Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
Ο αρχαίος αιγυπτιακός ναός στη Μαδρίτη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο αρχαίος αιγυπτιακός ναός στη Μαδρίτη

Ο Ναός του Σαβόδ
Ο Ναός του Σαβόδ. Φωτογραφίες: Θάνος Παναγόπουλος

200 π.Χ. Στην Κάτω Νουβία ο Αντιχαλαμανί, βασιλιάς των Κους, ξεκινά την κατασκευή ενός ναΐσκου με μόλις μια αίθουσα, αφιερωμένου στον θεό  Άμμωνα. Ως τοποθεσία επιλέγεται το Δεβόδ, κοντά στον βορειότερο από τους έξι καταρράκτες του Νείλου που συναντάμε από το Ασουάν μέχρι το Χαρτούμ, κάπου κοντά στις Φίλες.

Το βασίλειο των Κους καταλαμβάνει εδάφη τα οποία το 1956 θα σχηματίσουν το κράτος του Σουδάν. Στη μέγιστη ακμή τους οι Κουσίτες δεν είχαν φθάσει απλώς μέχρι το Σινά, αλλά το 701 π.Χ. έσωσαν τα Ιεροσόλυμα από τους Ασσύριους που σκόπευαν να τα κατακτήσουν. Πρωτεύουσα του βασιλείου τους είναι εδώ και τέσσερις αιώνες η Μερόη.

Το σχέδιο του ναού είναι βασισμένο στον αφιερωμένο στον Αιγύπτιο θεό της σοφίας Θωτ ναό της Ψελχίδος της Κάτω Νουβίας, τον οποίο κατασκεύασε αρχές του 3ου π.Χ. αιώνος ο βασιλιάς Αρκαμανί, ο Εργομένης Β’ των Ελλήνων.

2ος μ.Χ. αιώνας. Επί Πτολεμαϊκής Δυναστείας ο ναός επεκτείνεται και η καινούργια πτέρυγα αφιερώνεται στην  Ίσιδα.

635 μ.Χ. Με την επικράτηση του Χριστιανισμού στην Κάτω Νουβία, κλείνουν ο ναός των Φιλών και όλοι οι ειδωλολατρικοί ναοί, του Δεβόδ περιλαμβανομένου.

Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 1737. Ο Δανός εξερευνητής πλοίαρχος Φρέντερικ Νόρντεν περνά διαπλέοντας τον Νείλο από τον ναό, γενόμενος ο πρώτος Δυτικός που αφήνει γραπτή αναφορά για τον ναό του Δεβόδ.

Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 1829. Ο αποκρυπτογράφος των αιγυπτιακών ιερογλυφικών Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν και ο πατέρας της ιταλικής αιγυπτιολογίας Ιππόλυτος Ροσελίνι επισκέπτονται τον ναό σε αποστολή που χρηματοδοτούν η Γαλλία και ο Μέγας Δούκας της Τοσκάνης.

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 1960. Τριάμισι χρόνια μετά τη δανειοδότηση του Νάσερ από τη Μόσχα με 1,12 δισεκατομμύριο δολάρια και επιτόκιο 2% για την κατασκευή καινούργιου φράγματος του Ασουάν, οι Σοβιετικοί μηχανικοί ξεκινούν την κατασκευή του έργου, η οποία θα ολοκληρωθεί στις 21 Ιουλίου 1970 με την απόλυτη πληρότητα υδάτων να επιτυγχάνεται το 1976.

Οι πύλες του ναού
Οι πύλες του ναού. Φωτογραφίες: Θάνος Παναγόπουλος

Εξαιτίας του φράγματος πλημμυρίζουν εδάφη της Κάτω Νουβίας και 120.000 Αιγύπτιοι και Σουδανοί ξεσπιτώνονται. Θα κινδυνεύσουν 22 μνημεία και αρχαιολογικοί τόποι, οι οποίοι το 1967 θα μεταφερθούν σε ασφαλή μέρη, με πιο γνωστά τα αγάλματα του Ραμσή και του Μεγάλου Ναού του Αμπού Σιμπέλ, που θα τεμαχιστούν και επανασυγκολληθούν σε νέα τοποθεσία το 1967.

