Τζίρο υπερδιπλάσιο του ΑΕΠ κατέγραψαν, σύμφωνα με τα οριστικοποιημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ελληνικές επιχειρήσεις το 2022. Βάσει των ισολογισμών τους, κατέγραψαν κύκλο εργασιών 461 δισ. ευρώ (με ΑΕΠ κοντά στα 200 δισ.), έναντι 340,2 δισ. το 2021 (αύξηση 35,5%) και 284,3 δισ. το 2020 (+62,3%), ενώ και το πρώτο εξάμηνο του 2023 ο κύκλος εργασιών τους εξακολουθεί να κυμαίνεται σε υψηλότατα επίπεδα. Τα κέρδη, μάλιστα, των επιχειρήσεων και οι διανομές μερισμάτων κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ, πολύ υψηλότερα από τα προ της κρίσης επίπεδα.
Την ίδια στιγμή, οι μισθοί το 2022 παρέμειναν σε πολύ χαμηλότερα από τα επίπεδα της περιόδου 2008-2009, όπως αποτυπώνεται και στο δημοσιευόμενο διάγραμμα της ΕΛΣΤΑΤ.
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνώρισε και προεκλογικά ότι οι μισθοί στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλοί και υποσχέθηκε άνοδο του μέσου μισθού. Βεβαίως, το κόστος αυτής της αύξησης αφορά τον ιδιωτικό τομέα κυρίως. Είναι όμως ενδεικτικό το γεγονός ότι εκπρόσωποι κορυφαίων και σούπερ κερδοφόρων ελληνικών επιχειρήσεων, είτε κομψά είτε πιο… brutal, διαφωνούν! Στο πλαίσιο αυτό, στην πρόσφατη γενική συνέλευση του ΣΕΒ ο γενικός διευθυντής της Coca-Cola Hellas Σταύρος Μουρελάτος πρότεινε την επιβράβευση των εργαζομένων με ευελιξία στον τόπο εργασίας, στο ωράριο και στην καριέρα, με μπόνους και ευκαιρίες απασχόλησης σε διαφορετικά τμήματα και ξένες χώρες ή με ένα προσωπικό «μπράβο», αναφέροντας ότι οι μισθοί και οι προαγωγές είναι ξεπερασμένα.
Κι αυτό όταν με βάση τα στοιχεία της Eurostat η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων (μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκφρασμένο σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης, στο οποίο συνυπολογίζονται και τα ανώτατα εισοδήματα, που αν δεν συμπεριλαμβάνονταν, η εικόνα θα ήταν απελπιστική, όπως ακριβώς είναι και στην πραγματικότητα) είναι στην τρίτη χειρότερη θέση στην Ευρώπη των 27 (το δημοσιευόμενο σχετικό γράφημα της Eurostat είναι χαρακτηριστικό). Ας σημειωθεί ότι στον ίδιο πίνακα το 2009 η Ελλάδα ήταν στην 9η θέση μεταξύ των 27 της Ε.Ε., έναντι της 25ης που βρίσκεται σήμερα.
Κέρδη-μαμούθ την περίοδο 2022-2023
Είναι χαρακτηριστική η τεράστια άνοδος τζίρου κερδών και EBITDA (κέρδη προ επενδύσεων, φόρων και αποσβέσεων) το 2022 έναντι του 2021 για τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο επιχειρήσεις. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα διανεμόμενα κέρδη (μερίσματα), που είναι πολύ υψηλότερα από τα αντίστοιχα της προ του 2009 περιόδου.
Ο τζίρος των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο (χωρίς τις τράπεζες) έφτασε το 2022 τα 100,7 δισεκατομμύρια και τα καθαρά κέρδη τα 5,6 δισεκατομμύρια ευρώ (13,03 δισ. ήταν τα μεικτά). Αν συνυπολογιστούν και τα 3,5 δισ. καθαρά κέρδη των τραπεζών, το 2022 η καθαρή κερδοφορία των εισηγμένων επιχειρήσεων ξεπερνά τα 9 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η διαφορά μεταξύ του τζίρου των εισηγμένων και του συνόλου των επιχειρήσεων οφείλεται στο γεγονός (πλην της μη συμπερίληψης των τραπεζών στη σχετική λίστα) ότι είναι εκτός Χρηματιστηρίου μεγάλοι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας: τουριστικές επιχειρήσεις, σούπερ μάρκετ, logistics αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις όπως η Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε., μερικές από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, οι περισσότερες ασφαλιστικές, η Αττική Οδός και βεβαίως οι εκατοντάδες χιλιάδες των μικρότερων επιχειρήσεων.
