Σημαντικά ορόσημα σε μια μακρά πορεία μετασχηματισμού ήταν τα τρία συνέδρια του ΣΥΡΙΖΑ. Εν αρχή ήταν ένα κόμμα της Αριστεράς που το πολιτικό σύστημα επεφύλασσε γι' αυτό μια θέση διαμαρτυρίας στο πολιτικό περιθώριο. Με τον σταθερό προσανατολισμό του στο πλευρό της κοινωνίας και τον ριζοσπαστικό του λόγο ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, πετυχαίνοντας την έξοδο από τα Μνημόνια. Σήμερα, σε ένα πολυτάραχο πολιτικό σκηνικό τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, παραμένει η μόνη ελπίδα για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία. Ένα κόμμα αριστερό, δημοκρατικό, που θα διεκδικήσει ξανά την εξουσία.
Όλα ξεκίνησαν όταν μέσα σε ένα ταραχώδες πολιτικό σκηνικό από τη χρεοκοπία της χώρας και του δικομματικού συστήματος Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ, στις εθνικές εκλογές του Μαΐου του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε συνεργαζόμενος με άλλες οργανώσεις της Αριστεράς και την Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου ανατρέποντας για πρώτη φορά το μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό. Λαμβάνει στις εθνικές εκλογές του Μαΐου ποσοστό 16,78%.
Παρούσα η Εθνική Αντίσταση στο 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ
Τον Ιούλιο του 2013 πραγματοποιήθηκε το 1ο Ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, με κύριο στόχο ενιαίο πολιτικό φορέα των συνιστωσών. Στο συνέδριο συμμετείχαν 3.500 περίπου σύνεδροι, με τον Αλέξη Τσίπρα να εκλέγεται πρόεδρος με ποσοστό 74,8% και 201 μέλη στην Κεντρική Επιτροπή. Με βάση το καταστατικό που ψηφίστηκε, ο κεντρικός στόχος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν «η ανατροπή της κυριαρχίας των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και των Μνημονίων, των δυνάμεων της κοινωνικής καταστροφής, η ανάδειξη μιας κυβέρνησης της συμπαραταγμένης Αριστεράς, στηριγμένης σε μια πλατιά κοινωνική συμμαχία».
Στην πολιτική απόφαση του 1ου Συνεδρίου περιγράφεται το πολιτικό στίγμα του κόμματος: «Το ενιαίο, μαζικό, δημοκρατικό, πολυτασικό κόμμα της Αριστεράς που ιδρύουμε επιδιώκει να συμπυκνώσει από τη σκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των δυνάμεων της εργασίας και των καταπιεσμένων κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων, να είναι ανοιχτό στην κοινωνία και στο διεθνές γίγνεσθαι». Ενώ σε άλλο σημείο αναφέρεται: «Το κόμμα που ιδρύουμε εδράζεται ταξικά στο εργατικό και ευρύτερο λαϊκό κίνημα, στις ιδέες και τις θέσεις της ριζοσπαστικής οικολογίας και του φεμινισμού».
Ο Αλέξης Τσίπρας, αποτιμώντας το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, είχε μιλήσει για ένα «μεγάλο ιστορικό βήμα προς τα εμπρός». Σύμφωνα με έρευνα που είχε διεξαχθεί στο πλαίσιο του 1ου Συνεδρίου, οι σύνεδροι αυτοτοποθετούνται στη θέση 1,9 στην κλίμακα Αριστερά (1) - Δεξιά (10), ενώ τοποθετούν τον ΣΥΡΙΖΑ λίγο πιο δεξιά τους (2,1), ενώ όλα τα υπόλοιπα κόμματα του Κοινοβουλίου τοποθετούνται στην Κεντροδεξιά (ΔΗΜ.ΑΡ.: 6,7 και ΑΝ.ΕΛΛ.: 7,9), στη Δεξιά (ΠΑΣΟΚ: 8,6) ή την Άκρα Δεξιά (Ν.Δ.: 9,4 και Χ.Α.: 10) (Δ.7).
Αξέχαστη στιγμή του 1ου Συνεδρίου ήταν ο χαιρετισμός με υψωμένη γροθιά του Γιάννη Οικονόμου, του Καπετάν Γιαννούτσου, που ήταν ο τελευταίος επιζών μαυροσκούφης του ουλαμού του Άρη Βελουχιώτη.
Χαρακτηριστική του κλίματος που επικρατούσε στο 1ο Συνέδριο ήταν η δήλωση του 91χρονου τότε Μανώλη Γλέζου: «Είμαστε ώριμοι, όχι για να κυβερνήσουμε εμείς, αλλά για να φέρουμε τον λαό στην εξουσία». Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μανώλης Γλέζος είχε συμφωνήσει με την πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για «ένα μέλος, μία ψήφο» στο ενιαίο κόμμα, προσθέτοντας ότι «η διαφορετικότητα των απόψεών μας είναι για μας πηγή δύναμης για τη συνέχεια». Είχε εκφράσει την αγωνία να μην μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε μονολιθικό κόμμα, διαμηνύοντας παράλληλα ότι «όσοι καραδοκούν και νομίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα διασπαστεί, ξεγελιώνται».
