Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
Οδοιπορικό / Το Ρωμαϊκό Θέατρο του Αμμάν
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οδοιπορικό / Το Ρωμαϊκό Θέατρο του Αμμάν

Το 63 π.Χ. οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν τη Συροπαλαιστίνη, την οποία θα κρατήσουν τους επόμενους τέσσερις αιώνες. Δέκα πόλεις της, η Δαμασκός στα βόρεια και κατά σειρά προς Νότο η Καναβάτη, η Αντιόχεια του Ίππου, το Δίον, η Ραφάνα, τα Γάδαρα, η Σκυθόπολις, η Πέλλα, η Γέρασα και στο νοτιότερο σημείο η Φιλαδέλφεια, θα σχηματίσουν τη Δεκάπολη, διοικητικά αυτόνομη ένωση δέκα πόλεων υπό ρωμαϊκή προστασία, με εξελληνισμένο σε μεγάλο βαθμό πληθυσμό, όπου μιλούνται ακόμη η αραμαϊκή, η εβραϊκή και, βεβαίως, η λατινική.

Στη Δεκάπολη οι Ρωμαίοι ανεγείρουν σημαντικά δημόσια κτήρια. Αρκετά θα διατηρηθούν, λιγότερο ή περισσότερο, για πάνω από 2.000 χρόνια, όπως η Αψίδα του Αδριανού και το Νυμφαίον στην «Πομπηία της Ανατολής» Γέρασα, το θέατρο και τα λουτρά στη Σκυθόπολη, το Ωδείον στην Πέλλα, η Ευθεία Οδός και το θέατρο στο Δίον. Σε πολλές κατασκευάζουν θέατρα. Οι Ρωμαίοι χτίζουν δεκάδες θέατρα στο ιμπέριουμ, από το Βερουλάμιουμ, κατοπινό Σαιντ Ώλμπανς, της Αγγλίας μέχρι την Παλμύρα της Συρίας και από το Μαγκοντιάκουμ, αργότερα Μάιντς, της Ρηνανίας-Παλατινάτου μέχρι την Πτολεμαΐδα, τη μελλοντική Τολμέιτα της Λιβύης. Στα εντυπωσιακά ρωμαϊκά μνημεία που θα διασωθούν περιλαμβάνεται και το θέατρο της Φιλαδέλφειας, της μετονομασθείσας αργότερα σε Αμμάν πρωτεύουσας της Ιορδανίας και μεγαλύτερης πόλης του Λεβάντε.

Το Αμμάν, όπως και η Αθήνα, η Ιερουσαλήμ, η Ρώμη, οι Βρυξέλλες, το Εδιμβούργο, η Πράγα, η Βαμβέργη, η Κωνσταντινούπολη, η Τεχεράνη, η Βομβάη, η Μαδρίτη, η Μόσχα και άλλες πόλεις, συγκαταλέγεται στις επταλόφους. Στην πλαγιά ενός από αυτούς τους λόφους, τον οποίον έσκαψαν πρώτα, εκείνον που βρίσκεται απέναντι από τον λόφο όπου αιώνες νωρίτερα είχε χτιστεί η ακρόπολη του βασιλείου των Αμμωνιτών, από όπου πήρε και το όνομά του το Αμμάν, οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν τον 2ο αιώνα μ.Χ., προς τιμήν του αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς, θέατρο με τρία διαζώματα χωρητικότητας 6.000 θεατών και δύο παρόδους που οδηγούσαν στην ορχήστρα και στη σκηνή.

Η αρχιτεκτονική του θεάτρου είναι προσεγμένη, αποδίδοντας μεγάλη σημασία στην ακουστική. Έτσι, το κοίλον, του οποίου η διάμετρος είναι γύρω στα 100 μέτρα, με την κλίση που του δόθηκε, επέτρεπε να ακούνε καθαρά τους διαλόγους στις παραστάσεις και οι θεατές στις τελευταίες κερκίδες του άνω διαζώματος. Σχεδόν τέσσερις αιώνες εμπειρία των Ρωμαίων στο ανέβασμα θεατρικών έργων, από το 240 π.Χ., όταν δόθηκε η πρώτη παράσταση, και 2,5 αιώνες από την κατασκευή του πρώτου πέτρινου θεάτρου από τον Πομπήιο το 55 π.Χ. ήταν αρκετό διάστημα για να αφήσουν μια εξαιρετική κατασκευή. Ακόμη και ο προσανατολισμός του, καθώς το θέατρο «κοιτάζει» προς τον Βορρά, επελέγη με γνώμονα να μην ενοχλούνται από τον ήλιο οι θεατές, αφού οι παραστάσεις δίνονταν στη διάρκεια της ημέρας.

Το ρωμαϊκό θέατρο βρίσκεται στην καρδιά της ιορδανικής πρωτεύουσας. Οι κιονοστοιχίες που οδηγούν σε αυτό είναι ό,τι έχει απομείνει από το φόρουμ, τη δημόσια αγορά που κατασκεύασαν το 190 μ.Χ. οι Ρωμαίοι. Μπορεί η αγορά να μην είχε τις διαστάσεις της περίφημης Αγοράς της Ρώμης, που ακριβώς λόγω αυτών ονομαζόταν και Φόρουμ Μάγκνουμ, ωστόσο τα 100x50 μέτρα της την κατατάσσουν στις μεγάλες της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Στη θέση της βρίσκεται σήμερα η Πλατεία Χασεμιτών, από όνομα της βασιλικής δυναστείας της Ιορδανίας, όπως και η κεντρική Λεωφόρος Αλ-Χασεμί μπροστά από αυτήν. Στην πλατεία δεσπόζουν το Θέατρο, το Ωδείο στα αριστερά όπως το βλέπουμε, δεξιά της βρίσκονται αρκετά ξενοδοχεία, αριστερά της δυο-τρία τζαμιά, πίσω από το θέατρο καφέ και εστιατόρια και ακριβώς απέναντι από αυτό δεσπόζει η αρχαία ακρόπολη.

Προσπαθώ να φανταστώ τι έργα θα έβλεπε το κοινό της εποχής. Ποιοι χαρακτήρες ήταν περισσότερο οικείοι. Ο δειλός καυχησιάρης στρατιώτης miles «gloriosus»; Ο άλλοτε δουλέμπορος, άλλοτε προαγωγός «leno»; Η ζηλιάρα «matrona»; Ο ζεν πρεμιέ «dulescens»; Ο κάποιας ηλικίας «senex» που επιμένει να συμπεριφέρεται και να ερωτοτροπεί σαν νεαρός; Και τι έργα προτιμούσαν να βλέπουν; Κωμωδίες του Πλαύτου για τον τζαμπατζή Εργάσιλο και του Τερέντιου για τον Αθηναίο «τοκιστή και σουλατσαδόρο» Φορμίωνα ή τραγωδίες του Λούκιου Άκκιου για τον Τρωικό Πόλεμο και του Σενέκα για τις φωνές της συνείδησης; Πολλά συμπεράσματα θα έβγαιναν για την κοινωνία της Φιλαδέλφειας από την απάντηση αυτή.

Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL