Φραγμό θέτει το ΣτΕ στην απαξίωση από το ΥΠΕΝ της αξιολόγησης έργων ΑΠΕ ως προς τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον είτε διά της κατάργησης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης μέσω έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και τη λειτουργία τους, κατόπιν εκπόνησης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και δημοσιοποίησής της, είτε με τη «μετακόμισή» τους σε χαμηλότερη κατηγορία. Με την 1885/2023 απόφασή του το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκρινε παράνομες δύο Υπουργικές Αποφάσεις [ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/74463/4562/29.7.2020 (Β΄ 3291) και ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/17185/1069/21.2.2022 (Β΄ 841)] στο μέρος που αφορούν την κατάταξη αιολικών, φωτοβολταϊκών και υδροηλεκτρικών σταθμών σε άλλη περιβαλλοντική κατηγορία, διότι «συνιστούν μεταβολή επί το δυσμενέστερον, εν σχέσει προς το εύρος και τις απαιτήσεις της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εν λόγω κατηγοριών έργων Α.Π.Ε.».
Με την πρώτη Απόφαση τα έργα ΑΠΕ κάτω από 10 MW κατατάχθηκαν στις δραστηριότητες κατηγορίας Β (Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις), με αποτέλεσμα να μην απαιτείται εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και άρα περιβαλλοντική αδειοδότηση. Μεθόδευση που οδήγησε στον τεμαχισμό ενός ενιαίου έργου ΑΠΕ σε επιμέρους μικρότερα ακριβώς για να παρακαμφθεί η περιβαλλοντική αξιολόγηση. Μάλιστα, έδινε τη δυνατότητα ακόμη κι αν οι ενδιαφερόμενοι είχαν καταθέσει πλήρη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ή Μελέτη Περιβάλλοντος στις αρμόδιες αδειοδοτούσες Αρχές να υπαχθούν στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)!
Με τη δεύτερη απόφαση τα έργα ΑΠΕ υποκατηγορίας Α1 (αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον) μπορεί να μεταπέσουν στην υποκατηγορία Α2 (αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον) και από αυτήν στην κατηγορία Β, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, με ειδικούς όρους και περιορισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος κατά την κατασκευή και τη λειτουργία τους.
Οπως υπογραμμίζει με έμφαση το ΣτΕ, η προγενέστερη Υπουργική Απόφαση για την κατάταξη των έργων του 2016 «τροποποιήθηκε διαδοχικά σε σύντομο χρόνο από τον κανονιστικό νομοθέτη και έργα που ανήκαν προηγουμένως σε υψηλότερη κατηγορία ή υποκατηγορία κατατάχθηκαν εφεξής σε χαμηλότερη ή και εξαιρέθηκαν πλήρως της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, χωρίς να γίνεται επίκληση, στο προοίμιο των προσβαλλόμενων υπουργικών αποφάσεων ή στις απόψεις της Διοίκησης προς το Δικαστήριο, επιστημονικής ή τεχνικής μελέτης από την οποία να προκύπτουν οι λόγοι που δικαιολογούν τις τροποποιήσεις αυτές, όπως θα ήταν π.χ. η διεθνής βιβλιογραφία για τις επιπτώσεις τέτοιων έργων ή η, επιστημονικά τεκμηριωμένη, εξέλιξη της τεχνολογίας στην κατασκευή αιολικών, φωτοβολταϊκών και υδροηλεκτρικών σταθμών, η οποία περιορίζει ή και εξουδετερώνει τις συνέπειες που προκαλούν τα οικεία έργα στο περιβάλλον».
Την πρώτη Απόφαση του τότε υπουργού Κ. Χατζηδάκη είχαν προσβάλει από κοινού στο ΣτΕ στις 27/10/2020 η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων του Αιγαίου, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Ορνιθολογική, Καλλιστώ και MOm, οκτώ σωματεία και πολίτες.
Ζαμπάρας: Η κυβέρνηση ναρκοθετεί τις ΑΠΕ
Το να παραβιάζει ένα κράτος το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις συνταγματικές διατάξεις δεν είναι ούτε απλοποίηση ούτε επιτάχυνση, αλλά προχειρότητα και ανεπάρκεια, επισημαίνει ο Μ. Ζαμπάρας, τομεάρχης Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Σχολιάζοντας την απόφαση του ΣτΕ, σημειώνει πως επιβεβαιώνει για ακόμη μια φορά ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. και το επιτελικό της κράτος στηρίζουν μόνο στα λόγια και όχι στην πράξη τις ΑΠΕ. Εκτιμά δε ότι εφεξής περί τα 150 έργα στερούνται πλέον ορθή περιβαλλοντική αξιολόγηση και αδειοδότηση, και άρα δεν μπορεί να προχωρήσει η υλοποίησή τους. «Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι ξεκάθαρη: Οι ΑΠΕ είναι το ενεργειακό μέλλον της χώρας, όμως η ανάπτυξή τους χρειάζεται ξεκάθαρους, σταθερούς και βιώσιμους κανόνες που να συμβαδίζουν με την προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας. Χρησιμοποιώντας την επιστήμη με όρους διαφάνειας, οφείλουμε να εγγυηθούμε στις τοπικές κοινωνίες και στη χώρα μια δίκαιη πράσινη μετάβαση στην οποία θα συμμετέχουν όλοι και που το όφελος θα είναι για όλους» καταλήγει.