Κάποια μνημεία όμως θα δοθούν στις χώρες που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της UNESCO να βοηθήσουν στη διάσωση μνημείων που θα κινδύνευαν από το έργο. Τα περισσότερα θα δοθούν στο Σουδάν, ενώ μνημεία, ναούς και αγάλματα θα αποκτήσουν και άλλες πόλεις στο εξωτερικό, όπως το Τορίνο, το Λάιντεν, η Νέα Υόρκη, η Βαρσοβία και η Μαδρίτη.

Η ισπανική πρωτεύουσα αποκτά το 1968 τον ναό του Δεβόδ, ο οποίος, ευρισκόμενος 15 χιλιόμετρα νοτίως του Ασουάν, θα κινδύνευε να χαθεί κάτω από τα νερά του Νείλου, τα οποία πάντως εξαφάνισαν κάποια μνημεία, όπως το φρούριο του Βοώντος, τον αρχαιότερο γνωστό αιγυπτιακό οικισμό της Νουβίας.

Ο ναός φορτώνεται σε πλοίο στην Αλεξάνδρεια, φθάνει στη Βαλένθια και επανασυναρμολογείται στο Πάρκε ντελ Οέστε, το Πάρκο της Δύσης κοντά στα ανάκτορα της ισπανικής πρωτεύουσας.

Τετάρτη 7 Ιουλίου 2021. Αφιερώνω την τελευταία ημέρα του ταξιδιού μου στην Ιβηρική σε αξιοθέατα της Μαδρίτης. Νωρίς το απόγευμα ανηφορίζω στο Πάρκο της Δύσης με προορισμό τον Ναό του Δεβόδ, που υποδέχεται το κοινό εδώ και 49 χρόνια. Η είσοδος είναι δωρεάν, αλλά θα πρέπει να περιμένω στην ουρά, καθώς τα μέτρα κοινωνικής απόστασης είναι αυστηρά λόγω της πανδημίας της Covid-19.

Εκεί που για έναν μήνα έβλεπα διαρκώς μπαρόκ, ρομανικά και γοτθικά μνημεία, να που νιώθω να μεταφέρομαι ξαφνικά στην αρχαία Αίγυπτο παρότι ολόγυρα δεσπόζουν ολόγυρα πανύψηλα σύγχρονα κτήρια.

Ο προσανατολισμός του ναού παραμένει ο αρχικός, ανατολικά - δυτικά, όμως οι πύλες μπροστά του στήνονται σε φορά αντίστροφη της αρχικής.

Το εσωτερικό είναι μικρό, σκοτεινό και κλειστοφοβικό. Ενδιαφέρον μου προκαλούν τα ανάγλυφα.  Ένα από αυτά παριστάνει τον Αντιχαλαμανί να προσκυνά τη θεά της βροχής Θέφνιδα και τον θεό των Κουσιτών Αρενσούφι, ο οποίος συνήθως παριστάνεται λεοντόμορφος. Οι Αιγύπτιοι τον ταύτιζαν με τον γενειοφόρο πολεμιστή θεό  Όνουρι που πολεμά τους εχθρούς του Ρα, αλλά και με τον θεό του Αέρα, Σου.

Αναχωρώντας αναρωτιέμαι αν έπραξαν ορθά οι Ισπανοί που έστησαν έναν αρχαίο ναό σε ανοικτό χώρο, εκτεθειμένο σε αέρα, καύσωνες και βροχές. Σκέφτομαι πάλι όμως ότι ο δημιουργός του κάτι τέτοιο είχε υπόψη, έστω και αν είχε επιλέξει έναν τόπο που απέχει 3.854,5 χιλιόμετρα.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL