To Curtis Institute of Music είναι μια φημισμένη σχολή για κλασικούς/ές μουσικούς που βρίσκεται στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Για ένατη συναπτή χρονιά το Curtis On Tour, η ετήσια διεθνής περιοδεία αποφοίτων του, σταματά στην Αθήνα. Ένας βαρύτονος και επτά βιρτουόζοι μουσικοί θα ερμηνεύσουν σήμερα έργα Σεν Σανς, Στράους και του αποφοίτου του CIU Michael Djupstrom, και αύριο έργα Μπραμς και Τσαϊκόφσκι, με ελεύθερη είσοδο. Συνομίλησα με δύο από τους σολίστ, τον Joshua Halpern και την Grace Takeda, για την αξιόλογη αυτή πανδαισία κλασικής μουσικής
Τι κάνει το CIM διαφορετικό από άλλες σχολές μουσικής και ποια είναι τα σημαντικότερα θετικά στοιχεία του για εσάς;
Joshua Halpern: Το CIM είναι διαφορετικό για πολλούς λόγους. Πρώτα από όλα, είναι μικρό και χωρίς δίδακτρα για κάθε σπουδαστή και σπουδάστρια, με δεδομένο βέβαια ότι ο ανταγωνισμός για να εισαχθείς είναι πολύ σκληρός και όλοι και όλες είναι κορυφαίοι/ες στα όργανά τους σε διεθνές επίπεδο. Επίσης, διδάσκοντες και διδάσκουσες είναι θρυλικοί/ές μουσικοί, όπως οι Leopold Auer, Miecyslaw Horszowski, Fritz Reiner και Guarneri Quartet. Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και των σεμιναρίων έχεις πολύ έντονη την αίσθηση αυτής της ιστορικής μουσικής κληρονομάς.
Grace Takeda: Το CIM είναι μια ξεχωριστή κοινότητα και είμαι ευγνώμων για το ότι είμαι μέλος της. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει είναι ότι κάθε χρόνο έχει μόνο 150 σπουδαστές και σπουδάστριες. Εξαιτίας αυτού έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό αλλά και όσους/ες σπουδάζεις μαζί τους πολύ εύκολα και αυτό δημιουργεί μια θαυμαστή αίσθηση κοινότητας. Το CIM συνολικά είναι μια ατέρμονη πηγή έμπνευσης.
Υπάρχουν αρκετά έργα του Μπραμς στο φετινό πρόγραμμα. Τι έχετε να πείτε για τη μουσική του μεγάλου Γερμανού συνθέτη;
J.H.: Το CIM αγαπά πολύ τους κλασικούς συνθέτες, και ο Μπραμς είναι ένας από αυτούς. Υπάρχουν πάρα πολλά να διδαχθείς από τη μουσική του, όπως η πολυπλοκότητα, το συναισθηματικό βάθος και η πυκνότητα των ιδεών. Είναι εξαιρετικά απαιτητική, μουσικά και εκτελεστικά, και θα επανέλθεις πολλές φορές σε αυτήν στη διάρκεια της διαδρομής σου.
G.T.: Το έργο του Μπραμς αποτελεί ένα μεγάλο και σημαντικό κεφάλαιο της μουσικής δωματίου και προσωπικά το αγαπώ πάρα πολύ. Ειδικά τα σεξτέτα του είναι θαυμάσια και ήταν αληθινή απόλαυση οι τόσες ώρες προβών τους. Για εμένα είναι η ψυχή και η ποικιλία της μουσικής του Μπραμς αυτά που κάνουν τόσο συναρπαστικό να την παίζεις.
Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον και ποιο το πιο απαιτητικό από τα φετινά έργα για εσάς;
J.H.: Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Καθένα από τα έργα συνιστά μια μοναδική πρόκληση και κάθε μέρα φέρνει μία άλλη. Μπορεί να ιδρώνεις για να αποδώσεις κάποιο σημείο όπως πρέπει τη μια μέρα και την επόμενη να το παίζεις άψογα με πολύ μεγάλη ευκολία ή και το αντίστροφο.
G.T.: Το κουαρτέτο με πιάνο του Σεν Σανς είναι για εμένα ένα έργο με το οποίο δεν είμαι εξοικειωμένη και έχει πολύ ενδιαφέρον. Είναι τόσο απαιτητικό λόγω της τόσης νεωτερικότητάς του. Τα έργα των Μπραμς και Τσαϊκόφσκι είναι πολύ γνωστά και για αυτό υπάρχει πια μια δεδομένη προσέγγιση και πρακτική για αυτά. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για εκείνο του Σεν Σανς, και έτσι πειραματιζόμαστε και εργαζόμαστε σκληρά για να βρούμε μία επαρκή μουσική «αφήγηση» για αυτό.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας από τα φετινά έργα και γιατί;
J.H.: Άλλη μία πολύ δύσκολη να απαντηθεί ερώτηση. Παρ’ όλα αυτά, θα πω τρία. Πρώτα η μετεγγραφή του Chaconne του Μπαχ από τον Μπραμς για πιάνο με μόνο το αριστερό χέρι. Έχουμε συνηθίσει να ακούμε πάρα πολλές νότες από το πιάνο, και σε αυτή την περίπτωση το έργο είναι σχεδόν λακωνικό σε σχέση με την αυθεντική γραφή του για βιολί. Αυτό του προσδίδει απλότητα και ευθύτητα και κάνει το αποτέλεσμα να έχει ένα πολύ διαφορετικό συναίσθημα. Το Dichterliebe του Σούμαν είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου κύκλους τραγουδιών όλων των εποχών και τέλος το ευφάνταστο και παιγνιώδες τρίο εγχόρδων του Michael Djupstrom, που είναι και το μόνο σύγχρονο έργο του φετινού προγράμματος.
G.T.: Δύσκολο να διαλέξω ένα, είναι όλα εξαίρετα. Έχω όμως αδυναμία στο Capriccio του Στράους, κυρίως γιατί μου θυμίζει ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα, το Metamorphosen του ιδίου συνθέτη. Οι αρμονίες του είναι πολύ ενδιαφέρουσες και απρόβλεπτες και για αυτό πρέπει να ακούμε πολύ προσεκτικά για να μπορέσουμε να τις αναδείξουμε.
Πιστεύετε ότι ο τρόπος εκτέλεσης κλασικών έργων αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου ή παραμένει ο ίδιος όπως ήταν πριν από, ας πούμε, έναν αιώνα;
J.H.: Υπάρχει τίποτα που να παραμένει ίδιο στο πέρασμα του χρόνου; Είναι αναπόφευκτο ότι το ύφος και το στιλ της εκτέλεσης αλλάζουν, όπως και η αντίληψή μας για την παλιότερη μουσική, ακόμα και αν η πιστότητα σε αυτήν παραμένει. Η Ιστορία και η παράδοση έχουν αξία με την προϋπόθεση ότι δεν εμποδίζουν την πρόοδο και την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης. Από την άλλη, όλοι οι μεγάλοι συνθέτες ήταν σαν εμάς, ερωτεύονταν, η συμπεριφορά τους είχε μεταπτώσεις, είχαν νεύρα, θύμωναν, και πολλές φορές έλεγαν το λάθος πράγμα στη λάθος στιγμή. Όλα αυτά υπάρχουν στη μουσική τους, γιατί αυτό ήταν η πηγή έμπνευσης και το υλικό τους, η εμπειρία της ανθρώπινης ύπαρξης. Πρέπει να τους βλέπουμε και να τους αντιμετωπίζουμε σαν αληθινούς ανθρώπους.
G.T.: Προφανώς ο τρόπος εκτέλεσης αλλάζει καθώς αποκτούμε όλο και περισσότερες πληροφορίες και γνώσεις για κάθε συνθέτη και την εποχή του. Το πιο μαγικό στοιχείο της μουσικής είναι ότι υπάρχουν τόσοι τρόποι και εκτελέσεις που μπορείς να εξερευνήσεις. Κάποιοι μπορεί να είναι ιστορικά πιο ακριβείς, αλλά βρίσκω πάρα πολύ ενδιαφέρον ότι κάθε έργο μπορεί να παιχτεί με τόσους διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με καθέναν και καθεμία που τα εκτελεί μουσικά.
