Οσοι προσήλθαμε στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών το αγιοδημητριάτικο βράδυ του Οκτωβρίου γνωρίζαμε μεν το από δεκαετιών ηχηρό όνομα της Viktoria Mullova, της βιολονίστας που το 1980 είχε εκτοξευθεί στη φήμη ως νικήτρια του Διαγωνισμού Σιμπέλιους, πέντε χρόνια πριν από τον ημέτερο, ex aequo «χρυσό», Λεωνίδα Καβάκο. Ελάχιστοι όμως -στοιχηματίζουμε- αναγνώριζαν τον σημαντικό πιανίστα που τη συνόδευσε, τον Σκωτσέζο Alasdair Beatson. Μαζί διεκδίκησαν ένα ποικίλης ύλης πρόγραμμα, με πυρήνα αναμενόμενους πυλώνες, σαν τον Beethoven και τον Schubert, αλλά και με εμβόλιμες αναφορές σε ευρείας αποδοχής μεγέθη μιας πολύ πιο σύγχρονης εποχής, όπως ο Ιάπωνας Toru Takemitsu και ο Εσθονός Arvo Pärt.
Η αθηναϊκή συναυλία ήταν προφανώς προωθητική τού πρόσφατου κοινού δίσκου τους με τρεις σονάτες για πιάνο και βιολί του Μπετόβεν, δύο από τις οποίες απολαύσαμε en bloc πριν από το διάλειμμα, εντυπωσιασμένοι εξαρχής από τη χημεία των ξένων μας και τη σπάνια εντέλεια το μουσικού αποτελέσματος. Διερωτηθήκαμε ποιο είναι άραγε το μυστικό σημείο συναρμογής μιας καλλιτέχνιδας με την περιπετειώδη και συναρπαστική προϊστορία της Μούλοβα και ενός παρτενέρ που το βιογραφικό του εκπλήσσει με την απουσία προσωπικών αναφορών. Μια πρώτη εκτίμηση πιστώνει το βάθος τής συνεργασίας αυτής στις συμπληρωματικά ετερόκλητες, αλλά ολοκληρωμένες καλλιτεχνικές προσωπικότητες αμφοτέρων, με τη Ρωσίδα να κεφαλαιοποιεί ως εμπειρικό απόσταγμα επιβίωσης τη μυθιστορηματική διαφυγή της από την αείποτε ΕΣΣΔ, τους καρποφόρους έρωτές της, μεταξύ άλλων με τον Ιταλό αρχιμουσικό Κλάουντιο Αμπάντο, τις καλλιτεχνικές συμπράξεις της ακόμη και με τον κοντραμπασίστα γιο τους.
Αυτό το στοιχείο ευτυχούς χρονισμού μιας καλλιτεχνικής συνάντησης αποτέλεσε, κατά την προσωπική μας πρόσληψη, κομβικό θεμέλιο κοινής απελευθέρωσης για τις μνημειώδεις, ελάχιστα βαρύγδουπες, αντιθέτως στίλβουσες εσωτερικότητας μουσικές προσφορές τους. Δροσερή, κλασική, παιγνιώδης, με διακριτικούς πρωτορομαντικούς υπαινιγμούς και χαλαρή αναπνοή αναπτύχθηκε η 4η σονάτα, από τις πλέον χαρακτηριστικές του κανόνα των δέκα του Μπετόβεν. Μια ερμηνεία κυριολεκτικά αποκαλυπτική, ιδίως στο καταληκτικό allegro molto, αγωνιωδών και απρόσμενων ερωτημάτων πίσω από την ψευδαφελή τυποποίηση της αγωγικής ένδειξης. Και εν προκειμένω, όπως και στην 7η σονάτα που ακολούθησε, είναι αδύνατον να εξαρθεί επαρκώς η συμβολή του πιανίστα. Ο βελούδινος, ευκίνητος δακτυλισμός του υποστήριξε καίρια μια υποβλητική εκτέλεση συνεκτικής φραστικής με παραδειγματική μουσικότητα, λεπταίσθητα διακριτική ανταλλαγή και παραλλήλως, όπως στο εναρκτήριο allegro con brio, ευεπίφορη στην ανάδειξη της μπετοβενικής συνοφρύωσης και των υπόκωφων κρούσεων του πεπρωμένου, χωρίς αναχρονιστικές εντάσεις παροξυσμού.
Επειτα από παρόμοια κορύφωση, αποτύχαμε να αντιληφθούμε τη σκοπιμότητα της συνεχούς ροής, μετά το διάλειμμα, της «Distance de Fée» του Τακεμίτσου και των «Fratres» του Παιρτ, επιλογή μάλλον αυθαίρετη, παρεμπιπτόντως συζητήσιμη, όπως εκείνη του Simon Rattle να εκτελεί σε συναυλίες την 6η και 7η συμφωνία του Σιμπέλιους ως ενιαίο έργο! Ευτυχώς, το καταληκτικό του επίσημου προγράμματος «Rondeau brillant» του Σούμπερτ έδωσε νέα ευκαιρία στους καλλιτέχνες να αρθούν ενορατικά πάνω και απ’ αυτόν τον παραπλανητικά ανώδυνο τίτλο…
