Το πόσο θα «ζήσει» ο νέος προϋπολογισμός -που συζητήθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή χθες- είναι κάτι που δεν το ξέρει ούτε ο υπουργός Οικονομικών. Γιατί είναι προφανέστατο ότι η όποια κυβέρνηση προκύψει από την επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση θα υποχρεωθεί να ψηφίσει αναθεώρηση του προϋπολογισμού 2023. Και όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό τόσο το καλύτερο…
Οι ανάγκες και μάλιστα θα προκύψουν ακόμη κι αν υπουργός Οικονομικών παραμείνει ο Χρήστος Σταϊκούρας, κάτι βεβαίως που δεν είναι σχεδόν καθόλου πιθανό.
Ανάπτυξη επί χάρτου
Μολονότι ο υπουργός Οικονομικών «χαμήλωσε» την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη στο 1,8%, από 2,1% στο αρχικό σχέδιο του προϋπολογισμού και γύρω στο 3% παλιότερα, δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για το πώς θα επιτευχθεί αυτό, καθώς ήδη η ελληνική οικονομία εγγράφει ένα τρίμηνο αρνητικής μεταβολής του ΑΕΠ (τρίτο τρίμηνο μείωση ΑΕΠ 0,5%). Και μάλιστα είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο συνέχισης της μείωσης του ΑΕΠ για το επόμενο εξάμηνο (τέταρτο τρίμηνο 2022 και πρώτο τρίμηνο 2023). Αυτή εκδοχή είναι ισχυρή και προκύπτει τόσο από τις τάσεις της παγκόσμιας οικονομίας αλλά και πολλές βασικές παραδοχές του προϋπολογισμού. Κυρίως όμως από τις διαγραφόμενες τάσεις της ελληνικής οικονομίας.
Βασικοί πυλώνες της όποιας μεταβολής του ΑΕΠ είναι η κατανάλωση, οι επενδύσεις και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Κατανάλωση
Στον προϋπολογισμό προβλέπεται μείωση της δημόσιας κατανάλωσης κατά 1,5% το 2023 και αύξηση της ιδιωτικής κατά 1,3%. Με την κατανάλωση να συμβάλλει κατά συντριπτικό ποσοστό στην όποια διαμόρφωση του ΑΕΠ, μάλλον τέτοιες ισχνές προβλέψεις πολύ δύσκολα θα στηρίξουν μια άνοδο του ΑΕΠ. Επιπλέον, πέραν της ομολογούμενης επικείμενης μείωσης της δημόσιας δαπάνης, και η πρόβλεψη για την ιδιωτική κατανάλωση είναι επισφαλής λόγω της επιδείνωσης της αγοραστικής δύναμης της συντριπτικής πλειονότητας του πληθυσμού εξαιτίας του μεγάλου πληθωρισμού.
Οι δαπάνες για μισθούς δημοσίων υπαλλήλων εμφανίζουν μεν… ονομαστική σταθερότητα στα 13,75 δισ., όμως ως ποσοστό του ΑΕΠ συρρικνώνονται και πάλι στο 6,1% του ΑΕΠ (από 7,44% το 2021 και 6,4% το 2022).
Οι συντάξεις, παρά την ονομαστική αύξησή τους περίπου κατά 7,5%, από το 16,2% της κρατικής δαπάνης το 2021 και το 14,3% το 2022, θα αντιστοιχούν πλέον στο 14,1% του ΑΕΠ.
Η χρηματοδότηση των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, από το 10,2% του ΑΕΠ το 2022, μειώνεται στο 9,4% (εδώ η μείωση είναι και ονομαστική, από τα 21,4 δισ. στα 21,17 δισ.).
Επιπλέον, οι παροχές ενίσχυσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας μειώνονται δραματικά, από τα 4,7 δισ. ευρώ, μόλις σε 1,1 δισ.
Επενδύσεις και ισοζύγιο
Το υποτιθέμενο δυνατό σημείο του κυβερνητικού προϋπολογισμού είναι οι επενδύσεις ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου κατά 16%. Όμως ποια αξιοπιστία μπορεί να έχει μια τέτοια πρόβλεψη, όταν, μάλιστα, μετά την αύξηση των επενδύσεων κατά 19,6% το 2021 (προφανώς σε σχέση με την καθίζηση λόγω της καραντίνας το 2020), προβλεπόταν αύξηση κατά 21,6% το 2022, αλλά το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει τώρα ότι θα αυξηθούν το 2022 κατά το ήμισυ, δηλαδή στο 10%;
Ως προς το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (εξαγωγές μείον εισαγωγές πάσης φύσεως), το 2019 το έλλειμμα ήταν 2,9 δισ. Ανέβηκε το 2020 κατακόρυφα στα 10,9 δισ. ευρώ και στο 2021 στα 12,2 δισ. ευρώ! Το 2022, πάρα τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών και τη μεγάλη αύξηση του τουριστικού ρεύματος (θεωρείται εξαγωγή υπηρεσιών), το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου έφτασε στα 10 δισ. ευρώ. Η τάση είναι να κινηθεί στα επίπεδα του 2021. Και προφανώς δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά ως προς το σκέλος των εξαγωγών σε συνθήκες διεθνούς στασιμοπληθωρισμού.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν ισχυρότατες ενστάσεις για τις αναπτυξιακές προβλέψεις του προϋπολογισμού της κυβέρνησης Μητσοτάκη…
