Στο Θέατρο Θησείον ξεκίνησε η «Jane», η νέα δουλειά της Κατερίνας Μαυρογεώργη, που βασίζεται στο βικτοριανό μυθιστόρημα της Σαρλότ Μπροντέ «Τζέιν Έιρ». Κάθε Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στις 9 μ.μ. η δημιουργική ομάδα του έργου εμπνέεται από την εμβληματική φιγούρα της Σαρλότ Μπροντέ και της ηρωίδας της Τζέιν και αποπειράται να εξερευνήσει εκ νέου τη βικτοριανή αυτή ιστορία υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Στο έργο συναντάμε τη φρέσκια και δυνατή γραφή της Κατερίνας Μαυρογεώργη, για την οποία επαινέθηκε και τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο «Ελευθερία Σαπουντζή». Με τη δραματουργική συμβολή της Μαρίας Φιλίνη, με χιούμορ, τρυφερότητα και μεγάλη περιέργεια, το έργο μάς προσκαλεί να ξεδιψάσουμε μέσα σε έναν αλλόκοτα αστείο και ποιητικό κόσμο. Μια γιορτή για τη δημιουργικότητα ως το πιο απαραίτητο survival kit. Εμείς συναντήσαμε και συνομιλήσαμε με τους συντελεστές αυτής της παράστασης για να μπούμε λίγο πιο βαθιά στον τωρινό θεατρικό κόσμο της «Jane».
Κατερίνα Μαυρογεώργη (συγγραφέας και σκηνοθέτις)
Ονειρευόμαστε τη φιλία και την αγάπη, που πάντα ανθίζουν πεισματικά
Εδώ και μήνες κάνουμε παρέα με μια ηρωίδα μυθιστορήματος και τη συγγραφέα του: την Τζέιν και τη Σαρλότ. Βρισκόμαστε μαζί τους πρωινές ώρες, η Νάνσυ, η Βίκυ, ο Δημήτρης, η Μαρία, η Μαριτίνα κι εγώ. Βρισκόμαστε στο Θέατρο Θησείον, στου Ψυρρή. Στη μικρή μεσογειακή Αθήνα. Και ονειρευόμαστε τη βικτοριανή Αγγλία, τα ορφανοτροφεία, τις γκουβερνάντες, τους μυστήριους κυρίους πάνω στα άλογα, τις ρομαντικές και απελπισμένες βόλτες στην αγγλική εξοχή, τα μπονέ, το τσάι, τα υδρόβια πτηνά της Βρετανίας, τα ρεκόρ κηδειών από φυματίωση στις μικρές αγγλικές πόλεις, τις αποικίες της βασίλισσας Βικτόρια, τον έρωτα που δεν ειπώνεται ποτέ και γιγαντώνεται, τις τρεις αδερφές-συγγραφείς που κατασκευάζουν μυθιστορήματα μυστικά το βράδυ όταν όλοι κοιμούνται, την ακίνητη γυναίκα που τραγουδάει βραχνά όταν όλοι κοιμούνται. Την επίσης Αγγλίδα PJ Harvey και τους Pulp που συνοδεύουν τις πλούσιες κυρίες στον χορό. Το Θόρνφιλντ να δεσπόζει, το Θόρνφλιντ καμένο. Ονειρευόμαστε το 1847, τους ανθρώπους του, εμάς. Πώς θα είμασταν τότε; Πώς θα είμασταν ως βικτοριανές γυναίκες και άντρες της μεσαίας τάξης; Ονειρευόμαστε τη φιλία και την αγάπη, που πάντα ανθίζουν πεισματικά μέσα σε έναν κόσμο φτιαγμένο με βία και βιασύνη.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι εξερευνήσαμε το έργο με χαρά και ταραχή, συγκίνηση και χιούμορ, χωρίς να ντυθούμε την υποχρέωση μιας πιστής θεατρικής μεταφοράς του. Όλες και όλοι ακούσαμε την πένα της Σαρλότ να γρατζουνάει το χαρτί, δημιουργώντας ακούραστα τον κόσμο της, φτιάχνοντας με τα ίδια της τα χέρια μια λίγο καλύτερη τύχη για την ίδια και για το βιβλίο της. Για μένα η Jane, πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο, είναι η εμπειρία αυτής της συνάντησης, της σύνδεσής μας με την Τζέιν Έιρ και τη Σαρλότ Μπροντέ.
