Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Βασίλης Αλεξάκης / Στις 25 θα μάθουμε αν ο λαός μας έχει φαντασία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βασίλης Αλεξάκης / Στις 25 θα μάθουμε αν ο λαός μας έχει φαντασία

Συγκλονισμένος όπως όλοι, παρακολουθεί "αυτή την τραγωδία που εκτυλίσσεται στη Γαλλία". Εκείνος για έναν λόγο παρά πάνω. "Ορισμένους από τους σκιτσογράφους που δολοφονήθηκαν τους ήξερα, ήταν φίλοι. Με τον Καμπύ είχαμε φάει μαζί τελευταία. Ήταν ένας χαριτωμένος άνθρωπος, κεφάτος, σαν παιδί". Συγκλονισμένος, αλλά και ανήσυχος από τη σφαγή στο περιοδικό Charlie Hebdo ο Βασίλης Αλεξάκης φοβάται πάνω απ' όλα "μη δημιουργηθεί σύγχυση στην κοινή γνώμη μεταξύ των ισλαμιστών βαρβάρων που δολοφονούν και των μουσουλμάνων, δηλαδή μεταξύ τρομοκρατίας και μετανάστευσης. Όλοι αυτοί οι τρομοκράτες ουσιαστικά δουλεύουν υπέρ της Άκρας Δεξιάς. Χρειάζεται πολύ έντονη αντίδραση από τον δημοκρατικό κόσμο ώστε να αποφευχθούν τέτοιου είδους συγχύσεις". Η συζήτηση με τον γνωστό Έλληνα συγγραφέα, που ζει χρόνια στο Παρίσι, δεν μπορούσε να μην ξεκινήσει από τα τραγικά γεγονότα του Παρισιού. Άρτι αφιχθείς από τη γαλλική πρωτεύουσα, σκιτσογράφος και ο ίδιος, μας θυμίζει την ιστορία του Charlie Hebdo, τον ρόλο του σκίτσου στην ιστορία του γαλλικού Τύπου, τους κινδύνους απ' αυτό το χτύπημα.

Ωστόσο από το Παρίσι φέρνει μαζί του και ένα... κλαρινέτο. Αφιερωμένο στη μνήμη του πρώην Γάλλου εκδότη του, Το Κλαρινέτο, το καινούργιο του μυθιστόρημα, που θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία τον Φεβρουάριο και στην Ελλάδα την άνοιξη, από τις εκδόσεις Εξάντας, αποτυπώνει την ελληνική κρίση και αναμοχλεύει τη μνήμη. Όμως, μέσα απ' αυτό το ζοφερό τοπίο της ελληνικής κρίσης ο συγγραφέας έχει βαλθεί να ανασύρει τη φαντασία. Στη φαντασία στοχεύει με τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής που πρόκειται να πραγματοποιήσει από τις 14 ώς τις 21 Ιανουαρίου στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (9-11 μ.μ.). Διευκρινίζει ευθύς εξαρχής πως "η φαντασία ανήκει στη σφαίρα της Αριστεράς". Και επιμένει ότι "στις 25 του μηνός θα μάθουμε αν ο ελληνικός λαός έχει φαντασία", παραπέμποντας ευθέως στις εκλογές.

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

* Το χτύπημα στο Charlie Hebdo αναδεικνύει πόσο απροστάτευτη είναι η ελευθερία του Τύπου. Κινδυνεύει μόνο από τους τρομοκράτες;

Κινδυνεύει από παντού, όχι μόνο από τους τρομοκράτες. Κινδυνεύει σε πολλές χώρες του κόσμου και στην Ελλάδα, που μπορεί να μην έχει τέτοια τραγικά γεγονότα, όμως σήμερα έχει έναν σαφώς προπαγανδιστικό χαρακτήρα. Είναι δύσκολο να μένεις στην Ελλάδα και να ξέρεις τι ακριβώς συμβαίνει στη χώρα σου όταν η τηλεόραση από το πρωί μέχρι το βράδυ σου εξηγεί ποια είναι τα οικονομικά συμφέροντα του Μπόμπολα, του Βαρδινογιάννη, του Μελισσανίδη. Δεν αρκεί να λυπόμαστε τους Γάλλους για το πλήγμα που δέχτηκαν, πρέπει να δούμε και τις δικές μας αδυναμίες και πρέπει να τις δει και η ΕΣΗΕΑ. Θα πρότεινα, όπως έχουμε παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στη μουσική να καθιερώσουμε και μια μέρα αφιερωμένη στην ελευθερία του Τύπου σε όλο τον πλανήτη. [Ωστόσο μου κάνει εντύπωση ότι δεν αναφέρεται συχνά στον Τύπο πως οι θρησκείες καλλιεργούν απίστευτα μίση και πάθη, ανεξάρτητα από τα κείμενα στα οποία βασίζονται. Μου κάνει εντύπωση ότι ο Τύπος ξεχνάει πως με την ίδια βαρβαρότητα επιβλήθηκε ακόμα και ο χριστιανισμός στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Μια θρησκεία που πρεσβεύει την αγάπη έχει προκαλέσει αναρίθμητα θύματα. Το Χόλιγουντ θυμάται τους χριστιανούς που παραδόθηκαν στα θηρία μέσα στις αρένες ξεχνάει όμως ότι οι χριστιανοί σταύρωναν τους ειδωλολάτρες. Να μην τα ξεχνάμε αυτά όταν κάνουμε μάθημα στους άλλους, να μην ξεχνάμε την ιστορία από την οποία προήλθαμε].

Και μην ξεχνάμε την ιστορία του Charlie Hebdo. Παλιά λεγόταν Χαρακίρι είχε συνδεθεί με τον Μάη του '68, ήταν το χαρακτηριστικότερο περιοδικό της εποχής, πολύ έντονα αντιμιλιταριστικό και αντιθρησκευτικό. Η εξουσία είχε επανειλημμένα προσπαθήσει να απαγορεύσει την κυκλοφορία του. Η λογοκρισία το απαγόρευσε όταν πέθανε ο Ντε Γκολ, οπότε το περιοδικό κυκλοφόρησε με τον τίτλο "Τραγικός χορός στο Κολομπέ: Ένας νεκρός".

Για να επανακυκλοφορήσει άλλαξε τον τίτλο του σε Charlie Hebdo και οι σκιτσογράφοι του κράτησαν τι ίδιο αντιμιλιταριστικό και αντιθρησκευτικό πνεύμα. Πάντα οι σκιτσογράφοι ήταν στη γαλλική αβαν γκαρντ, κράτησαν την ιστορία της ελευθερίας του Τύπου πολύ ψηλά. Στην ιστορία του γαλλικού Τύπου και της Γαλλίας γενικά οι σκιτσογράφοι έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο, σημαντικότερο από τον γραπτό Τύπο.

* Τι λογής κλαρινέτο είναι αυτό που φέρνετε από τη Γαλλία;

Το βιβλίο που έχω γράψει γαλλικά και θα κυκλοφορήσει τον Φεβρουάριο και εδώ την άνοιξη λέγεται Το Κλαρινέτο επειδή ένα από τα δύο μεγάλα θέματά του είναι η μνήμη και συνεπώς οι απώλειές της. Ξεκινάει όταν ο αφηγητής διαπιστώνει ότι έχει ξεχάσει τη λέξη "κλαρινέτο". Τον πιάνει ένας πανικός επειδή φοβάται ότι θα ξεχάσει την Ελλάδα, θα καταλήξει ένας άνθρωπος χωρίς ιστορία. Εκεί μπαίνει και το θέμα της μνήμης του μετανάστη, αφού ο αφηγητής μου είναι μετανάστης, μου μοιάζει λίγο. Η μνήμη του μετανάστη είναι πολύ πιο φορτισμένη. Κουβαλάει μια ολόκληρη χώρα στο μυαλό του. Αυτό το άγχος έχει και ο αφηγητής μου, να μην ξεχάσει. Αυτός ο φόβος τον φέρνει πίσω στην Ελλάδα, όπου ανακαλύπτει την Ελλάδα της κρίσης. Αυτό έκανα κι εγώ. Επέστρεψα στην Ελλάδα, έκανα μια έρευνα επί ένα χρόνο για να καταλάβω τις αιτίες, τις διαστάσεις του δράματος που ζει η χώρα.

