Τον είπαν Satchmo -συντόμευση του Satchelmouth- απ' την γκριμάτσα του, το σχήμα που έπαιρνε το στόμα του καθώς φύσαγε μέσα στην κορνέτα του. «Pops» ήταν η πιο οικεία προσφώνησή του από φίλους και συνεργάτες του.
Δεν ήταν σίγουρος για την ακριβή ημερομηνία, συνήθως όμως έλεγε ότι γεννήθηκε το 1900, αν και το 1901 είναι το έτος που δηλώνουν τα έγγραφα της βάπτισής του. Όμως, η επίσημη ημερομηνία της γέννησής του ήταν η 4η Αυγούστου 1901.
Στο αναμορφωτήριο
Ήταν ακόμα μωρό όταν το φτωχαδάκι ο πατέρας του William Armstrong τον άφησε στην πόρτα ενός αναμορφωτηρίου της γενέτειράς του, ενώ η πλύστρα μάνα του έγινε πόρνη για να ζήσει την υπόλοιπη οικογένειά της. Ο μικρός Louis ξαναγύρισε πολλές φορές εκεί, για τους μικροκαβγάδες στους οποίους έμπλεκε συχνά. Ειδικά μάλιστα εκείνη τη φορά που πήρε το πιστόλι του πατέρα του και άρχισε να πυροβολεί στον αέρα.
Εκεί άκουσε μουσική κι εκεί ακούμπησε πρώτη φορά στα χείλη του το χάλκινο πνευστό που «τραγουδούσε» καλύτερα κι από τη φωνή του, κάνοντάς τον διάσημο σε όλον τον κόσμο. Την πρώτη του κορνέτα την απόκτησε χάρη στην οικογένεια Karnofsky, που του δάνεισε τα χρήματα γι’ αυτό τον σκοπό.
Ο μικρός Louis μεγάλωσε ανάμεσα σε πόρνες, νταβατζήδες, χαρτοκλέφτες και κλεφτρόνια, όμως η μουσική ήταν αυτή που τον έσωσε. Του πρόσφερε το καταφύγιο που δεν μπόρεσε να του εξασφαλίσει η οικογένεια.
Στους δρόμους της Νέας Ορλεάνης
Από την ορχήστρα του αναμορφωτηρίου πέρασε σε μια τοπική street band, την ορχήστρα πνευστών του δρόμου με την οποία συμμετείχε στις παρελάσεις και τις δημόσιες τελετές, ενώ -με την ορχήστρα του Fate Marable- έπαιζε σ’ ένα ατμόπλοιο που ανεβοκατέβαινε τον Μισισιπή κουβαλώντας μπάλες από μπαμπάκι -τη σοδειά των σκλάβων ομοφύλων του-, λαχανικά, πουλερικά κι αυγά.
Παράλληλα ο μικρός Satchmo διδασκόταν από σπουδαίους μουσικούς όπως ο Willie «Bunk» Johnson ή ο King Oliver, που υπήρξε ο μουσικός «πατέρας» του, το πρότυπό του. Ήταν μια περίοδος που ο μικρός Louis απέκτησε και γνώσεις και εμπειρία. Τύφλα να 'χει το πανεπιστήμιο!
Όταν το 1919 ο King Oliver εγκατέλειψε τη Νέα Ορλεάνη, ο Άρμστρονγκ τον αντικατέστησε στην μπάντα του Edward «Kid» Ory, μια από τις πιο δημοφιλείς ορχήστρες της εποχής. Εντυπωσιασμένοι οι μουσικοί της μπάντας, έλεγαν: «Αυτός ο μικρός φυσάει σαν κολασμένος!».
Queens
Από νωρίς γαμπρός
Παντρεύτηκε τέσσερις φορές. Την πρώτη, μόλις 18 ετών, την πόρνη Daisy Parker. Μαζί της υιοθέτησε τον γιο της ξαδέρφης του όταν αυτή πέθανε πάνω στη γέννα. Από τους γάμους του αυτούς δεν απέκτησε κανένα παιδί. Μόνο μία εξώγαμη κόρη με τη χορεύτρια του «Cotton Club» Λουσίλ Πρέστον.