Βίκυ Κυριακουλάκου (ηθοποιός)
Μια πολύ έντονη συναισθηματική συνάντηση
Με την Τζέιν Έιρ συναντήθηκα πρώτη φορά αυτό το καλοκαίρι. Ήταν μια πολύ έντονη συναισθηματική συνάντηση, μια ταύτιση κόσμων που είχε να μου συμβεί από την προεφηβεία. Η γραφή της Μπροντέ μου θύμιζε πολύ την εποχή της πρώτης αμφισβήτησης, του ψαξίματος στην ουσία των πραγμάτων, των μεγάλων ερώτων που σε ακινητοποιούν. Εντέλει, η Τζέιν μου έφερε μια ανάμνηση και μία επιβεβαίωση ότι τίποτα δεν έχει απαλυνθεί από τον χρόνο στα θεμελιακά μου ερωτήματα. Τουναντίον, εμμένουν και ανατροφοδοτούνται με την ίδια ζέση και θάμβος.
Ερμηνεύω τέσσερις ρόλους:
Την αφηγήτρια Βίκυ, μια ερευνήτρια έτοιμη να παρουσιάσει μαζί με τους συνεργάτες της μία μελέτη χρόνων και αφοσίωσης πάνω στο φαινόμενο Τζέιν Έιρ και Σαρλότ Μπροντέ.
Την κυρία Ριντ, τη θεία της Τζέιν, που την έχει «φορτωθεί» και προσπαθεί να την «ξεφορτωθεί» στέλνοντάς της σε ένα σχολείο ως οικότροφο.
Την Έλεν Μπερνς, ένα κορίτσι που ζει στις σκληρές συνθήκες του οικοτροφείου και γίνεται φίλη με την ηρωίδα μας, την Τζέην Έιρ. Όταν δεν μπορεί να διατηρήσει την πίστη της στους ανθρώπους, η αφοσίωσή της στην πνευματικότητα τη σώζει, αφού για εκείνον τον κόσμο αξίζει τελικά να ζεις.
Την κυρία Φέρφαξ, μια γήινη ζεστή προσωπικότητα. Είναι η οικονόμος στο σπίτι όπου θα εργαστεί η Τζέιν ως γκουβερνάντα και μια σύμμαχος θαλπωρής για την Τζέιν. Φαίνεται να τη διακρίνει μια αίσθηση για ισορροπία και δικαιοσύνη, αλλά ταυτόχρονα είναι υποστηρικτική σε όποιον βρεθεί σε ανάγκη και προσφέρει απλόχερα βοήθεια.
Οι δύο τελευταίοι ρόλοι διακρίνονται από ζεστασιά και συμπαράσταση στην Τζέιν, τη βοηθούν να εξελιχθεί και να ανθίσει. Την υποστηρίζουν και την ενισχύουν, απαντώντας άμεσα και έμπρακτα στην ανάγκη της Τζέιν για αγάπη και σεβασμό. Να τα πάλι τα θεμελιακά ζητήματα! Αγάπη και σεβασμός, τα οποία απαντήθηκαν, με αφορμή την Τζέιν, σε αυτή τη συνάντηση με αυτή τη φοβερή ομάδα με την οποία φτιάξαμε αυτή τη δουλειά!
Νάνσυ Σιδέρη (ηθοποιός)
Το σώμα της μοιάζει να της είναι αρκετό
Η Τζέιν είναι φίλη μου. Ταιριάζουμε, συμφωνώ μαζί της σχεδόν σε όλα. Πώς γίνεται αυτό; Πώς γίνεται να αντέχει όταν όλα γύρω της καταρρέουν; Πώς γίνεται να χορεύει και να αντιμιλάει; Πώς γίνεται να φεύγει χωρίς να παίρνει τίποτα μαζί της; Η Τζέιν είναι μάγισσα. Είναι άφοβη; Η Τζέιν είναι παιδαγωγός. Μένει συχνά μόνη της. Το σώμα της μοιάζει να της είναι αρκετό. Το μυαλό της έχει ένα δωμάτιο που το χτυπάει όλη μέρα ο ήλιος. Εκεί μέσα γίνονται θαύματα. Τρέχει όταν τη σταματάνε και μιλάει όταν της κλείνουν το στόμα. Όταν της λένε πώς θα ’πρεπε να φέρεται, πράττει με τον δικό της τρόπο. Η Τζέιν θα θυμάται πάντα την Έλεν!
