Ακούγοντας το τοπωνύμιο Δαρδανέλια, σίγουρα το μυαλό πετάει μακριά, στο στενό πέρασμα προς τη θάλασσα του Μαρμαρά. Όμως η παιγνιώδης φαντασία των κοντινών προγόνων μας κατάφερε να το φέρει στο κέντρο της Αθήνας.
Δαρδανέλια ονομαζόταν η συμβολή των οδών Πανεπιστημίου, Βουκουρεστίου και Κριεζώτου στην περιφέρεια της πλατείας Συντάγματος. Δεν προσδιορίζεται πότε ακριβώς επικράτησε αυτή η ονομασία, ξέρουμε όμως ότι ίσχυσε από τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια περίπου, παρότι είχαν πλέον εκλείψει οι λόγοι που την ενέπνευσαν. Το ευφάνταστο τοπωνύμιο Δαρδανέλια στην αρχή της Πανεπιστημίου φαίνεται πως οφείλεται στο ότι η κοσμική και μη Αθήνα, περνώντας από εκεί, υποβαλλόταν στη δοκιμασία να υποστεί τα εξεταστικά ή ερωτικά βλέμματα ή τα κακεντρεχή σχόλια των θαμώνων των κοσμικών ζαχαροπλαστείων, που λειτουργούσαν στις δύο πλευρές του κεντρικού δρόμου.
Εκείνη την εποχή το σημείο αυτό της Αθήνας πρωταγωνιστούσε στα κοινωνικά δρώμενα της πόλης. Πρώτος ο Κωνσταντίνος Γιαννάκης ίδρυσε το Βασιλικόν Ζαχαροπλαστείον γύρω στο 1890 στην οδό Πανεπιστημίου 5. Λειτούργησε περίπου μέχρι το 1921 και διατήρησε τη φήμη του πιο αριστοκρατικού κέντρου. Εννοείται, όπως δήλωνε και το όνομά του, πως εκεί σύχναζαν οι βασιλικοί. Δεύτερος ο Βασίλης Κεσσάτης ίδρυσε την μπιραρία του γύρω στο 1905 επί της οδού Πανεπιστημίου 2, απέναντι από τη Στρατιωτική Λέσχη, προσελκύοντας περισσότερο γλεντζέδες στρατιωτικούς, που συχνά καβγάδιζαν λόγω των έντονων πολιτικών αντιθέσεων στους ταραγμένους εκείνους καιρούς. Το 1907 ανοίγει το καφενείο Ντορέ, απέναντι από το ζαχαροπλαστείο του Γιαννάκη. Ο ιδρυτής του Νικόλαος Πλέσσας μόλις είχε έρθει από το Παρίσι και έφερε ευρωπαϊκό αέρα στα μέχρι τότε παραδοσιακά καταστήματα της Αθήνας.
Εκεί, λοιπόν, στον δρόμο ανάμεσα στα κοσμικά αυτά στέκια βολτάριζε όλη η αστική Αθήνα για να δει και να ιδωθεί, να φλερτάρει και να κάνει κάθε είδους γνωριμίες και σχέσεις. Ο Χαρμίδης αναφέρεται σε «ρομαντικές γλαρωμένες ματιές νεαρών φοιτητών» θέλοντας να αποδώσει το κλίμα και το μοναδικό ερωτικό κυνήγι στην αρχή της οδού Πανεπιστημίου. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος μιλάει με εξαιρετική συμπάθεια για την ατμόσφαιρα στα αντικριστά αριστοκρατικά καφενεία και για το άκρως πετυχημένο «παρατσούκλι» του σημείου. Στα Δαρδανέλια της Αθήνας όλη η κοσμική κίνηση της πόλης εκτίθεται στα ερωτικά, αλλά και στα φαρμακερά βλέμματα που «αγωνίζονται να βομβαρδίσουν τα “φρούρια”, όσο χαριτωμένα και αν εξακολουθούν να ανθίστανται, όσον και τα (φρούρια) των ομωνύμων στενών εις τας ακάρπους του Συμμαχικού στόλου επιθέσεις»!
