Μία χαρούμενη παρέα παιδιών είχε περικυκλώσει την ανοιχτή ανασκαφή που βρίσκεται στην οδό Κανεβάρο στα Χανιά. Απέναντί τους και πίσω από τη περίφραξη, αρχαιολόγοι και τεχνίτες έσκαβαν στο εσωτερικό ενός αποθέτη (λάκκου), το περιεχόμενο του οποίου χρονολογείται στη μινωική εποχή. Και όταν η σκαπάνη τους εμφάνιζε από τη λήθη του χρόνου κεραμικά θραύσματα που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Αρχαίας Κυδωνίας, η ανήσυχη ομάδα που τους παρατηρούσε αντιδρούσε με ενθουσιασμό. Και αμέσως μετά από κάθε «έκρηξη» χαράς, τα μέλη της ανασκαφικής ομάδας, παρουσία της υπεύθυνης της ανασκαφής Μαρίας Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη, πληροφορούσαν τους εκστασιασμένους μικρούς θεατές για το είδος και την εποχή των ευρημάτων.
Η παραπάνω είναι μία εικόνα της εκπαιδευτικής δράσης για μαθητές 9-12 ετών με τίτλο «Από τα όστρακα στα δαίδαλα» που πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί στην ανασκαφή Βλαμάκη στον Λόφο Καστέλι με τη συμμετοχή μαθητών του 7ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων. Αφορμή υπήρξε η εικαστική έκθεση «Δαίδαλα» που παρουσιάζεται στο Γιαλί Τζαμί και εντάσσεται στις εκδηλώσεις του φεστιβάλ «Ανοικτά Πανιά» του Δήμου Χανίων.
«Καθημερινά, με διάφορες αφορμές, γίνεται αισθητή τόσο η ανάγκη της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και της ευαισθητοποίησης του κόσμου ως προς το καίριο αυτό θέμα. Χωρίς αμφιβολία, αυτή η ευαισθητοποίηση ξεκινά από τα παιδιά και τους νέους που αποτελούν το μέλλον του πλανήτη μας», τονίζει στην ΑΥΓΗ η διευθύντρια Συστηματικών Ανασκαφών Μινωικής Κυδωνίας και επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη. Και συνεχίζει: «Στα Χανιά, πριν από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Αρχαιολογική Υπηρεσία έθεσε ως στόχο και οργάνωσε δράσεις ώστε να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν όλοι, μικρά παιδιά, νέοι, ενήλικες και ηλικιωμένοι, την Ιστορία και αρχαιολογία του τόπου μας. Εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και εκπαιδευτικούς, ξεναγήσεις, διαλέξεις και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις υπήρξαν τα όπλα μας». Σήμερα διαπιστώνει με περισσή ικανοποίηση, όπως αναφέρει η ίδια, ότι «μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού όχι μόνο έχει τουλάχιστον βασικές γνώσεις για την κληρονομιά μας αλλά νοιάζεται και αγωνιά γι’ αυτήν. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η συστράτευση για τον λόφο Καστέλλι. Ταυτόχρονα, όλο και πληθαίνουν τα Χανιωτόπουλα και οι Χανιωτοπούλες που ακολουθούν τον κλάδο της αρχαιολογικής επιστήμης ή άλλους συναφείς».
Με το πέρας της παρατήρησης της αρχαιολογικής ανασκαφής, τα παιδιά κατευθύνθηκαν στο Γιαλί Τζαμί, το οθωμανικό μνημείο που φιλοξενεί τα έργα της έκθεσης «Δαίδαλα», ώστε να συμμετάσχουν στο δεύτερο μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος. Στο εσωτερικού του τεμένους συνομιλούν με ευαίσθητο και συνάμα εντυπωσιακό τρόπο δύο εικαστικές τέχνες, η φωτογραφία, με έργα της Στεφανίας Ορφανίδου, και η γλυπτική, με δημιουργίες της Ναταλίας Μαντά. Τα έργα, όπως σημειώνεται, έρχονται σε διάλογο, ενσωματώνονται, αντιπαραβάλλονται, ρηγματώνονται, διασπώνται και αλληλοσυμπληρώνονται νοηματικά σε μια δαιδαλώδη διάταξη με την επιμέλεια του Georges Salameh.
Στο εσωτερικό του τζαμιού, τα παιδιά, έχοντας πρόσφατη την εμπειρία της αρχαιολογικής ανακάλυψης, κλήθηκαν να συγκολλήσουν τα μέρη μιας πήλινης πλάκας που δημιούργησαν οι καλλιτέχνες ειδικά για τη δράση. Σκοπός του προγράμματος είναι να προσεγγίσουν τη σημασία και τη χρήση του έργου τέχνης μέσα από την εισαγωγή στην έννοια του ευρήματος, της σημασίας των θραυσμάτων και της σύνθεσής τους.
Εντέλει οι μαθητές που πήραν μέρος στο πρόγραμμα γνώρισαν ένα μικρό σπάραγμα από τα μυστικά που κρύβονται κάτω από τους δρόμους, τις πλατείες και τα σπίτια της πόλης τους, η οποία αδιάκοπα κατοικείται από τη νεολιθική εποχή, αποκτώντας έτσι την αίσθηση του παρελθόντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς διαμέσου της αρχαιολογίας και της τέχνης.
Η πρωτοποριακή έκθεση «Δαίδαλα» θα διαρκέσει μέχρι και την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου.