Θυμάμαι ότι πριν από αρκετά χρόνια μια φίλη θα έφευγε για σπουδές στην Αγγλία. Χωρίς δεύτερη σκέψη της χάρισα την «Τζέιν Έιρ». Η Μπροντέ έγραψε μια κοπέλα που είπε: «Είμαι ολόκληρη. Μπορώ με τα χέρια μου να φτιάξω ένα μαξιλάρι από άχυρα και να κοιμηθώ μόνη μου στο δάσος, εγώ θα φεύγω κι ας πεθαίνω από την πείνα, από το κρύο». Λέξεις που μου έρχονται όταν σκέφτομαι την πρόβα μας: επισκέπτες, τσάι, εμπιστοσύνη, πίστη, εξομολόγηση, λάθη, πέρασμα, το χαμόγελο του Δημήτρη, τα μαλλιά της Βίκυς, η συγκίνησή της, η Μαριτίνα μας πάντα εκεί, το φως της Μαρίας, η αφοσίωση, οι αγκαλιές και το γέλιο της Κατερίνας, τα σαρδάμ, η ντροπή ως θράσος!
Δημήτρης Δρόσος (ηθοποιός)
Ξαναθυμήθηκα τη χαρά του παιχνιδιού
Τέσσερις το πρωί. Κοιμήθηκα με το κείμενο της «Jane» αγκαλιά πάλι. Το ξεφυλλίζω και με εγκολπώνει, με ρουφάει, με τραβάει απολαυστικά, με συγκινεί. Μένω σε σημειώσεις παλιές και νεότερες και ξεχνάω να φάω, ενώ πεινάω. Τρώω κάτι τελικά και πάω στην πρόβα με μια λαχτάρα να συναντήσω τους συνοδοιπόρους μου σ’ αυτό το ταξίδι. Είναι η γενική δοκιμή σήμερα. Αύριο πρεμιέρα. Γλυκό άγχος και ανησυχία. Θα φτάσω στο θέατρο και θα κοιτάξω στα μάτια τους συνεργάτες μου, και θα πάρω όλη τη δύναμη του κόσμου γιατί δεν είμαι μόνος σε αυτό. Είμαστε μαζί. Δεν είναι πάντα αυτονόητο. Είμαι περιχαρής για το ότι ξεκινάμε. Η εμπιστοσύνη και η επικοινωνία μεταξύ μας είναι αβίαστες. Ανυπομονώ να επικοινωνήσουμε τον κόσμο της «Jane».
Τον Αύγουστο η Κατερίνα (Μαυρογεώργη) φύτεψε μέσα μας τον σπόρο της «Jane» και τώρα, όπως μπαίνει η άνοιξη, ανθίζει το όνειρο. Πώς περνάει ο καιρός… Θα μου λείψουν οι πρόβες μας πολύ. Ήταν και είναι από τις πιο δημιουργικές διαδικασίες που έχω ζήσει. Η φροντίδα, το μεράκι, ο ενθουσιασμός ήταν και είναι παρόντα σε κάθε βήμα.
Μου έρχονται στο μυαλό φράσεις του έργου πάλι. Σκόρπιες φράσεις. Λέξεις που έχω πει, θα ήθελα να έχω πει, θέλω να προφέρω. Είναι τεράστιο κίνητρο για έναν ηθοποιό να ανακαλύπτει την ανάγκη του να προφέρει φράσεις που έχουν γραφτεί από κάποιον άλλον. Σαν να ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο κάθε φορά. Και τώρα μόλις, ενώ κοιτώ την οθόνη για να τελειώσω αυτή τη συνέντευξη, πάλι με επισκέφτηκε μια φράση του κειμένου και παίζω μαζί της.
Κλείνοντας, νιώθω μεγάλη ανάγκη να πω ότι νιώθω ευγνώμων για τις δοκιμές αυτές, καθώς ξαναθυμήθηκα τη χαρά του παιχνιδιού που θεωρώ ζωτική για τη λειτουργία της θεατρικής πράξης. Να παίξουμε, να χαρούμε, να αισθανθούμε, να συγκινηθούμε και να μετατοπιστούμε. Να ζούμε την κάθε μέρα λίγο πιο έντονα. Ναι, αυτό είναι. Το βρήκες, το πέτυχες, το κάρφωσες.
