Με μια δυναμική συμμετοχή γυναικών σκηνοθετών που αριθμεί 19 υπογραφές, έναντι 14 ανδρικών, το φετινό 44ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας σπάει τα στεγανά για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού. Σε έναν διεθνώς ανδροκρατούμενο επαγγελματικά χώρο, οι γυναίκες σκηνοθέτες ξεχωρίζουν τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο συλλέγοντας θετικές κριτικές και βραβεία. Ωστόσο, τα εμπόδια παραμένουν πολλά, αλλά το πείσμα για δημιουργία ταινιών το προσπερνά. "Είναι και δυσχερές, και αντίξοο το να κάνεις σινεμά στην Ελλάδα σε όποιο φύλο κι αν ανήκεις" επισημαίνει στην ΑΥΓΗ η Μέμη Κούπα, που συμμετέχει με το "Όλα τα πλάσματα της νύχτας". "Υπάρχει ακόμα σεξισμός, υποβόσκων και μη. Αυτό οδηγεί σε δυσπιστία, σε ανάρμοστες συμπεριφορές, σχόλια όσον αφορά το φύλο και ανισότητα όσον αφορά τις αμοιβές" προσθέτει η Μαρία Χατζάκου.
"Δεν μπορώ να προσπεράσω την αδιαφορία και την αδράνεια της Πολιτείας. Μου δημιουργεί θυμό" υποστηρίζει η Γωγώ Μαραγγούλη απαντώντας στο ερώτημα πόσο δυσχερές και αντίξοο είναι να κάνει σινεμά στην Ελλάδα σήμερα μια γυναίκα σκηνοθέτιδα. Αλλά και πόσο η πανδημία και η "δυσκοίλια" πολιτική βούληση δυσχεραίνουν τις διαθέσεις, τις προθέσεις και τις ανάγκες.
Με τίτλο «Αν ήσουν ταινία, θα ήσουν μικρού μήκους», "ένα δωδεκάλεπτο μονοπλάνο που διαδραματίζεται σε ένα κτήριο της πόλης, στον πρώτο όροφο του οποίου γίνεται πάρτι εύρεσης συντρόφων, ένα ρομάντζο για τον έρωτα που ανιχνεύει τους φόβους της αγάπης", η Γωγώ δηλώνει στην ΑΥΓΗ πως "θέλει μεγάλη αντοχή και επιμονή το σινεμά. Αρκετές φορές οι επιχορηγήσεις πάνε σε συγκεκριμένα σημεία και πρόσωπα και όσοι αγαπάμε το σινεμά προσπαθούμε να μιλήσουμε γι' αυτό, να φωνάξουμε, αλλά δεν μπορούμε να το αφήσουμε να μας διαλύσει". Η σκηνοθέτιδα παρομοιάζει εύστοχα το σινεμά με ένα παιδί που θέλει φροντίδα. "Αν δεν μου δώσουνε λεφτά να του πάρω γάλα, εγώ θα ψάξω και θα του βρω. Γιατί πρέπει να μεγαλώσει. Γιατί, αν πεθάνει, πεθαίνει η ψυχή του ανθρώπου και της χώρας. Αυτό νομίζω ότι συμβαίνει στην τέχνη. Σαν να πρέπει να μεγαλώσουμε ένα παιδί. Ή να το συντηρήσουμε" σχολιάζει.
Αντιμετωπίζοντας μεγάλες δυσκολίες στις ταινίες που έκανε έως τώρα, καθώς τις έφτιαχνε μόνη της, αισθάνεται ιδιαίτερα τυχερή με τους συνεργάτες τής φετινής συμμετοχής. "Ένας ολόκληρος κόσμος λατρεύει το σινεμά κι όταν συναντιούνται αυτοί οι άνθρωποι, κάνουν θαύματα. Όλοι μαζί ξεπεράσαμε τις οικονομικές δυσκολίες. Βέβαια, αυτό δεν μπορεί να γίνει καθημερινότητα. Αν υπάρξει περαιτέρω υποστήριξη στο σινεμά, αυτό θα βοηθήσει το ίδιο, τις ιστορίες και εμάς. Θέλει ψυχή και στομάχι για να κάνεις σινεμά" υπογραμμίζει και δεν κρύβει ότι εργάζεται ως τεχνικός ήχου στο θέατρο κάνοντας παράλληλα βίντεο αρτ και κάποιες φωτογραφήσεις σε μια τηλεοπτική σειρά.
