Η ελληνική Δεξιά έχει βεβαρημένο πολιτικό μητρώο ως προς τις παράνομες παρακολουθήσεις και δεν έχει αποβάλει τις κακές της συνήθειες. Οι παραιτήσεις του στενότερου συνεργάτη του πρωθυπουργού, ανιψιού και διευθυντή του Γραφείου του, και του διοικητή της ΕΥΠ, προσωπικής επιλογής του, συνιστούν αμετάκλητη ομολογία ενοχής. Μετά από ένα διάστημα σκόπιμης παραποίησης της πραγματικότητας και υποβάθμισης του σκανδάλου, η κυβέρνηση προχωρά σε μια απέλπιδα προσπάθεια damage control, με τους φαιδρούς ισχυρισμούς ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε τον κ. Ανδρουλάκη χωρίς να το γνωρίζει ούτε ο πρωθυπουργός ούτε ο κ. Δημητριάδης και ότι η παραίτηση του τελευταίου έγινε, τάχα, για λόγους ευθιξίας, άσχετους με κάθε προσωπική εμπλοκή του στο σκάνδαλο. Είναι δυνατόν και ο αφελέστερος των ανθρώπων να πιστέψει ότι διατάχθηκε παρακολούθηση πολιτικού αντιπάλου χωρίς εντολή ή έστω γνώση του Κ. Μητσοτάκη;
Ακόμη και όταν αναγκάσθηκε, συρόμενη από το βάρος των αποκαλύψεων για την απόπειρα παρακολούθησης του κ. Ανδρουλάκη, σε έκτακτη σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, η κυβέρνηση συνέχισε την ίδια τακτική παραπληροφόρησης με διαρροές που διέστρεφαν τις ομολογίες του διοικητή της ΕΥΠ σε αυτή, εκμεταλλευόμενη τη μυστικότητα της διαδικασίας. Για τον λόγο αυτόν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στην Επιτροπή προχωρήσαμε αμέσως στην κατάθεση ερώτησης προς τον πρωθυπουργό. Οι ευθύνες του τελευταίου, ως προϊσταμένου της ΕΥΠ, άλλωστε, προέβαλλαν και πριν από τη σύγκληση της Επιτροπής, πολύ πριν από την παραίτηση των εκλεκτών του, που τις κατέστησαν απλώς πλέον προφανείς. Από την αρχή επιχείρησε τον άμεσο έλεγχό της, υπάγοντάς την απευθείας στο Μαξίμου. Άλλαξε το νομικό καθεστώς για τα προσόντα του διοικητή για να τοποθετήσει δικό του άνθρωπο. Άλλαξε το καθεστώς προσλήψεων και ίδρυσε μια νέα αυτοτελή υπηρεσία, μια ΕΥΠ μέσα στην ΕΥΠ, με δικό της ΑΦΜ και ειδικό λογαριασμό, για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τα στεγανά της μυστικής υπηρεσίας.
Ήδη τα στοιχεία είναι αμείλικτα και όλα δείχνουν τον κ. Μητσοτάκη. Ξέρουμε ότι ο δράστης της παρακολούθησης Κουκάκη και Ανδρουλάκη είναι κοινός, δεδομένου ότι και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε όχι απλώς το ίδιο λογισμικό, αλλά ο ίδιος ακριβώς σύνδεσμος παγίδευσης. (Το Predator ενεργοποιείται στέλνοντας στο κινητό του στόχου σαν δόλωμα έναν σύνδεσμο που παραποιεί με τρόπο που να μην γίνεται αντιληπτός μια υπαρκτή ιστοσελίδα. Στις περιπτώσεις Ανδρουλάκη και Κουκάκη χρησιμοποιήθηκε σαν δόλωμα ο ίδιος ακριβώς σύνδεσμος, με παραποίηση ενός γνωστού μπλογκ, δηλαδή αντί για edolio5.blogspot.com στάλθηκε blogspot.edolio5.com. Είναι λογικά και στατιστικά απίθανο να πρόκειται για απλή σύμπτωση.)