Πώς αισθάνεστε για τη συμμετοχή σας στο Curtis on Tour και τι σημαίνει για εσάς ως μουσικούς και εκτελεστές;
J.H.: Είναι υπέροχο! Δεν έχω δει κάποιους και κάποιες από τους/τις άλλους/ες και είναι πολύ καλό το ότι είμαστε ξανά μαζί παίζοντας σε όμορφα μέρη. Τώρα που έχουμε διασκορπιστεί σε όλο τον κόσμο, ζώντας πια ως ενήλικες και ασχολούμαστε με projects τα οποία είναι σημαντικό για εμάς, είναι πολύ διασκεδαστικό να επιστρέφουμε στην εποχή που περνούσαμε σχεδόν ολόκληρη την ημέρα σε εκείνο το μικρό κτίριο της Φιλαδέλφεια. Εκείνη η κοινή εμπειρία μας είναι ο Πολικός Αστέρας για όλους και όλες μας σαν μουσικούς και ανθρώπους.
G.T.: Είμαι ενθουσιασμένη που βρίσκομαι εδώ με το Curtis on Tour! Συμμετέχω για πρώτη φορά σε αυτή την περιοδεία διάρκειας δύο εβδομάδων στην Ευρώπη και είμαι ευγνώμων για το ότι είμαι μαζί με συμφοιτητές και συναποφοίτους/ες μου που άλλους/ες τους/τις γνωρίζω και για άλλους/ες έχω ακούσει τόσα πολλά και χαίρομαι πολύ για την ευκαιρία να τους/τις γνωρίσω. Μου αρέσει επίσης το ότι εκπροσωπώ το Curtis και μπορώ να δείξω σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο πόσο σημαντικός χώρος και κοινότητα παραμένει για εμάς ακόμα και μετά την αποφοίτησή μας.
Πώς αισθάνεστε που παίζετε στην Ελλάδα και τι έχετε να πείτε για το ελληνικό κοινό, αν έχετε ξαναπαίξει εδώ;
J.H.: Για εμένα είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα. Θα σου εξομολογηθώ όμως κάτι, ένας από τους κυριότερους λόγους που έγινα μουσικός είναι ότι χρειαζόμουν μια δικαιολογία για να επισκέπτομαι όμορφους τόπους σε όλο τον κόσμο. Μας αρέσει πολύ το ότι είμαστε στην Ελλάδα και, παρότι είναι απόλαυση το ότι θα παίξουμε σε ένα ακροατήριο το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα είναι πολύ δεκτικό και ενθουσιώδες, το καλύτερο για εμένα είναι η εμπειρία τού τι έχει να μας προσφέρει η Ελλάδα και οι κάτοικοί της.
G.T.: Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι στην Ελλάδα. Έχω πάει σε μερικές άλλες ευρωπαϊκές άλλες χώρες, όχι όμως στην Ελλάδα. Οι άνθρωποι εδώ είναι ζεστοί και φιλόξενοι και είμαι ενθουσιασμένη που θα μπορέσω να μοιραστώ μουσική μαζί τους.
Τι να περιμένει το κοινό που θα έρθει στις συναυλίες σας στην Αθήνα, ειδικά όσοι και όσες δεν έχουν παρακολουθήσει μέχρι τώρα συναυλίες του Curtis;
J.H.: Πολύ καλές συναυλίες. Νοιαζόμαστε και σεβόμαστε τόσο πολύ τη μουσική, αλλά και ο/η ένας/μία τον/την άλλο/η. Ελπίζουμε ότι εκπροσωπούμε σωστά το Curtis και όλα αυτά που μας έδωσε. Μπορώ να διαβεβαιώσω για τους/τις επτά άλλους/ες μουσικούς ότι πολύ δύσκολα θα βρείτε σολίστ τόσο υψηλού επιπέδου. Είναι ξεχωριστοί/ές και είμαι πολύ τυχερός που θα είμαι στη σκηνή μαζί τους.
G.T.: Θα είναι συναρπαστικό αλλά και διασκεδαστικό. Σίγουρα θα αισθανθείτε την αγάπη και το πάθος που έχουμε για τη μουσική. Θα αισθανθείτε επίσης και την πολύ καλή σχέση που έχουμε μεταξύ μας, καθώς τα πηγαίνουμε πολύ καλά. Αυτή η σχέση μας το κάνει ακόμα πιο διασκεδαστικό για εμάς και μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε πολύ αυθόρμητοι/ες μεταξύ μας πάνω στη σκηνή.
