Ένας παραδοσιακός χώρος κατοικίας των Καζάκων, μια εντυπωσιακή, πλουμιστή σκηνή νομάδων με έντονα διακοσμητικά στοιχεία, που ονομάζεται γιουρτ, υποδέχεται το κοινό στην είσοδο του Επιγραφικού Μουσείου όπου εγκαινιάστηκε χθες βράδυ η περιοδεύουσα έκθεση από το Εθνικό Μουσείο της Δημοκρατίας του Καζακστάν με τίτλο «Η Μεγάλη Στέπα: Ιστορία και Πολιτισμός» και διάρκεια έως 11 Δεκεμβρίου.
Χώρος κατασκευασμένος από πλέγμα, πασσάλους και θολωτό σκέπαστρο, συνδεδεμένα μεταξύ τους με σχοινιά και τάπητες, επενδυμένα και στις τέσσερις πλευρές, με καλύμματα από τσόχα και αδιαπέραστα υλικά που αποτελούν τους τοίχους και την οροφή, προστατεύοντας τους θαμώνες από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Τα γιουρτ χωρίζονταν σε επίσημα και μεγάλα με πλούσιο διάκοσμο, για τους επισκέπτες και τους φιλοξενούμενους, σε μικρότερα και μεταφερόμενα πάνω σε καμήλες και άλογα, που χρησιμοποιούνταν ως νομαδικά σπίτια με ανδρικό και γυναικείο διαμέρισμα, με εστία, αλλά και χώρους αποθηκευτικούς και χρηστικούς.
Δεξιά κι αριστερά του γιουρτ παρουσιάζονται δύο ομοιώματα αλόγων με όλα τους τα εξαρτήματα και τα πολύτιμα τιμαλφή διακοσμητικά.
Άλλωστε, όπως τονίστηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ο ιδιαίτερος και σημαντικός πολιτισμός του Καζακστάν έχει την απαρχή του πριν 5.000 χρόνια, όταν εξημερώθηκε το άλογο και ξεκίνησε η ανάπτυξη της στέπας στο κέντρο της Ευρασίας. Είναι ο τόπος όπου αξιοποιήθηκαν τα μεταλλευτικά κοιτάσματα και δημιουργήθηκαν κέντρα μεταλλουργίας.
Προχωρώντας από την είσοδο προς την κεντρική αίθουσα της έκθεσης κυριαρχεί το ομοίωμα του «Χρυσού άνδρα» του Ισίκ, ενός ηγέτη πολεμιστή με πολυτελή αμφίεση και χρυσά επιγράμματα που αποκαλύφθηκε στο εσωτερικό ταφικού ευρήματος με πλούσια κτερίσματα. Στο Καζακστάν έχουν αποκαλυφθεί έως στιγμής οκτώ τάφοι των λεγόμενων «Χρυσών ανδρών».
Ακολουθούν μέσα σε ομοιόμορφες βιτρίνες αριστοτεχνικά κοσμήματα και είδη τέχνης, που ανέρχονται σε 245, κυρίως χάλκινα έργα, σπάνιας ομορφιάς, που χρονολογούνται μεταξύ 4ου και 5ου αιώνα: βραχιόλια και δαχτυλίδια, πόρπες και ζώνες, κοσμήματα μαλλιών και φυλαχτά, σκουλαρίκια και περιδέραια ακόμα και από μαργαριτάρια. Στη συνέχεια υπάρχουν σφραγιδόλιθοι διακοσμημένοι με ζώα, ενώ δεν λείπουν και οστέινα εργαλεία και αντικείμενα μάχης, όπως αιχμές από βέλη, μαχαίρια και χάλκινος πέλεκυς, σιδηρόπετρα και μήλο τελετουργικού ξίφους με απεικόνιση του αρχαίου δαίμονα Σάτυρου, από τα πλέον εντυπωσιακά είδη της έκθεσης.
«Η έκθεση αποτελεί μια ευκαιρία να γίνει γνωστή η χώρα του Καζακστάν, αυτή η terra incognita» ανέφερε ο πρέσβης του Καζακστάν στην Ελλάδα Κ-Alexey Volkov μιλώντας για «κοινές αρχαιολογικές συνεργασίες μεταξύ των δυο χωρών».
«Θέλουμε να δείξουμε τον αρχαίο πολιτισμό της χώρας μας εδώ και 5.000 χρόνια» τόνισε ο Arystanbek Mukhamediuly, διευθυντής του Εθνικού Μουσείου της Δημοκρατίας του Καζακστάν, ενώ ο καθηγητής ιστορικών σπουδών Samashev Zainolla Samashevich, υπογράμμισε πως «στην εποχή της παγκοσμιοποίησης δεν πρέπει αν χάσουμε το πολιτιστικό μας πρόσωπο».
Η προϊσταμένη Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού, Πολυξένη Αδάμ - Βελένη αναφέρθηκε στην επιστημονική και αρχαιογνωστική διάσταση της έκθεσης που έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν το κοινό αλλά και οι επισκέπτες της Αθήνας, ερχόμενοι σε επαφή «με έναν σε μεγάλο βαθμό άγνωστο πολιτισμό, με μια πολιτιστική κληρονομιά ζωντανή και με πλήθος προεκτάσεων και συνεχειών στη σύγχρονη εποχή. Η Ιστορία, η καθημερινή ζωή, οι ιεροτελεστίες και οι παραδόσεις ενός ξεχωριστού πολιτισμού αναδεικνύονται και προβάλλονται μοναδικά» υποστήριξε και μίλησε για τη μουσειογραφική και μουσειολογική αρτιότητα της έκθεσης, "τα πολύτιμα, εντυπωσιακά και αξιόλογα τέχνεργα που δίνουν μια πλήρη εικόνα των βασικών αξόνων των πολιτισμών της Μεγάλης Στέπας».
Τους ομιλητές συντόνισε ο Αθανάσιος Θέμος, διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου.
Η έκθεση, που σκιαγραφεί τη μακραίωνη πολιτισμική παράδοση των νομαδικών λαών της Στέπας ανατολικά της Κασπίας, αποτυπώνοντας τις κοινωνικές πρακτικές, τις θρησκευτικές παραδόσεις και τις επαφές με άλλους λαούς, έχει ήδη παρουσιαστεί σε μουσεία πόλεων της Ασίας και η Αθήνα αποτελεί τον πρώτο σταθμό πριν τη συνέχιση της περιοδείας της σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Μάνια Ζούση
