4ος π.Χ. αιώνας, Σπάρτη. «...ἐκ τούτου μέντοι ἤδη δεδεμένος καὶ τὼ χεῖρε καὶ τὸν τράχηλον ἐν κλοιῷ μαστιγούμενος καὶ κεντούμενος αὐτός τε καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ κατὰ τὴν πόλιν περιήγοντο. καὶ οὗτοι μὲν δὴ τῆς δίκης ἔτυχον».
Στα «Ελληνικά» (Γ', ΙΙΙ,11) ο Ξενοφών περιγράφει την τιμωρία την οποία επέβαλαν οι έφοροι στον Κινάδωνα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 399 π.Χ. να καταλύσει το πολίτευμα της Σπάρτης. Του πέρασαν τον τράχηλο και τα χέρια του σε κλοιό και τον περιέφεραν στην πόλη μαστιγώνοντάς τον.
Ο κυφωνισμός θα ισχύσει -σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο- έως τον 20ό αιώνα ως μέσο βασανισμού και γελοιοποίησης, καθώς το πλήθος πετά στον περιφερόμενο σάπια λαχανικά, λάσπη, ψόφια ποντίκια, ακόμη και φονικές πέτρες.
Σάββατο 6 Αυγούστου 1538, βόρειες Άνδεις. Σε τελετή υπό τον δομινικανό ιεραπόστολο Ντομίνγκο Ντε Λας Κάσας, ιδρύεται η Νουέστρα Σενιόρα Ντε Λα Εσπεράνσα, εκεί όπου προσφάτως είχε ιδρύσει καταυλισμό ο Ισπανός κονκισταδόρ Γονσάλο Χιμένες Ντε Κεσάδα. Ο τελευταίος, πατώντας το δεξί πόδι στο χώμα, αναφωνεί «Καταλαμβάνω αυτή τη γη στο όνομα του κραταιού αυτοκράτορα Καρόλου του 5ου». Η πόλη θα μείνει αργότερα γνωστή με το προκολομβιανό όνομα του γειτονικού οικισμού ιθαγενών Μπακατά και το ισπανοποιημένο Μπογκοτά.
Η Μπογκοτά θα αναπτυχθεί πέριξ της πλατείας, η οποία έως το 1821 θα ονομάζεται Πλάσα Μαγιόρ. Στο κέντρο στήνεται μια «πικότα», όπως ονομάζεται ισπανιστί ο κύφων, που για 45 χρόνια θα αποτελεί σύμβολο επιβολής της αυστηρής πειθαρχίας του ισπανικού θρόνου. Το 1583, παρά τον αναριθμητισμό, δεν είναι 1538. Ελάχιστοι πια έχουν γεννηθεί πριν λήξει τυπικώς ο Μεσαίωνας, αντίθετα με τους ιδρυτές της πόλης, όπως ο Κεσάδα, ο οποίος φέρεται να γεννήθηκε το 1496, μια πενταετία πριν από τη συμβατική έναρξη της Αναγέννησης. Έτσι, τη θέση του κύφωνα παίρνει ένα σιντριβάνι.
Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2006. Αφιερώνω την τελευταία ημέρα προτού αναχωρήσω για Εκουαδόρ για περίπατο στην Καντελαρία, το ιστορικό κέντρο της Μπογκοτά. Φεύγοντας από την ποσάδα, κοντά στο σημείο της άτυπης τελετής ίδρυσης του 1538, το Τσόρο Δε Κεβέδο, κατευθύνομαι στην κεντρική πλατεία, Πλάσα Ντε Κονστιτουσιόν από το 1821 και Πλάσα Μπολίβαρ από το 1846. Κατεβαίνω την Καρετέρα 12 και στον δεύτερο δρόμο, την Κάγιε 11, στρίβω δεξιά. Περνάω το Μουσείο Μποτέρο και το Τεάτρο Κολόν και φθάνω στην πλατεία.
