Ξεκίνησα να διαβάζω το «μόλις αποφάσισα» του Γιάννη Κωνσταντινίδη ένα ζεστό μεσημέρι του Αυγούστου και δεν σηκώθηκα από την καρέκλα μου μέχρι να το τελειώσω. Το διάβασα λοιπόν απνευστί.
Της Χριστίνας Καράμπελα*
Τα δώδεκα διηγήματα του βιβλίου είναι δώδεκα ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων που ο συγγραφέας τις διηγείται με αφορμή την ημέρα των εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019. Μιας χρονιάς που ήταν χωρίς αμφιβολία ένα σημαντικό ορόσημο για την ελληνική κοινωνία μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και ανασφάλειας. Ένα έτος ανάσας πριν βυθιστούμε στην επόμενη στενωπό της υγειονομικής ανασφάλειας.
Ο Κωνσταντινίδης είναι μελετητής της εκλογικής συμπεριφοράς, όμως το βιβλίο του είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια κοινωνιολογική ή μια ψυχογραφική περιγραφή ψηφοφόρων και των κινήτρων τους. Το έσω θέμα του βιβλίου οργανώνεται γύρω από τους άξονες του Τόπου, της Απόφασης και της Αναδρομής.
Τόπος: ο γενέθλιος ή ο τόπος κατοικίας;
Η πόλη - η Αθήνα κατά πρώτο λόγο, αλλά και η Αλεξανδρούπολη, η Θεσσαλονίκη, το Ναύπλιο, η Κέρκυρα, η Πάτρα - είναι ο σταθερός συμπρωταγωνιστής των ηρώων. Οι περιγραφές οργανώνονται στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ παρατήρησης και βιώματος. Ο χώρος, οι δρόμοι, τα στέκια, οι διαδρομές λειτουργούν ως πρόσκληση να ξαναδεί ο αναγνώστης την πόλη που κατοικεί ή/και την πόλη που γεννήθηκε με νέους όρους.
Απόφαση: είναι εκλογική ή είναι ζωής;
Η εκλογική απόφαση λειτουργεί ως αρχέτυπο οποιασδήποτε απόφασης και τις αποφάσεις μας, μας λένε οι ήρωες του Κωνσταντινίδη, τις παίρνουμε είτε για να τιμωρήσουμε το οικογενειακό μας σφαγείο, είτε για να μείνουμε καθηλωμένοι, είτε για να επιβεβαιώσουμε τις ηθικές μας αγκυλώσεις, είτε για να πάμε μπροστά.
Αναδρομή: γυρίζω πίσω για να μείνω εκεί ή για ορίσω την κατεύθυνση του «μπροστά»;
Οι δώδεκα ιστορίες λειτουργούν ως καταστατικές αναδρομές που προοιωνίζουν το μέλλον των ηρώων. Άλλοτε αισιόδοξο, άλλοτε απαισιόδοξο. Άλλοτε καθηλωμένο, άλλοτε ασαφές. Δώδεκα ιστορίες για την πολυχρωμία και την αβεβαιότητα της ζωής που τελικά μας λένε πως όλα είναι θέμα απόφασης και οι αποφάσεις μας δεν μπορούν παρά να αντανακλούν την ιστορία μας, τον τόπο μας, την ηθική μας και τα όνειρα για το μέλλον μας.
Με το βιβλίο αυτό, ο Γιάννης Κωνσταντινίδης βάζει πλώρη για ένα νέο ταξίδι, αυτό της λογοτεχνίας. Μιας λογοτεχνίας που συνδυάζει και μεταβολίζει την ακαδημαϊκή του γνώση, την αγάπη του για την πολιτική και την εξαιρετική ικανότητά του να παρατηρεί τον Τόπο και τον Άνθρωπο. Μιας λογοτεχνίας που η ηθική της έχει να κάνει με τη συμπερίληψη, με την ενσυναίσθηση και με την αποδοχή. Σπάνια όλα. Πραγματικά ανυπομονούμε για το επόμενό του βήμα.
*Η Χριστίνα Καράμπελα είναι συγγραφέας, διευθύνουσα σύμβουλος της qed social and market research και αντιπρόεδρος της ActionAid Hellas.
