Ιστορικός τέχνης, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στη Νέα Υόρκη και συγγραφέας, ο Όλιβερ Μπανκς κυκλοφόρησε δύο αστυνομικά μυθιστορήματα που συνδυάζουν το σασπένς με τις κοινωνικές καταστάσεις, την άριστη γνώση της εικαστικής αγοράς και των παράνομων κυκλωμάτων έργων τέχνης, την αισθητική ανάλυση και τη σπιρτόζικη λογοτεχνική φόρμα. Πέρα από τον «Χαμένο πίνακα του Ρέμπραντ» (εκδόσεις Άγρα) το 1995, έχουμε εδώ την επανέκδοση της «Μανίας με τον Καραβάτζο», σε μετάφραση Ανδρέα Αποστολίδη και επιμέλεια επιμέτρου Κύριλλου Σαρρή. Το οποίο επίμετρο περιλαμβάνει τη μαρτυρία ενός αληθινού ντετέκτιβ δίωξης κλεμμένων έργων τέχνης, ένα αναλυτικό δοκίμιο του Τζον Μπέρτζερ για τον Καραβάτζο συν τα πρακτικά των ιταλικών Αρχών του 1600 σχετικά με την πολύπαθη ζωή του ζωγράφου ως βάση όσων γράφονται στο βιβλίο.
Η ιστορία άρχεται εκ νέας Νέας Υόρκης σε έναν μικρό οίκο πλειστηριασμών, όπου ένας εμποράκος έργων τέχνης πρόκειται να κάνει την μπάζα της ζωής του: Σε κλειστή δημοπρασία προωθεί κλεμμένους αναγεννησιακούς πίνακες. Δεν θα προλάβει διότι δολοφονείται μαχαιρωμένος στην πλάτη. Τότε αναλαμβάνει ο ιδιωτικός ντετέκτιβ -κυνηγός κεφαλών - Έιμος Χάτσερ να εξιχνιάσει τον φόνο μαζί με άλλες δύο καραμπινάτες περιπτώσεις κλοπών έργων τέχνης - μέσα σε μουσείο και σε ένα καμουφλαρισμένο φορτηγό. Ουσιαστικά υπεύθυνο είναι το εγκληματικό κουαρτέτο υπό τον ονομαζόμενο Ιλ Κάπο, έναν εξαιρετικά ευφυή τύπο με εμμονή στον Καραβάτζο, με καλλιέργεια και πολλές γνώσεις στον χώρο και στην αγορά έργων τέχνης και με υπόγειες επαφές με ιταλικά μουσεία και… τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Ο Χάτσερ, ύστερα από έναν βαρύ τραυματισμό, περνά κρίση ηλικίας, στα όρια της κατάθλιψης, με μια προβληματική συναισθηματική σχέση. Δεινός γνώστης της ιστορίας της τέχνης, κυνηγάει τον δολοφόνο ανάμεσα στους ογκώδεις τόμους μιας βιβλιοθήκης, διότι σε μια κλοπή οι δράστες έγραψαν το πολιτικό-σεξουαλικό «Ti ho in culo-polizia assassina». Στο μεταξύ καθαρίζουν τον φίλο του και εκτιμητή τέχνης Σλόαν.
Η καταδίωξη για τον Χάτσερ γίνεται προσωπική υπόθεση εκδίκησης για τον θάνατο του εμπειρογνώμονα και ούτως παρακολουθούμε το ανηλεές κυνηγητό εντός των χώρων τέχνης, όπου ο Μπανκς βρίσκει ευκαιρία να μιλήσει για τον ριζοσπάστη Καραβάτζο και το περίφημο κιαροσκούρο, που δίνει στα έργα του βάθος πεδίου και μυστήριο. Αυτή η αντίθεση φωτός-σκιάς επηρέασε τους επίγονους - Ρέμπραντ κ.ά. Ταπεινής καταγωγής, χρησιμοποίησε τους πίνακές του για να φωτίσει τη σκοτεινή γραμμή της ψυχής του: «Υπήρξαν τόσα σπαθιά και στιλέτα στη ζωή του καλλιτέχνη, που καθρεπτίζονται στο οπλοστάσιο των έργων του. Υπήρξε υπερβολικό αίμα, υπερβολική παθολογική οργή».
Είναι σαφές πως φέρνει στο φως ή, μάλλον, στο μισοσκόταδο όλον αυτόν τον υπόκοσμο τον οποίο βίωσε: «Το σκοτάδι που ζωγραφίζει μυρίζει κεριά, παραγινωμένα φρούτα, υγρή μπουγάδα που θα την απλώσουν την επαύριο: είναι το σκοτάδι των κλιμακοστασίων, της γωνιάς που παίζουν ζάρια, των χαμόσπιτων, των αναπάντεχων συναντήσεων… το καταφύγιο που προσφέρει η σκιά είναι σχετικό, γιατί το κιαροσκούρο αποκαλύπτει βία, πόνο, απαντοχή, θάνατο, αλλά τουλάχιστον τα αποκαλύπτει με μια οικειότητα.
INFO
Oliver Banks
«Η μανία με τον Καραβάτζο»
Εκδόσεις Άγρα
Σελίδες: 344
Τιμή: 10,50 ευρώ