Προφανώς τα χαρακτηρισμένα από την Κομισιόν και την Ε.Ε. «ουρανοκατέβατα κέρδη» σε διυλιστήρια και ενεργειακές επιχειρήσεις είναι αυτά που «σήκωσαν» τα οικονομικά αποτελέσματα, τα οποία στην Ελλάδα φορολογήθηκαν τελικά με 35%, έναντι 20% του γενικού συντελεστή, ενώ οι ευρωπαϊκές Αρχές είχαν δώσει δυνατότητες φορολόγησής τους από 35 έως 95% - δηλαδή η κυβέρνηση της Ν.Δ. επέλεξε τον χαμηλότερο συντελεστή…
Ομως ο πληθωρισμός είναι η βασική αιτία της εκρηκτικής μεγέθυνσης, περιλαμβανομένης και της τουριστικής κατανάλωσης.
Μισθοί προμνημονιακοί
Και ενώ ο πληθωρισμός έχει εκτινάξει τζίρο και κέρδη των επιχειρήσεων σε ύψη μεγαλύτερα της προμνημονιακής περιόδου ή, πολύ πιο απλά, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν πια ξεπεράσει τη μνημονιακή περίοδο και την κρίση (ως γενική εικόνα, γιατί υπάρχουν και πολλές, κυρίως μικρομεσαίες, επιχειρήσεις που η μνημονιακή περίοδος εξαφάνισε), οι μισθοί και η αγοραστική δύναμη της συντριπτικής πλειονότητας των Ελλήνων είναι στο βάραθρο.
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί -υποσχόμενη άνοδο των μισθών και της αγοραστικής δύναμης- απελευθέρωση τριετιών και άνοδο του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ (προσοχή: όχι του κατώτατου· ο μέσος μισθός είναι «στατιστικό μέγεθος» και όχι πραγματικό, όπως ο κατώτατος).
Πλην της εμφανούς απροθυμίας σεβαστού μέρους των μεγάλων επιχειρήσεων να συμπράξουν (ειδικά όσες είναι εντάσεως εργασίας, όπως οι επιχειρήσεις αναψυχής και τουρισμού, οι αλυσίδες λιανικής και οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών πωλήσεων) και πέραν κάποιων φωτεινών εξαιρέσεων, η αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος να επιβάλει συλλογικές συμβάσεις εργασίας αποτελεί μείζον πρόβλημα στην αλλαγή της κατάστασης.
Επιπλέον, πέραν του πληθωρισμού, αιτία διεύρυνσης των επιχειρηματικών κερδών είναι το συνεχώς και επί τα χείρω μεταβαλλόμενο εργασιακό τοπίο λόγω των συνεχών απορρυθμίσεων και αντιμεταρρυθμίσεων που προωθεί με ταχύτατους ρυθμούς το υπουργείο Εργασίας τα τελευταία χρόνια. Κατάσταση που αναμένεται να επιδεινωθεί στα επόμενα χρόνια.
Η καταβύθιση της Ελλάδας στις τρεις τελευταίες θέσεις της λίστας των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την 9η του 2009, ως προς την αγοραστική δύναμη (κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης) μπορεί να ήταν αποτέλεσμα των τριών Μνημονίων, όμως μια πενταετία μετά το τέλος της ισχύος τους η σχεδόν μηδενική βελτίωση του κρίσιμου αυτού δείκτη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το «success story» που προβάλλει η κυβέρνηση. Και η διαφημιζόμενη «διάχυση» των κερδών της ανάπτυξης στην ευρύτερη κοινωνία (ταυτοτική θέση του νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία) αποδεικνύεται μέχρι στιγμής απλώς ιδεολόγημα…