Ημέρα λιακάδας. Πηγαινοέρχονται αναρίθμητα σμήνη περιστεριών και άνθρωποι για δουλειές, για αγορές ή για βόλτα, ενώ πλανόδιοι μικροπωλητές στέκονται κάτω από τεράστια χρωματιστά παρασόλια.
Στην πλατεία δεσπόζει η μητροπολιτική βασιλική ή Πριμάτο της Αμώμου Συλλήψεως και των Αγίων Πέτρου και Παύλου, 5η μεγαλύτερη εκκλησία στην Νότια Αμερική και 12η σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο, με εμβαδό 5.300 τετραγωνικών μέτρων.
Αριστερά του καθεδρικού βρίσκεται το Μουσέο Κολονιάλ. Λειτούργησε το 1942 σε κτήριο που εγκαινιάστηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1604 ως Κολέγιο Μάξιμο, λύκειο των Ιησουιτών. Εκτίθενται έργα και αντικείμενα τέχνης που ανήκαν στην Εκκλησία και δημεύθηκαν το 1861 από τον Πρόεδρο της Συνομοσπονδίας της Γρανάδα και από το επόμενο έτος Πρόεδρο της Κολομβίας Τομάς Σιπριάνο Ντε Μοσκέρα, πέρασαν κατόπιν σε χέρια ιδιωτών και ακολούθως δωρίστηκαν στο μουσείο. Από δωρεές προέρχονται τα περισσότερα εκθέματα, όπως πίνακες, νομίσματα, γλυπτά, χειρόγραφα κ.λπ.
Περπατώντας στην πλατεία με τη φορά του ρολογιού, βλέπω αριστερά απέναντι το νεοκλασικό Καπιτώλιο με τα ιωνικά κιονόκρανα και ακροκέραμα, έδρα του Κογκρέσο. Θεμελιώθηκε το 1848 και εγκαινιάστηκε το 1926. Στη γωνία αριστερά βρίσκεται το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ακριβώς απέναντι από την πλατεία, τον καθεδρικό «κοιτάζει» το γαλλικού αναγεννησιακού ύφους, με οροφή τύπου «Μανσάρ», Δημαρχείο ή Παλάσιο Λιέβανο, από το όνομα του Κολομβιανού μαθηματικού, αστρονόμου και μηχανικού Ινταλέσιο Λιέβανο Αγκίρε, ιδιοκτήτη του κτηρίου όταν αποκαταστάθηκε το 1907, έπειτα από προ επταετίας πυρκαγιά.
Στην επόμενη γωνία λειτουργεί απέναντι και αριστερά το διώροφο Πασάχε Ερνάντες, αρχών του 20ού αιώνα, με καταστήματα, γραφεία, εσωτερικά μπαλκόνια και φυσικό φως που περνάει μέσα από τη γυάλινη οροφή φωτίζοντας τους χρωματισμένους σε απαλό θαλασσί τοίχους και τις ξύλινες σκάλες. Δίπλα βρίσκεται το εξαώροφο Εντιφίσιο Μανουέλ Μουρίγιο Τόρο του 1941, όπου στεγάζεται το υπουργείο Τεχνολογίας. Τελευταία στάση, η Κάσα ντε Φλορέρο του 1960, όπου στεγάζεται το Μουσείο Ανεξαρτησίας ή 20ής Ιουλίου.
Αργά το μεσημέρι τελειώνω τον περίπατο και κατευθύνομαι στο Μουσείο Μποτέρο, με τα 200 και πλέον έργα του μεγάλου Κολομβιανού ζωγράφου και γλύπτη, αλλά και των Ματίς, Σαγκάλ, Μιρό, Νταλί, Μπρακ, Μονέ, Πικάσο και άλλων. Ξαναπερνώντας από την πλατεία κατά τις 4 το απόγευμα, ο ουρανός έχει συννεφιάσει και το πάει για βροχή.