* Και τι είδατε;

Γνώρισα πολλούς άστεγους, πούλησα μαζί τους τη "Σχεδία", παρακολούθησα αγώνα ποδοσφαίρου με την Εθνική Αστέγων, όπου σέντερ φορ είναι μια 20χρονη άστεγη κοπέλα, η Ορθοδοξία, πήγα νύχτα με τα παιδιά της "Πράξης" που γυρίζουν τις νύχτες τον Κεραμεικό για να βοηθήσουν τους ναρκομανείς, συγκέντρωσα πληροφορίες από βουλευτές της Αριστεράς, αλλά κυρίως από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, για τον τρόπο που μαντρώνει η κυβέρνηση τους μετανάστες και για τις παραβιάσεις που κάνει στα δικαιώματα του ανθρώπου, συνάντησα μια κυρία που είναι ίσως μια νότα αισιοδοξίας σε όλο αυτό το θλιβερό τοπίο.

Μια κυρία 101 χρόνων, που είναι η αδελφή του Γιώργου Θεοτοκά και η οποία σ' αυτή την ηλικία, παρ' ότι η όρασή της δεν είναι πια καλή, πλέκει πουλοβεράκια για τα παιδιά - και τα παιδιά των μεταναστών. Μου είπε τη φοβερή φράση "Δεν ανέχομαι να κρυώνουν παιδιά στη χώρα μου". Είναι η κυρία Λιλή Αλιβιζάτου, μητέρα του Νίκου Αλιβιζάτου του δικηγόρου που υποστηρίζει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τα δικαιώματα των μεταναστών. Θέλω να πω ότι υπάρχουν κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις ανθρώπων στην Ελλάδα που σου επιτρέπουν να ελπίζεις. Είδα βεβαίως και πολλούς πανεπιστημιακούς, ανθρώπους από την Κομισιόν και εδώ και στις Βρυξέλλες.

* Πώς όλα αυτά περνούν στο νέο μυθιστόρημά σας;

Δεν γράφω δοκίμιο. Το μυθιστόρημα θέλει φιγούρες. Άλλες είναι πραγματικές, όπως ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ο Νίκος Καραπιδάκης, ο Γιώργος Σιώτης που δουλεύει στην Task Force, ο Ηλίας Νικολακόπουλος όπως η κυρία Λιλή και η Ορθοδοξία. Μια απ' αυτά τα πρόσωπα και μέσα από μορφές αστέγων, όπως για παράδειγμα ο Σπύρος ο βιβλιοφάγος, ένας άστεγος εγκατεστημένος στην είσοδο εγκαταλελειμμένου κτηρίου στην Ιπποκράτους που διαβάζει όλη μέρα, συντέθηκαν οι φιγούρες του μυθιστορήματος.

* Τελικά τι διαπιστώσατε;

Οδηγήθηκα στην πολύ θλιβερή διαπίστωση ότι δεν έχουμε κράτος μετά την Επανάσταση του '21. Ότι η Ελλάδα δεν επωφελήθηκε του κινήματος του Διαφωτισμού παρά τις προσπάθειες του Ρήγα, και ότι παρέμεινε ένα υπανάπτυκτο κρατίδιο, θρησκόληπτο, συντηρητικό, στο οποίο ανθούν οι ατομικές πρωτοβουλίες σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Δηλαδή αυτό που έλεγε η Θάτσερ για τους Άγγλους, ότι δεν υπάρχουν κοινωνικές τάξεις αλλά μόνο άτομα και οικογένειες, αυτό είναι λάθος για την Αγγλία είναι όμως αλήθεια για την Ελλάδα. Η μεγάλη αλλαγή που έφερε η κρίση είναι ότι ενώ μέχρι τώρα ο ανταγωνισμός περιοριζόταν μεταξύ των οικογενειών, η κρίση τον έβαλε και στο εσωτερικό των οικογενειών. Θέλω να πω δηλαδή ότι η τραγικότερη, ίσως, συνέπεια της κρίσης είναι ότι έχει απομονώσει τελείως τα άτομα, έχει δημιουργήσει μίση μεταξύ πατέρα και γιου, μάνας και κόρης. Ένα από τα παραδείγματα που αναφέρω στο βιβλίο είναι η περίπτωση της Ορθοδοξίας, την οποία πριν δύο χρόνια, στα 18 της, έδιωξε η μάνα της από το σπίτι. Βρισκόμαστε δηλαδή σ' ένα κατήφορο στα όρια ενός πολέμου, όπου δεν υπάρχουν στρατόπεδα, αλλά μόνο άτομα τα οποία έχουν μόνο εχθρούς. Αυτή η τραγική διαπίστωση είναι η εικόνα που βγαίνει από το βιβλίο.

