Η Τουρκία είναι το ένα από τα τέσσερα μη κράτη-μέλη της Ε.Ε. που αναφέρονται ρητά στη Λευκή Βίβλο για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Πρόκειται για κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αλλά όχι της Ε.Ε., δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία, ο Καναδάς και η Τουρκία. Οι χώρες αυτές θεωρούνται «ομοϊδεάτες», «στρατηγικοί εταίροι» αλλά και βιομηχανικοί «ανταγωνιστές».
Οπως αναφέρεται στη Βίβλο: «Τα προγράμματα επενδύσεων άμυνας της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της προτεινόμενης Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIS) ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα δώσουν προτεραιότητα σε οντότητες που είναι εγκατεστημένες εντός της Ένωσης. Τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με στρατηγικές εταιρικές σχέσεις όπως τα μέλη του ΝΑΤΟ, δεν θα είναι επιλέξιμες για άμεση χρηματοδότηση, εκτός εάν διαθέτουν νομικές οντότητες εντός της Ε.Ε., υπό αυστηρές προϋποθέσεις και ομόφωνη έγκριση από το Συμβούλιο».
Το κεφάλαιο για τις Στρατηγικές Συνεργασίες θέτει το πλαίσιο αυτών των συνεργασιών: «Η Ε.Ε. παραμένει ανοιχτή σε συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους εκτός της Ένωσης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία, ο Καναδάς και η Τουρκία, όπου τέτοια συνεργασία ενισχύει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ευθυγραμμίζεται με τις βιομηχανικές μας προτεραιότητες. Αυτό περιλαμβάνει κοινά έργα ή προμήθειες, υπό την προϋπόθεση ότι η πνευματική ιδιοκτησία και τα οικονομικά οφέλη παραμένουν εντός της Ε.Ε.».
Συμπληρωματικά στο κεφάλαιο Μείωση Εξωτερικών Εξαρτήσεων αναφέρεται ότι «για να επιτύχει στρατηγική αυτονομία, η Ε.Ε. πρέπει να μειώσει την εξάρτησή της από προμηθευτές τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων εξαγωγέων αμυντικού υλικού, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία και άλλοι, ενισχύοντας τη δική της βιομηχανική βάση. Εξαιρέσεις μπορούν να εξεταστούν για κρίσιμες ικανότητες που δεν είναι διαθέσιμες εντός της Ε.Ε., αλλά αυτές θα απαιτούν ισχυρές διασφαλίσεις».
Αγορές 20 δισ.
Ενώ λοιπόν στο κείμενο της Λευκής Βίβλου τίθενται περιορισμοί για την πρόσβαση των «στρατηγικών εταίρων» και «ομοϊδεατών» όπως η Τουρκία, στην πραγματικότητα η Άγκυρα έχει ισχυρές διασυνδέσεις στον εξοπλιστικό κλάδο, αν μη τι άλλο ως πραγματικά μεγάλος παραδοσιακός πελάτης τριών ισχυρών κρατών, που λογικά θα διεκδικήσει «αντισταθμιστικά»: Της Γερμανίας, απ’ όπου προμηθεύεται 6 υποβρύχια τύπου 214, της Ιταλίας, από την οποία έχει προμηθευτεί δεκάδες επιθετικά ελικόπτερα, αλλά και της Ισπανίας, σχέδιο της οποίας είναι το ελικοπτεροφόρο «Anadolu», το μεγαλύτερο σκάφος του τουρκικού Ναυτικού, καθώς και δεκάδες μεταφορικά αεροσκάφη. Οι ίδιες χώρες μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν και την κοινοπραξία του μαχητικού Eurofighter, 40 από τα οποία διαπραγματεύεται να προμηθευτεί η Τουρκίαα. Η αξία όλων αυτών των προγραμμάτων ξεπερνάει τα 20 δισ.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία ήδη συνεργάζεται με ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η Leonardo στην Ιταλία ή η Airbus στην Ισπανία, άρα είναι και επισήμως υπό προϋποθέσεις επιλέξιμη.
Πρέπει επίσης να είναι σαφές ότι όλα αυτά αφορούν μόνο τα 100 από τα 800 δισ. που πρότεινε η Κομισιόν, δηλαδή όσα αποτελούν προγράμματα υπό ενωσιακή χρηματοδότηση. Οι διμερείς σχέσεις με τρίτες χώρες δεν επηρεάζονται.