Το 1922 ο Satchmo πήρε κι αυτός τον δρόμο για το Σικάγο. Στην παγωμένη «Windy City», το τότε πιο σημαντικό κέντρο της τζαζ μουσικής, συμμετείχε στην Creole Jazz Band του King Oliver, μία από τις πιο σημαντικές ορχήστρες της τζαζ, μαγεύοντας το φιλόμουσο κοινό της «πόλης των ανέμων». Έναν χρόνο αργότερα εκεί έκανε τις πρώτες του ηχογραφήσεις ως δεύτερος κορνετίστας της ορχήστρας.
Το 1924, με την παρότρυνση της δεύτερης γυναίκας του και καλής πιανίστριας Lil Hardin, ο Armstrong έφτασε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη ως τρομπετίστας στην ορχήστρα του Fletcher Henderson.
Ένα χρόνο μετά, στο Σικάγο ξανά, ηχογραφεί με τα σχήματα Hot Five και Hot Seven κάποιες από τις μεγάλες επιτυχίες, όπως το «Potato Head Blues» και το «West End Blues», όπου έδινε τα «ρέστα» του! Η εισαγωγή του είναι, μέχρι σήμερα, από τους πιο διάσημους αυτοσχεδιασμούς στην ιστορία της τζαζ.
Louis Armstrong and his All Stars
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 οι μεγάλες ορχήστρες, οι Big Bands της εποχής του Swing, αρχίζουν να γίνονται ασύμφορες. Το μεγάλο κοινό των χορευτικών dance halls έχασε το ενδιαφέρον του γι' αυτές. Έτσι το 1947 ο Satchmo δημιουργεί τους All Stars, ένα εξαμελές μουσικό συγκρότημα.
Είναι η εποχή που ο Άρμστρονγκ με τους All Stars του, τον τρομπονίστα και βοκαλίστα των blues Jack Teagarden, τον πιανίστα Earl «Fatha» Hines και τους Barney Bigard, Arvell Shaw και Cozy Cole, ηχογραφούν και συμμετέχουν σε πάνω από τριάντα κινηματογραφικές ταινίες.
Μέσα στα χρόνια ο Άρμστρονγκ ενδιαφέρθηκε έντονα για το τραγούδι. Ανέδειξε κι έκανε δημοφιλές το scat singing. Ένα τραγούδι χωρίς λόγια, με άναρθρους φθόγγους, το οποίο ενσωμάτωσε στο ρεπερτόριό του.
Στη διάρκεια της καριέρας του συνεργάστηκε άλλοτε ως τραγουδιστής κι άλλοτε ως τρομπετίστας με μερικούς από τους πιο σημαντικούς μουσικούς της τζαζ. Duke Ellington, Ella Fitzgerald, Bessie Smith και Bing Crosby έπαιξαν και τραγούδησαν στο πλευρό του.
Το σπίτι στο Queens
Το 1929 ο Satchmo εγκαταστάθηκε στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Σπάνια όμως έμενε στο σπίτι του, αφού βρισκόταν on the road γύρω στις 300 μέρες τον χρόνο. Το 1939 γνώρισε τη Lucille Wilson, την τέταρτη σύζυγό του, μια χορεύτρια στο περίφημο Cotton Club, στην 142η οδό της Νέας Υόρκης.
Η Lucille είχε περάσει μέρος της παιδικής της ηλικίας στην Κορόνα και ήταν αποφασισμένη να πείσει τον άντρα της να εγκατασταθούν μόνιμα σ’ ένα δικό τους σπίτι, ένα πραγματικό σπίτι, αντί να νοικιάζουν κάθε τόσο ή να μένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία. Πράγμα που έγινε το 1943.
Ακόμα και ο γάμος τους είχε γίνει στο Saint Louis, στη διάρκεια μιας περιοδείας. Μια μέρα λοιπόν που ο Louis βρισκόταν μακριά σε συναυλία, η Lucy έδωσε μια γερή «μπροστάντζα» 8.000 δολαρίων (120.000 σημερινά). Στον άντρα της το ανακοίνωσε οκτώ μήνες μετά, αφού είχε πια εξοφλήσει και την τελευταία δόση.
