Στο πλαίσιο της ανάδειξης του τεράστιου και σε μεγάλο βαθμό αγνοημένου Διεθνικού Φιλελληνικού Κινήματος Αλληλεγγύης της Επανάστασης του ’21, που πυρπόλησε τόσους ανθρώπους σε κάθε γωνιά της Γης, εντάσσεται και αυτή η μικρή συμβολή μνήμης και τιμής.
Πρόκειται για ένα διεθνικό ρεύμα που, από την Καλκούτα μέχρι την αμερικανική ήπειρο, λειτούργησε, όπως γράφει ο Hobsbawm, ως «ο εμπνευστής του διεθνούς φιλελευθερισμού», παίζοντας καταλυτικό ρόλο στην «ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής Αριστεράς των ετών του 1820, έναν ρόλο ανάλογο με εκείνον που επρόκειτο να παίξει προς το τέλος των ετών του 1930 η υποστήριξη στην Ισπανική Επανάσταση». Και του οποίου δεν έχουμε αντιληφθεί τη βαρύνουσα σημασία στην εξέλιξη της τύχης της Επανάστασης, που άλλωστε δεν κρίθηκε στο πεδίο των μαχών, αλλά κυρίως σ’ εκείνο της διεθνούς πολιτικής, όπου ήταν καταλυτικός ο ρόλος του πολυδύναμου αυτού κινήματος.
Σ’ αυτό το πολυδύναμο ρεύμα εντάσσεται η μισοξεχασμένη και υποβαθμισμένη συμβολή της εμπνευσμένης από τα αξιακά προτάγματα της Γαλλικής Επανάστασης πρώτης χώρας απελεύθερων από τη... γαλλική αποικιοκρατία μαύρων δούλων της Αϊτής. Της πρώτης χώρας που κατήργησε τον θεσμό της δουλείας στον κόσμο. Που διακήρυξε προκλητικά στο σύνταγμά της: «Όλοι οι άνθρωποι είναι μαύροι, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους»!
Η νεότευκτη αυτή Δημοκρατία της μικρής και πάμπτωχης χώρας του ανατολικού κομματιού του νησιού του Αγ. Δομίνικου (όπως είχε μετονομαστεί από Ισπανούς και Γάλλους αποίκους το νησί της Καραϊβικής που είχε ανακαλύψει ο Κολόμβος και ονομάσει "Ισπανιόλα", και η οποία από τότε (1812) ονομάστηκε Αϊτή -Χαϊτίου, όπως μετέφραζαν το Αϊτή οι νεοέλληνες της εποχής) κιόλας από τον Ιανουάριο του 1822 ανεγνώρισε πρώτη και χαιρέτισε την Ελληνική Επανάσταση.
Η επιστολή του Προέδρου
Ο Πρόεδρός της, ο μιγάς Ζαν-Πιέρ Μπουαγιέ (Ιωάννης - Πέτρος Μπόγερ στην ιδιότυπη ελληνική απόδοση του ονόματός του), απαντώντας σε ανοιχτή επιστολή που του είχε στείλει από το Παρίσι, με πρωτοβουλία και εδώ του Αδαμάντιου Κοραή, μια ομάδα Ελλήνων -την οποία παραθέτει το μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αγωνιστής του ’21 Ιωάννης Φιλήμων, σε άψογη αρχαΐζουσα στο "Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως" Αθήναι 1859- έγραφε:
«Προς τους Πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Κ. Κλωνάρην. Εις Παρισίους
Πριν ή δεχθώμεν την επιστολή υμών, σημειουμένην εκ Παρισίων τη 20ή παρελθόντος Αυγούστου, έφθασεν ενταύθα η είδησις της επαναστάσεως των συμπολιτών υμών κατά του δεσποτισμού του επί τρεις περίπου εκατονταετηρίδας. Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθαμεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται της ελευθερίας αυτής και την θέσιν ην μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε.
Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες ως οι Έλληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και δια των αλύσεων αυτών συνέτριψον την κεφαλήν της τυραννίας.
Ευχηθέντες προς ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου, εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενέας δυνάμεις τούτων, ειμή διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσόμενων διά προμήθειαν όπλων, ων έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως επιβάλλοντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκην, επιησχόλησον όλον το χρηματικόν, εξ ου η Διοίκησις ηδύνατο να καταβάλει μέρος.
Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ης προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ένδεια και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ’ επέλθωσιν κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν ημών τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.
Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, ας λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών. Οι μεταγενέστεροι Έλληνες ελπίζουσιν εν τη αναγεννωμένη ιστορία τούτων άξια της Σαλαμίνος τρόπαια. Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεικνυόμενοι και υπέρ των διαταγών του Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν ταις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ην επιχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος. Είθε, τέλος, διά των φρονίμων διατάξεων αυτών μνημονευθώσιν εν τη ιστορία οι κληρονόμοι της καρτερίας και των αρετών των προγόνων.
Τη 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας
Μπόγερ».
Πνίγηκαν οι εθελοντές
Αξίζει να τονίσουμε ότι δεν έμεινε στις ευχές τελικά η Αϊτή και, παρά τη φτώχεια της και τα προβλήματα που ανέφερε ο Πρόεδρός της, τελικά κατόρθωσε να διαθέσει 45 τόνους καφέ -το μόνο προϊόν που διέθετε- για να αγοραστούν πολεμοφόδια για την επανάσταση, ενώ 100 εθελοντές πολίτες της ξεκίνησαν για να συμμετάσχουν στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα. Σε έναν αγώνα όπου δυστυχώς δεν συμμετείχαν, μια που ναυάγησαν και πνίγηκαν στη διαδρομή...
Και αξίζει να θυμίσουμε την πρόταση του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό να θεωρηθεί ως τιμώμενη χώρα στην επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση αυτή η μικρή χώρα της Καραϊβικής, η πρώτη και μόνη που την αναγνώρισε αμέσως με την έκρηξή της!
Πρόταση που διατύπωσε και δημοσίως στις 24 Φεβρουαρίου 2020 από την Εφημερίδα των Συντακτών ο πρόεδρός της σ. Π. Τριγάζης, η οποία δυστυχώς δεν είχε καμιά επίσημη ανταπόκριση. Δεν ταίριαζε άλλωστε ένας παρακατιανός, και μάλιστα μαύρος, Πρόεδρος στις πανηγυρικές τελετές «ανάπτυξης του εθνικού αφηγήματος της Ελλάδος με σκοπό τη δημιουργία ενιαίας εικόνας και ταυτότητας της χώρας και των φορέων του ελληνικού κράτους», όπως αναγράφεται στον νόμο της κυβέρνησης για το... "επιτελικό κράτος"!
* Το κείμενο προέρχεται από το υπό έκδοση βιβλίο του συγγραφέα «1821: Μια Επανάσταση ‘νεανικού θράσους και φαντασίας’" από τις εκδόσεις Παπαζήση
