Παλιά είχαμε τις ειδήσεις των 8 να «φτιάχνουν κλίμα» και τις εφημερίδες για περισσότερη ενημέρωση. Να παιδαγωγούν στις αξίες του συστήματος, να παρουσιάζουν τον δικομματισμό ως τη μόνη αλήθεια και οποιαδήποτε διέξοδο ως ανέφικτη. Παράλληλα, όμως, υπήρχε ένα ανοιχτό πεδίο δημόσιου διαλόγου, όπου ευδοκιμούσε η αντιπαράθεση των απόψεων. Αυτό κυρίως συνέβαινε στις συλλογικές διαδικασίες, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας ή ακόμα και στις πλατείες, στα «πηγαδάκια».
Σήμερα η δριμύτατη εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα σάρωσε όλα. Ο κόσμος πέρασε από τον ενσώματο ελεύθερο διάλογο στην ανταλλαγή μηνυμάτων στα σόσιαλ μίντια, όπου πίσω από την ασφάλεια της οθόνης απελευθερώνεται πιο εύκολα κάθε λεκτική βαρβαρότητα.
Η νέα γενιά γεννήθηκε με ένα κινητό στο χέρι. Χρησιμοποιεί ελάχιστες λέξεις για τις επικοινωνιακές ανάγκες της, τόσες όσες απαιτούνται σε ένα επίσης απόλυτα περιχαρακωμένο πλαίσιο επικοινωνίας, όπου υπερισχύουν η εικόνα, η περσόνα και ένας εφευρεμένος εαυτός που έχει ως αυτοσκοπό να συγκεντρώνει λάικ.
Στον κυρίαρχο προφορικό λόγο σπάνια βρίσκεις ένα ολοκληρωμένο επιχείρημα που θα καλείται να συνδράμει το δίκαιο της άποψης του ομιλητή. Αν αυτό, παρ’ ελπίδα, συμβεί, το βέβαιο είναι ότι θα διακοπεί στη μέση γιατί δεν υπάρχει ποτέ ο απαιτούμενος χρόνος. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στα τηλεοπτικά πάνελ.
Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι -συνηθισμένοι πλέον στον καταιγισμό των πληροφοριών μέσω εικόνων- βαριούνται. Βαριούνται τη δομημένη σκέψη. Βαριούνται την επιχειρηματολογία, την αιτιολόγηση, την επεξήγηση, ακόμα και το συμπέρασμα... Εκπαιδεύτηκαν στο σκρολάρισμα. Ενημερώνονται γρήγορα με ό,τι πιάσει το μάτι στα 1-2 δευτερόλεπτα της εναλλαγής εικόνων-συναισθημάτων-προσωπικών στιγμών και fake news. Η ανεξακρίβωτη πληροφόρηση είναι το τίμημα της ενημέρωσης «από τα κάτω». Ένα τίμημα ακριβό και συχνά επικίνδυνο, καθώς οποιαδήποτε πληροφορία -ειδικά η ψευδής- έχει ευρεία διάδοση σε μικρό χρονικό διάστημα και εξαιτίας αυτής παρουσιάζεται ως επιβεβαιωμένο γεγονός. Πρόσφατο παράδειγμα, τα επεισόδια ακροδεξιών στο Δουβλίνο μετά από ψεύτικη είδηση ότι ένας μετανάστης ευθυνόταν για τραυματισμούς παιδιών έξω από Δημοτικό σχολείο...
Ενα από τα μεγάλα στοιχήματα που έχει η Αριστερά είναι να προτάξει στον δημόσιο διάλογο την ανταλλαγή των επιχειρημάτων, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης των παράταιρων και ακραίων σημείων των καιρών, με την ακροδεξιά συνθηματολογία να κερδίζει έδαφος παντού. Τα κόμματά της στη Βουλή, που φαίνεται ότι θα αυξηθούν, οφείλουν να διαγωνίζονται για το ποιο θα ενσαρκώσει καλύτερα τον αντιπολιτευτικό ρόλο, εμμένοντας στην ποιότητα και στην ουσία της ξεχασμένης αντιπαράθεσης των ιδεών και των ιδεολογιών.