Μετά τον θάνατό του από καρδιακή προσβολή στις 6 Ιουλίου 1971 -την επομένη μίας εμφάνισής του στο πολυτελές Waldorf Astoria- η Lucille έγινε η επιμελήτρια της μεγάλης υλικής και μουσικής κληρονομιάς του.
Έμεινε στο σπίτι αυτό στη λαϊκή γειτονιά του Queens μέχρι και τον δικό της θάνατο το 1983 στην ηλικία των 69 ετών. Πριν όμως πεθάνει, είχε κληροδοτήσει το σπίτι τους στην πόλη της Νέας Υόρκης. Από το 1987 τη διαχείρισή του και τη λειτουργία του ως μουσείο έχει αναλάβει το Queens College.
Οι τελευταίες επιτυχίες
Το 1964 το «Hello, Dolly!» θα γινόταν το πιο επιτυχημένο εμπορικά άλμπουμ του, με το ομώνυμο τραγούδι να ανεβαίνει στην πρώτη θέση των music charts, χαρίζοντας στον ίδιο τον τίτλο του γηραιότερου σε ηλικία μουσικού (ήταν τότε 63) που τιμήθηκε με μια τέτοια διάκριση.
Μία από τις τελευταίες εμπορικές επιτυχίες του υπήρξε η ερμηνεία του στο «What a Wonderful World» του 1968, το οποίο ακούστηκε το 1987 στην ταινία «Good Morning Vietnam» και γνώρισε ακόμη μια μεγαλύτερη επιτυχία.
Πρεσβευτής της φυλετικής ισότητας
Αυτός που κάποιοι ονόμασαν «κλόουν των λευκών» δέχτηκε στη ζωή του πολλές, συχνά βίαιες, ρατσιστικές προσβολές. Ασχολήθηκε ενεργά με το κίνημα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών που ξέσπασε δειλά στα τέλη της δεκαετίας του 1950 με την περίφημη δήλωσή του: «Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζονται τους ανθρώπους μου στον Νότο με υποχρεώνει να πω ότι η κυβέρνηση αυτή... μπορεί να πάει στον διάβολο!».
Παρά το γεγονός ότι για χρόνια δεν είχε αναφέρει τίποτα για τη θέση των μαύρων, ο Louis Armstrong έγινε τελικά ένας από τους περισσότερο διάσημους και τολμηρούς πρεσβευτές της φυλετικής ισότητας.
Άλλαξε την ιστορία της τζαζ
Ο Louis Armstrong άλλαξε την ιστορία της τζαζ. Αρχικά ως βιρτουόζος της κορνέτας επηρεάστηκε από ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών, πέρα από την τζαζ και τα μπλουζ: τη λαϊκή λατινοαμερικανική παράδοση, τις κλασικές συμφωνίες και την όπερα ενσωματώνοντάς τα στις εμφανίσεις του. Οι συνθέσεις του με το «Hot Five» και το «Hot Seven» και οι αυτοσχεδιασμοί του σε αυτές αποτελούν μέχρι σήμερα σημεία αναφοράς για την μελωδικότητα, τις καινοτομίες και τη φινέτσα τους.
Ο «μικρός Λούις», όπως τον αποκαλούσαν για χρόνια, άφησε τεράστια μουσική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Το χαρούμενο πρόσωπό του στο «What a Wonderful World» πάντα θα αφήνει μια αιώνια νότα αισιοδοξίας. Μια ελπίδα ότι ακόμα κι αυτός ο μίζερος κόσμος μας μπορεί κάποτε να γίνει «υπέροχος».
Ο Louis Armstrong αποτελεί, ακόμα και σήμερα, έναν από τους περισσότερο δημοφιλείς τζαζ μουσικούς του 20ού αιώνα. Ως μια χαρισματική μουσική προσωπικότητα που ήταν, ο Satchmo με το πηγαίο ταλέντο του υπήρξε ένας καινοτόμος ερμηνευτής, ένας πρωτοπόρος σολίστας της τζαζ με ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά στη διαχρονική εξέλιξή της. Το Α και το Ω της.