"Είμαστε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία"
"Υπάρχουν δουλειές στο σινεμά που δεν νοείται να τις κάνει γυναίκα και αποδεικνύεται κι από τους τίτλους, όπως π.χ. best boy στο ηλεκτρολογικό τμήμα. Ε, είναι πια καιρός ν’ αλλάξει αυτό. Εγώ προσπαθώ στις ταινίες που κάνω να έχω κυρίως γυναικείο crew δίνοντας ευκαιρίες που δεν έχουν δοθεί" αναφέρει η Μαρία Χατζάκου, σκηνοθέτιδα της "Αμυγδαλής", επισημαίνοντας ότι "είμαστε ακόμα μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία. Η ίδια η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ο λόγος που υπάρχουν ελάχιστες γυναίκες στη Βουλή είναι ότι οι ίδιες δεν θέλουν να πολιτεύονται. Αυτό είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα για το τι συμβαίνει σε πολλούς τομείς, όπως και στην τέχνη. Γίνονται, βέβαια, κινήσεις. Είναι υπέροχο ότι στο Φεστιβάλ Δράμας για πρώτη φορά οι γυναίκες σκηνοθέτιδες υπερισχύουν αριθμητικά" αναφέρει.
Η Μαρία προσθέτει ότι "η κρίση φέρνει ακόμα πιο ακραίες συμπεριφορές και η πανδημία μας έχωσε ακόμα πιο βαθιά ως καλλιτέχνες. Η τάση ότι η τέχνη δεν είναι εργασία αποδείχτηκε περίτρανα".
Η ίδια έχει στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της "τη γυναικεία φύση σε όλα τα στάδιά της. Πάντα οι ιστορίες μου αφορούν γυναίκες. Με ενδιαφέρει επίσης να μιλήσω για τη διαφορετικότητα, το πώς την αντιλαμβάνεται ο κόσμος και το πώς παλεύουμε για να μπορέσουμε να είμαστε αυτό που θέλουμε και αισθανόμαστε. Στην 'Αμυγδαλή' η ιδέα ξεκίνησε από μια σκηνή που είχα στο μυαλό μου για δύο αδελφές από τις οποίες η μεγάλη κάνει ένα πάρτι, δεν θέλει τη μικρή, η οποία δεν καταλαβαίνει το γιατί, και λέει 'εύχομαι να πέθαιναν όλοι και να μέναμε μόνο εσύ κι εγώ στον κόσμο'».
Μισογυνική κουλτούρα
"Η έλλειψη ισότητας δεν είναι πλέον τόσο διακριτή στον χώρο του ελληνικού σινεμά. Υπάρχει σαφής αλλαγή στην προσέγγιση τόσο από τα θεσμικά όργανα του χώρου όσο και από τα φεστιβάλ και σίγουρα και από τους νεότερους σε ηλικία συναδέλφους" υπογραμμίζει η Μέμη Κούπα, σκηνοθέτιδα του "Όλα τα πλάσματα της νύχτας". "Οι διακρίσεις εμφανίζονται κυρίως όταν μια γυναίκα δημιουργός αναζητήσει περαιτέρω επαγγελματικές ευκαιρίες, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Εκεί βρίσκεται συνήθως αντιμέτωπη με μια σειρά από κανόνες που θα περιορίσουν τις φιλοδοξίες και τις οικονομικές διεκδικήσεις της. Πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν καν ότι υπάρχει αυτό το πλαίσιο. Το βρίσκουν φυσιολογικό γιατί έχουν γαλουχηθεί με αυτή τη μισογυνική κουλτούρα" προσθέτει.
Στην ταινία της "άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι πλησιάζουν και συμπαραστέκονται ο ένας στον άλλο σπρωγμένοι από την ανάγκη, αλλά και αντλώντας έμπνευση από τη στάση της / του ηρωίδας / ήρωα. Στο επίκεντρο βρίσκεται ένας χαρακτήρας που δεν υπόκειται στο δίπολο του φύλου και δρα σύμφωνα με τη δική του ηθική, αψηφώντας τις συνέπειες. Οι πράξεις του εμπνέουν μια διάθεση ενωτική" καταλήγει.