Ξέρουμε ότι και τον κ. Ανδρουλάκη και τον κ. Κουκάκη τους παρακολουθούσε η ΕΥΠ αρχικά με επισυνδέσεις που η κυβέρνηση θεωρεί νόμιμες (λες και είναι δυνατόν να θεωρείται νομότυπη η παρακολούθηση πολιτικού αντιπάλου) και πως όταν αυτές διακόπηκαν, μπήκαν στο στόχαστρο του Predator και οι δύο, και μάλιστα από τον ίδιο δράστη. Ξέρουμε, επίσης, ότι η κυβέρνηση προσπάθησε να συγκαλύψει τις παρακολουθήσεις και νομοθετικά. Με τροπολογία του αντιπροέδρου της κ. Πικραμμένου άλλαξε τον νόμο ώστε να απαγορεύεται να ενημερώνεται αυτός που παρακολουθείται, ακόμη και εάν δεν συντρέχει λόγος δημόσιου συμφέροντος, με αναδρομική μάλιστα ισχύ για να καλύψει και την υπόθεση Κουκάκη. Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ ανέδειξε την αντίθεσή της με τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών και το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της ΕΣΔΑ. Μάλιστα, πρόκειται για ακόμη ένα σημείο σύγκλισης Μητσοτάκη- Όρμπαν, δεδομένου ότι η Ουγγαρία έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε παρόμοια υπόθεση (Szabó και Vissy κατά Ουγγαρίας 12.1.2016). Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τροπολογία που κατέθεσε στις 28.7.2022 ζήτησε την επαναφορά της ρύθμισης όπως ίσχυε, με ενίσχυση μάλιστα της αρμοδιότητας της ανεξάρτητης Αρχής: να είναι, δηλαδή, υποχρεωτική η ενημέρωση του παρακολουθούμενου, εκτός εάν έτσι υπονομεύεται ο σκοπός της παρακολούθησης. Όπως αναμενόταν, η τροπολογία μας αυτή απορρίφθηκε από τη Νέα Δημοκρατία.
Όλο αυτό το διάστημα η κυβέρνηση παραπληροφορεί και διαστρέφει την πραγματικότητα, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να συσκοτίσει τις ευθύνες της. Διατείνεται ότι δεν έχει αγοράσει ποτέ η ΕΥΠ ή άλλος δημόσιος φορέας το Predator, ενώ η Ομάδα Απειλών της Google σε πρόσφατη έκθεσή της αναφέρεται σε αγορά και λειτουργία του από «φορείς με κυβερνητική στήριξη στην Ελλάδα». Σε ανάλογη εκστρατεία παραπληροφόρησης, μέσω διαρροών, προχώρησε και ενόψει της πρόσφατης διαδικασίας ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας.
Να θυμίσω, τέλος, ότι οι υποθέσεις Κουκάκη και Ανδρουλάκη δεν είναι οι μόνες καταγγελίες για παράνομες παρακολουθήσεις που έχουν δει το φως. Η ΕφΣυν, για παράδειγμα, έχει καταγγείλει, δημοσιοποιώντας και τα σχετικά σήματα της ΕΥΠ, υποκλοπές τηλεφώνων δικηγόρων και ακτιβιστών που ασχολούνται με τα δικαιώματα και τις ελευθερίες, μέχρι και αυτή ενός δωδεκάχρονου προσφυγόπουλου. Είχαμε ζητήσει από την Επιτροπή Θεσμών από πέρσι να καλέσει τον διοικητή της ΕΥΠ για εξηγήσεις, η πλειοψηφία όμως της Νέας Δημοκρατίας απέρριψε το αίτημά μας, στο πλαίσιο της τακτικής της του «κουκουλώματος».
Σήμερα γνωρίζουμε μόνο μία πλευρά μιας πολύ σκοτεινής ιστορίας. Εμείς θα επιμείνουμε μέχρι να χυθεί άπλετο φως σε όλες τις διαστάσεις της. Ο κ. Μητσοτάκης έχει πλέον το προσωπικό του Watergate. Και η κατάληξή του δεν θα είναι διαφορετική από αυτή του Νίξον.
* Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, Α΄ αντιπρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας