Μια μέρα, στον δρόμο για τον παιδικό σταθμό, κοντοστάθηκε ν’ ακούσει από κάποια ηχεία την ορχήστρα του Paul Mauriat να ερμηνεύει το βαλς «Lara’s theme» από την ταινία «Doctor Zhivago». Λίγα χρόνια αργότερα τον αναστάτωναν άλλα αριστουργήματα: το «Rakoczi March» του Liszt με το πιάνο του Vladimir Ηorowitz, η τοκάτα και φούγκα για όργανο του Μπαχ, ένας δίσκος με ινδική μουσική που υπήρχε στο σπίτι (αν και στην αρχή τον... τρόμαζε!) και κάποιες κασέτες με τις φωνές της μεγάλης κυρίας της αραβικής μουσικής Umm Kulthum και της υπέροχης Λιβανέζας Fayruz. Μετά, αναπόφευκτα για τη γενιά του, ήρθε το rock και το heavy metal: Scoprions, Maiden, Metallica, Slayer. Το «Inside out» του Chick Corea τον εισήγαγε στην jazz και στο fusion. Ακολούθησαν τα «μεγαθήρια» της σύγχρονης κλασικής μουσικής. Πιάνο έπαιζε από μικρός, αλλά το ερωτεύτηκε ακούγοντας τον Horowitz να παίζει ένα έργο του Alexander Scriabin.
Σήμερα ο Σάμι είναι ένας από τους πιο γνωστούς πιανίστες της τζαζ στην Ελλάδα. Το ύφος του περιλαμβάνει επιρροές από την κλασική και τη σύγχρονη μουσική μέχρι τα μπλουζ, τη μουσική της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, της Κούβας, της Αφρικής, της Ινδίας, της Αραβίας, των Μαορί και της αρχαίας Ελλάδας. Πάνω απ’ όλα επιθυμεί να στηρίζει την οικογένειά του, όσο στέκει γερός στα πόδια του, χωρίς να αδικήσει φίλους και συνεργάτες, τουλάχιστον όχι επίτηδες.
Με δύναμη από τη Θεσσαλονίκη
O Σάμι Αμίρης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στα χρόνια του Δημοτικού σχολείου ο πρακτικός μουσικός Παναγιώτης Μόραλης του έμαθε να ακούει. Στο Γυμνάσιο ο William Gladd, δάσκαλός του στο Κολλέγιο Ανατόλια, όπου φοίτησε με υποτροφία, του έδειξε τι υπάρχει από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης σπούδασε Μαθηματικά, που «πέρασαν» στην πιανιστική τεχνική του και άνοιξαν τα μάτια του σε ό,τι αφορά την οργάνωση της μουσικής και στην ενασχόλησή του με την ηλεκτρονική της πλευρά. Από τότε η εξερεύνηση της σχέσης των Μαθηματικών με τη μουσική και η εκμάθηση σε βάθος προγραμματιστικών περιβαλλόντων και εργαλείων τον βοηθούν σε ό,τι κάνει.
Ο Σάμι έχει κάνει κλασικές σπουδές στην Ελλάδα και τζαζ στο London College of Music. Στο κλασικό πιάνο δάσκαλός του αλλά και βασική επιρροή του υπήρξε ο διεθνούς ακτινοβολίας πιανίστας και μαέστρος Δημήτρης Τουφεξής και στη σύνθεση οι Θόδωρος Αντωνίου, Φάμπιο ντ’ Αντρέα κ.ά.
Σημαντική για τη μουσική του εξέλιξη υπήρξε η πολύχρονη φιλία του με τον δεξιοτέχνη ντράμερ Ζαχαρία Πινακουλάκη, στο πλευρό του οποίου έμαθε να παίζει jazz και fusion. Η συνεργασία αυτή του εμφύσησε το πάθος για τα «περίεργα» ρυθμικά σχήματα, κάτι που εξακολουθεί να τον προκαλεί μέχρι και σήμερα. Πολύ σημαντική θεωρεί ο Σάμι και τη συνάντησή του με τον μεγάλο πιανίστα της τζαζ Mal Waldron.
Φωτογραφία: Bettina Buschbeck
Πολύτιμες συνεργασίες
Κεντρικό ρόλο στη μουσική του ζωή έχουν οι συνεργασίες. Μαζί με τον απίστευτο ντράμερ Γιάννη Σταυρόπουλο -τον «Rambo» της ελληνικής τζαζ σκηνής- και τον κοντραμπασίστα Περικλή Τριβόλη με τον στιβαρό του ήχο, στο πλαίσιο του power jazz τρίο NUKeLEUS, εμφανίζονται κάθε Τετάρτη στο Poetry Bar. Αλλά και στο άκρως διαδραστικό ντουέτο Phos συμπράττει με τον πολύπειρο σαξοφωνίστα και δάσκαλο Αντώνη Λαδόπουλο. Καθοριστική είναι και η πολύπλευρη συνύπαρξή του με τον πολυπνευστό Gilad Atzmon, όπως και με τον Γιώργο Φακανά που παίζουν μαζί εδώ και έναν χρόνο.
Είκοσι τρία χρόνια πιανίστας, από το 2016 είναι και ο καλλιτεχνικός υπεύθυνος της Athens Big Band του Δήμου Αθηναίων: μια σημαντική μουσική και οργανωτική εμπειρία για τον Σάμι Αμίρη που από το 2013 διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Deree. Δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς της μουσικής και τον ενδιαφέρει η σύμπλευση της επιστήμης με τη μουσική θεωρία. Συνεχίζει να είναι δάσκαλος φοιτητών των μεγάλων μουσικών ιδρυμάτων του εξωτερικού - είτε ως προπτυχιακοί είτε ως μεταπτυχιακοί φοιτητές είτε κάνουν μουσική καριέρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τον τελευταίο καιρό έχει επικεντρωθεί στην πολυχρονική μουσική και στις εφαρμογές του αυτοσχεδιασμού σε αυτή. Ένα project με τίτλο PolyTempora, με το οποίο ασχολείται ενεργά -μαζί με τον Αντώνη Λαδόπουλο-, τον βρίσκει και σε ρόλο... προγραμματιστή Η/Υ.
Μοναδικές μουσικές εμπειρίες
Καίριες μουσικές συνευρέσεις θεωρεί ο Σ. Αμίρης τη συνεργασία του με το Ventus Ensemble για το έργο του Jeff Scott «Passion for Bach and Coltrane» που παίχτηκε στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας ή τις ενορχηστρώσεις που έκανε για την Πέννυ Μπαλτατζή, που επίσης παρουσιάστηκαν στο ΜΜΑ. Τον ταρακούνησε η συναυλία του Grigory Sokolov στο Μέγαρο, αλλάζοντάς του την άποψη για τον Mozart και για το πιάνο γενικότερα. Επίσης στο Μέγαρο η ερμηνεία του βραβευμένου με Grammy Δομινικανού λάτιν τζαζ πιανίστα Michel Camilo. Πέρα από την απίστευτη μουσική του, δεν είχε ξαναδεί άνθρωπο να παίζει πιο γρήγορες οκτάβες. Μοναδικός παγκόσμια!
Το 2010 ο τρομπετίστας της τζαζ Markus Stockhausen, γιος του μεγάλου συνθέτη της μουσικής του 20ού αιώνα Karlheinz Stockhausen, με μια εξαιρετική ομάδα Ελλήνων μουσικών (Αντώνης Λαδόπουλος, Βασίλης Ρακόπουλος και Σάμι Αμίρης) άνοιξαν την αυλαία των μουσικών δρώμενων της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση στο Ινστιτούτο Γκαίτε, πριν ακόμη γίνουν τα εγκαίνια του κτηρίου της λεωφόρου Συγγρού. Το σχήμα παρουσίασε ένα πρόγραμμα που ξεκινούσε από ένα στάσιμο του Ευριπίδη και κατέληγε σε περίτεχνα ηχητικά τοπία, από τα αρχαϊκά χρωματικά τετράχορδα έως μια σύγχρονη τεχνοτροπία, μελωδική, ανθρώπινη, απαλλαγμένη από όσα δεν άντεξαν στο χρόνο. Δύο χρόνια αργότερα, με την προσθήκη των Arild Andersen και Patrice Herral στο project «Conference», έπαιζαν στη Στέγη. Εκεί το 2013 στο 3ο Φεστιβάλ Ελληνικής Jazz, με το προσωπικό του σχήμα (Rex Richardson, Αντώνης Λαδόπουλος, Σπύρος Παναγιωτόπουλος, Περικλής Τριβόλης), ο Σάμι απέσπασε εξαιρετικές κριτικές από κοινό και κριτικούς.
Phos Duo: Φλογερή συνύπαρξη
Χρόνια στο κουρμπέτι, ο Σ. Αμίρης και ο Α. Λαδόπουλος δεν είχαν βρει το κατάλληλο rhythm section να συνοδεύσει τις συναντήσεις τους. Στο πλαίσιο του Phos Duo οι ενορχηστρώσεις τους δεν απαιτούσαν άλλους συνεργάτες
Μουσική που δεν χωράει τρίτο! Η ιδέα άρχισε να «δουλεύει» από την αρχή. Οι δύο φίλοι και συνεργάτες άρχισαν να γράφουν ή να προσαρμόζουν τις μουσικές τους σε ένα interactive κλίμα και με πηγή έμπνευσης την τεχνοτροπία της mainstream jazz. Τότε ηχογραφήθηκε το ομότιτλο άλμπουμ «Phos duo», που έφτασε στα χέρια μύριων ακροατών, καθώς διανεμήθηκε από το τότε κυκλοφοριακά ακμαίο περιοδικό Jazz & Τζαζ. Ο πρόσφατος θάνατος της συντρόφου του Αντώνη Vivian είχε δώσει άλλο χαρακτήρα στις συνθέσεις του, οι οποίες τελικά και αφιερώθηκαν στη μνήμη της. Οι υπόλοιπες χαρακτηρίζονται από το χιούμορ των δύο μουσικών και ήταν αποτέλεσμα της συνύπαρξης των ταλέντων και των φλογερών τους χαρακτήρων. Χαρακτηριστικό, το «Some halva please». Και ήταν... Σαρακοστή!
Τον Μάιο του 2013 στη συναυλία τους στη σκηνή της Στέγης ακούστηκε πρώτη φορά το υλικό που επρόκειτο να ηχογραφήσουν. Μόνο που η μουσική τους είχε πια ξεφύγει από το mainstream της τζαζ και όδευε ταχέως προς ένα νέο μουσικό υβρίδιο, που περιείχε ισότιμα τη σύγχρονη κλασική μουσική, την ιδιαίτερη ρυθμολογία και την τζαζ αισθητική.
Τον Απρίλιο του 2014 μετά τις υπό... πολικό ψύχος εξουθενωτικές πρόβες στο θέατρο του Deree ηχογραφήθηκαν μουσικές ικανές να γεμίσουν τρία ολόκληρα CDs. Έναν μήνα αργότερα τα μαντάτα στο τηλέφωνο ήταν απελπιστικά: Ο τεχνικός ήχου είχε κάνει το «θαύμα» του, ακυρώνοντας όλη την προσπάθεια και στέλνοντας τον νέο δίσκο του Phos Duo στις «καλένδες». Δύο βιντεοκάμερες υπήρξαν μάρτυρες της στιγμής και εντέλει αποδείχτηκαν σωτήριες, διασώζοντας το οπτικό και το ηχητικό υλικό των επονομαζόμενων πλέον «Lost sessions» - που «χαρίζονται» από τους δύο συνδημιουργούς στο YouTube και στο SoundCloud.
Το «Black page» του Frank Zappa υπήρξε η πρώτη τζαζ μπαλάντα του άλμπουμ, απλό δείγμα της νέας κατεύθυνσης του Phos Duo. Ένα ιδιαίτερα απαιτητικό, αργό, αποκλειστικά ενορχηστρωμένο, ολοκληρωμένο ηχητικά κομμάτι, χωρίς την ανάγκη άλλων ηχοχρωμάτων. Με το πέρασμα του χρόνου η συνθετική νοοτροπία τους έχει αλλάξει και η στιλιστική παλέτα τους έχει διευρυνθεί. Κάτι που ήταν φανερό στην τριμερή «Extended matrix suite», που κυκλοφόρησε διαδικτυακά σε όλο τον κόσμο, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές από το Jazz in Europe.
Ο Α. Λαδόπουλος διδάσκει στο μεταπτυχιακό του ΕΚΠΑ κι αυτόν τον καιρό προετοιμάζει την καινούργια του δισκογραφική δουλειά, ενώ μαζί ετοιμάζουν τους επόμενους δημιουργικούς κύκλους των Phos Duo και PolyTempora.
Νοσταλγώντας το μέλλον
«Αν γινόταν να ξαναζήσει ο Art Tatum, δεν θα τολμούσα να βρεθώ επί σκηνής μαζί του, απλώς θα τον έβλεπα με το ίδιο δέος που τον ακούω μέχρι και σήμερα. Από τους ζώντες; Με τη Mari Kimura, τον Dan Weiss, τους Octurn. Θα ήθελα να συνεργαστώ και με κάποιους laptop artists που μου αρέσουν. Ακόμα, θα ήθελα πολύ να ξαναβρεθώ επί σκηνής με τους Rex Richardson, Marko Djordjevic, Patrice Heral και κάποιους ακόμα» λέει ο Σάμι με νοσταλγία για κάποιες αξέχαστες συνεργασίες του. Άλλες αξιοσημείωτες συνεργασίες: Bobby Shew, Ralph Peterson Jr., Nils Lundgren, Rex Richardson, Markus Stockhausen, Arild Andersen, Chico Freeman, Patrice Heral, Marko Djordjevic, Craig Bailey, Manuel Orza, Walfredo Reyes Jr., Dom Famularo, Sean McGowan, Reiner Witzel, Ron McClure, David Garibaldi, Τάκης Πατερέλης, Γιώτης Κιουρτσόγλου, Βασίλης Ρακόπουλος, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών κ.ά.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρώ Καβαλιέρου
Φωτογραφία: Jenny Kapadai