2ο Συνέδριο με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να διευρύνεται με συνεργασίες από τον χώρο του Κέντρου και της Οικολογίας, καθώς και προσχωρήσεις ανεξάρτητων βουλευτών. Κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 36,34% με το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Με τη χώρα στη μέγγενη των Μνημονίων και συνεχείς διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, ένα συντριπτικό όχι στο δημοψήφισμα, μια σκληρή διαπραγμάτευση που κατέληξε στην υπογραφή συμφωνίας με τους δανειστές προκειμένου να μην διασαλευτεί η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Η Αριστερή Πλατφόρμα διαφωνεί με την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου και αποχωρεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου, ο ελληνικός λαός τον εμπιστεύεται ξανά και κερδίζει με ποσοστό 35,46% και στόχο να βγάλει τη χώρα από τα Μνημόνια.
Το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποιείται τον Οκτώβριο του 2016, όπου ο Αλέξης Τσίπρας επανεκλέγεται με ποσοστό 93,54, χωρίς άλλο υποψήφιο για την προεδρία του κόμματος. Η νέα Κεντρική Επιτροπή είχε 151 μέλη. «Η ολοκλήρωση του συνεδρίου μας είναι η αρχή μιας νέας σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία» διεμήνυε ο Αλέξης Τσίπρας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σχολιάζοντας δε την εκ νέου εκλογή του, είχε δηλώσει: «Η ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό μου είναι ανανέωση ευθύνης για έναν ΣΥΡΙΖΑ πιο μαζικό, πιο συλλογικό, πιο αποτελεσματικό, στις δύσκολες μάχες που μας περιμένουν, για μια Ελλάδα της δικαιοσύνης και της προκοπής».
Στο κείμενο της απόφασης του 2ου Συνεδρίου καταγραφόταν η υπογραφή του τρίτου Μνημονίου ως ένα αναγκαίο βήμα για τον απεγκλωβισμό από τα Μνημόνια, ο οποίος τελικά επετεύχθη τον Αύγουστο του 2019. «Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον αναγκαστήκαμε να αποδεχτούμε τη συμφωνία που υπογράφηκε πέρσι το καλοκαίρι, προκειμένου να αποτρέψουμε την καταστροφή με την οποία οι δανειστές απειλούσαν τη χώρα μας μέσα από τη χρεοκοπία και την έξοδο από την Ευρωζώνη, με θύμα πρωτίστως τον κόσμο της εργασίας. Ασφαλώς, όμως, η συμφωνία, δεν είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε είναι ιδιοκτησία της Αριστεράς».
Απάντηση στις μνημονιακές δεσμεύσεις ήταν το Παράλληλο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπου επιχειρούσε να στηρίξει την κοινωνία ενώ παράλληλα εμπεριείχε βαθιές αλλαγές στην Παιδεία και την Υγεία, εκδημοκρατισμό του κράτους και της διοίκησης, εξασφάλιση της διαφάνειας και καταπολέμηση της διαφθοράς στην ενημέρωση των πολιτών κ.ά.
«Το δικό μας πρόγραμμα, έτσι όπως έχει διατυπωθεί από τις συλλογικές μας αποφάσεις, είναι ανταγωνιστικό προς τις μνημονιακές δεσμεύσεις και επιχειρεί να τις αποδυναμώσει και να θέσει τις βάσεις υπέρβασης του ασφυκτικού νεοφιλελεύθερου πλαισίου» έγραφε το κείμενο της Απόφασης.
Το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ σταθμός για τη νέα εκλογική νίκη
Οι συνθήκες σήμερα είναι εντελώς διαφορετικές, σταθερά όμως δύσκολες και απέναντι στα συμφέροντα του κόσμου της εργασίας και της μεγάλης πλειονότητας των εργαζομένων, μισθωτών, συνταξιούχων. Με μια πανδημία και έναν πόλεμο να μαίνεται, το μέλλον μοιάζει πιο αβέβαιο από ποτέ. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν μπορεί να απαντήσει ικανοποιητικά στα μεγάλα προβλήματα. Τα αδιέξοδά του φάνηκαν και στις γαλλικές εκλογές. Στη χώρα μας, η απροθυμία της κυβέρνησης Μητσοτάκη να προστατέψει την κοινωνία οδηγεί μεγάλα τμήματα του ελληνικού λαού στη φτωχοποίηση, ενώ η μεσαία τάξη έχει χτυπηθεί άγρια από την ανεπάρκεια των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και την έλλειψη πλέγματος προστασίας από την ακρίβεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αναμένεται να στείλει μήνυμα διεύρυνσης, αισιοδοξίας και συντεταγμένου αγώνα για την ανατροπή μιας ακραίας νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης. Το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ξεκινά με την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα και έχει στόχο να αποτελέσει σταθμό στην ιστορική πορεία του κόμματος. Στο 3ο Συνέδριο αναμένεται να διεξαχθεί ένας πλούσιος εσωκομματικός διάλογος, με βάση και τις δομικές αλλαγές στο καταστατικό που πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας στο Πολιτικό Συμβούλιο, για εκλογή προέδρου και Κ.Ε. από τη βάση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., όπως εκτιμούν τα στελέχη του, θα βγει ενωμένος από την κορυφαία αυτή πολιτική διαδικασία με στόχο ένα κόμμα ανοιχτό, δημοκρατικό, συμμετοχικό, που θα ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις. Θα αξιοποιήσει τη νέα αυτή δυναμική για την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη για να πάρει ανάσα ζωής η μεγάλη κοινωνική πλειονότητα.
