άλλες: «οι οπαδοί δεν είναι πελάτες», «η UEFA και εθνικές ποδοσφαιρικές λίγκες δεν είναι τίποτα χωρίς το πορτοφόλι των οπαδών», «η τοξικότητα του ελληνικού ποδοσφαίρου οφείλεται στις σχέσεις διαπλοκής με την παραοικονομία, τον τζόγο και την πολιτική», «το επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι χάρτινος πύργος χωρίς το ερασιτεχνικό ποδοσφαιρικό σωματείο, το οποίο παράγει τα εκμεταλλεύσιμα αθλητικά ταλέντα».
Το άθλημα του λαού, το ποδόσφαιρο «των οπαδών», για να είναι κατ’ ουσία τέτοιο και όχι στα λόγια, ειδικά στην Ελλάδα, χρειάζεται βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τα όργανα διαχείρισής του πρέπει να αποδεχτούν θαρραλέα τη δομημένη συμμετοχή των συντελεστών του αθλήματος (ποδοσφαιριστών, προπονητών, φιλάθλων) στη διακυβέρνησή του. Δεν θα τεθούν ποτέ υγιείς βάσεις όσο οι ξεπερασμένες πρακτικές (του κουτσαβάκικου παραγοντισμού με δημόσια χρήματα, του μαύρου χρήματος και του τζόγου, της καταπάτησης των δικαιωμάτων της εργασίας και των φιλάθλων) συναντιούνται με τις κυβερνητικές πολιτικές τού νεοφιλελευθερισμού. Και θα συνεχίσουν να κλαίνε υποκριτικά για το «λαϊκό» άθλημα ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση του γνήσιου νεοφιλελευθερισμού.
* Ο Ιούλιος Συναδινός είναι μέλος της Κ.Ε. και συντονιστής του Αθλητικού Τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ.