* Είπατε ότι Το Κλαρινέτο είναι ένα βιβλίο για τη μνήμη και τις απώλειές της. Τι να θυμόμαστε, τι να ξεχνάμε;

Μέσα στο πλαίσιο της έρευνάς μου είδα και πολλούς νευρολόγους, ανάμεσα στους οποίος τον Σωκράτη Παπαγεωργίου, που μου υπενθύμισε ότι υπήρχε στην αρχαιότητα πάνω στην Ακρόπολη ένας βωμός αφιερωμένος στη λήθη. Εκεί ορκίζονταν οι Αθηναίοι ότι έπρεπε να ξεχάσουν κάποιο γεγονός. Το βιβλίο είναι γραμμένο με την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε κάποτε να ξεχάσουμε τη σημερινή περίοδο. Να θυμόμαστε όμως την αρχαιότητα, τον "Επιτάφιο του Περικλή", επειδή πλέκει το εγκώμιο που εκθειάζει τη φιλοξενία των Αθηναίων, σε αντίθεση με την ξενοφοβία των Λακεδαιμονίων. Να θυμόμαστε και αυτό που έλεγε ένας Προσωκρατικός, απολύτως στο πνεύμα του Διαφωτισμού, ότι αν τα βόδια ήξεραν ζωγραφική, οι θεοί που θα ζωγράφιζαν θα ήταν ίδιοι με τα βόδια.

* Τι σκοπεύετε να επισημάνετε σ' όσους παρακολουθήσουν τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής που θα δώσετε στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων;

Θα τους βάλω να γράψουν ασκήσεις σε πολύ περιορισμένο χρόνο, 10-20 λεπτά, και με επιβεβλημένο θέμα, που μπορεί να είναι ένα διήγημα εμπνευσμένο από μια σελίδα τηλεφωνικού καταλόγου ή βασισμένο σε δέκα αντικείμενα που έχουν μαζέψει από τον σκουπιδοτενεκέ. Ξέρω καλά έχοντας κάνει αυτή τη δουλειά επί 15 χρόνια στο γαλλικό ραδιόφωνο, ότι η πίεση χρόνου και η πίεση μέσω επιβεβλημένου θέματος σε αναγκάζει να πεις πράγματα που δεν υποψιαζόσουν καν. Δεν γίνεσαι συγγραφέας μετά από 21 ώρες ασκήσεων, αλλά μπορείς να ανακαλύψεις ότι έχεις φαντασία. Αυτός είναι ο κύριος στόχος των σεμιναρίων, να απελευθερώσει τη φαντασία των μαθητών. Προσπαθώ με καθυστέρηση 5 ή 50 ετών, διότι μαθητές έχουν όλες οι ηλικίες, να ανατρέψω τον ευνουχισμό που έχουν υποστεί στο σχολείο, που δημιουργεί άτομα συντηρητικά και άτολμα, υποταγμένα και χωρίς φαντασία.

* Τι είναι φαντασία;

Η φαντασία είναι ένα ανατρεπτικό στοιχείο. Δεν τη θέλει ούτε η εκκλησία, ούτε η κυβέρνηση Σαμαρά, ούτε η Χρυσή Αυγή. Η φαντασία ανήκει στη σφαίρα της Αριστεράς. Στις 25 του μηνός, αν μη τι άλλο, θα μάθουμε αν ο ελληνικός λαός έχει φαντασία.

* Αισιοδοξία και ελπίδα από πού βλέπετε να πηγάζει σήμερα;

Ίσως το μόνο σημείο, πέρα από τη Λιλή και τα πουλοβεράκια της, που επιτρέπει μια υποψία αισιοδοξίας για το μέλλον αυτής της χώρας, είναι η δραστηριότητα όλων αυτών των μικρών θιάσων που έχουν δημιουργηθεί, που γράφουν μόνοι τους τα έργα που παίζουν, που ζουν ουσιαστικά χωρίς λεφτά και που παρ' όλα αυτά εννοούν να ονειρεύονται. Αν υπάρχει μια ελπίδα γι' αυτή τη χώρα, θα βγει από τα όνειρα αυτών των παιδιών.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL