Για νέο επιδημικό κύμα που είναι έτοιμο να εκραγεί τον Δεκαπενταύγουστο κάνει λόγο ο γιατρός-ερευνητής στις ΗΠΑ Γιώργος Παυλάκης. Μιλώντας στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, τονίζει ότι η συνύπαρξη με τον ιό δεν είναι δυνατή, ασκώντας κριτική στην κυβερνητική στρατηγική. Παράλληλα επισημαίνει ότι η πανδημία απάντησε στους ορκισμένους αρνητές του ΕΣΥ για τη χρησιμότητά του.
Ο Γ. Παυλάκης ξεκαθαρίζει ότι πρέπει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε τους νέους υγειονομικούς κινδύνους και όχι να ζούμε με αυτούς. Ειδικότερα για την ευλογιά των πιθήκων, εξηγεί ότι υπάρχουν ακόμα αρκετά σκοτεινά σημεία και παραπέμπει στις αποφάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στις 23 Ιουνίου.
Πόσο πρέπει να προβληματίσει η εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων και στη χώρα μας;
Η ευλογιά ταλάνισε την ανθρωπότητα για χιλιετίες, χρησιμοποιήθηκε σαν βιολογικό όπλο, ήταν η πρώτη επιδημία που αντιμετωπίστηκε με εμβολιασμό και παραμένει η μόνη ασθένεια που εκριζώθηκε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι εμβολιασμοί, οπότε παγκόσμια οι νεότεροι δεν έχουν προστασία. Σήμερα χρειάζονται βελτιωμένα εμβόλια.
Εκτός από τον ιό της ευλογιάς, υπάρχουν πολλοί άλλοι συγγενείς ιοί, όπως ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων. Δεν είναι κατάλληλος καιρός να πούμε περισσότερα γιατί χρειαζόμαστε περισσότερα στοιχεία. Κρατήστε την ημερομηνία 23 Ιουνίου 2022, όταν ο ΠΟΥ θα εξετάσει την επιδημία από monkeypox virus. Ξεχάστε τα ονόματα γιατί μάλλον θα πρέπει να μάθετε καινούργια για το πώς θα ονομάσουν τον ιό και την ανθρώπινη ασθένεια που προκαλεί.
Ελπίζουμε όλοι σε μια λογική παγκόσμια οδηγία. Εμβόλια και φάρμακα είναι διαθέσιμα, αλλά λίγα. Θα πάρει καιρό για την προστασία με εμβολιασμούς. Ο ιός μεταδίδεται με κοντινή επαφή και σταγονίδια, επομένως έχουμε δυνητικά μεγάλο πρόβλημα λόγω του τρόπου ζωής μας. Το παρήγορο είναι ότι είναι ιός DNA, δηλαδή αλλάζει δύσκολα. Επίσης, η μεταδοτικότητά του είναι χαμηλή. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης δεν έχει συμφωνηθεί και πολωνόμαστε μεταξύ αυτών που θέλουν άμεση ριζική δράση και όσων λένε να μην κάνουμε τίποτα.
Μήπως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αντίστοιχους κινδύνους για τη δημόσια υγεία;
Όχι, πρέπει να μάθουμε να τους προβλέπουμε και να τους αντιμετωπίζουμε έγκαιρα με τα θαυμαστά εργαλεία της επιστήμης. Κάθε συνθηκολόγηση είναι οπισθοχώρηση και ήττα. Ο πρώτος χρόνος του κορωνοϊού έδειξε ότι μπορούμε σχετικά εύκολα να μετριάσουμε ή να σταματήσουμε τις ετήσιες επιδημίες γρίπης. Δεν πρέπει να αφήσουμε τη συνήθεια να σκοτώνει, όπως γίνεται και με το κάπνισμα, τα οδικά ατυχήματα και πολλά άλλα.
Η πανδημία του κορωνοϊού παραμένει ανάμεσά μας. Σας φοβίζει η υποτίμηση του συγκεκριμένου κινδύνου;
Ναι, με φοβίζει το πόσο γρήγορα οι άνθρωποι προσαρμόζονται, αλλά είναι και ανθρώπινο χαρακτηριστικό που βοηθάει στην επιβίωση. Οι άνθρωποι έχουν δείξει μεγάλη προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες. Η επιδίωξη του καλύτερου είναι στην ανθρώπινη φύση, ενώ η καρτερία βοηθάει στην επιβίωση!
Τι σημαίνουν η συνύπαρξη με τον ιό και η άρση των περιορισμών ενόψει τουρισμού;
Είναι αδύνατον για την Ελλάδα να στερηθεί το ¼ του ΑΕΠ από τον τουρισμό. Μια χώρα όπως η Ελλάδα δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει την πανδημία. Χρειάζεται παγκόσμια στρατηγική, η οποία δεν υπήρξε. Η Νέα Ζηλανδία, που νίκησε την επιδημία για δύο χρόνια, αναγκάστηκε να ανοίξει για να μην καταστραφεί ο τουρισμός και είχε μεγάλο κύμα και αύξηση θανάτων. Αλλά σε σχέση με εμάς τα πήγαν πολύ καλύτερα.
Η Ελλάδα στο πρώτο lockdown τα πήγε εξαιρετικά λόγω της αποφασιστικής δράσης του πρωθυπουργού, της συναινετικής αντιπολίτευσης και κυρίως λόγω του «άγιου Φόβου». Κατόπιν, είχαμε παλινδρομήσεις, το τσουνάμι της Θεσσαλονίκης, περιόδους αποφασιστικότητας - αναποφασιστικότητας, κακές εκτιμήσεις και έναν ολέθριο χειμώνα. Σήμερα η Ελλάδα είναι δυστυχώς στη χειρότερη εικοσάδα χωρών σε θανάτους, όπως ανέφερε ο αρχηγός της αντιπολίτευσης σε πρόσφατο συνέδριο. Παρ’ όλα αυτά, έγιναν σημαντικά βήματα και σημειώθηκαν επιτυχίες. Προσπαθήσαμε μαζί με πολλούς άλλους να προειδοποιήσουμε για τους κινδύνους, αλλά πολλοί δεν βοήθησαν είτε σαμποτάρησαν μια λογική και μόνιμη στρατηγική.
Δυστυχώς, η Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη. Θέλω να υπογραμμίσω ότι ο κορωνοϊός σήμερα είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που αντιμετωπίζαμε πριν από δύο χρόνια. Έχει γίνει 15 φορές πιο μεταδοτικός εξαιτίας της τεράστιας ευκαιρίας διάδοσης που δώσαμε. Έτσι «έμαθε» να μας μολύνει ευκολότερα. Ξέραμε από την αρχή ότι η ανοσία σε κορωνοϊούς είναι ατελής και παροδική. Οπότε περιμένουμε να είναι μαζί μας για πάντα, αν δεν αναπτύξουμε στρατηγική για το σταμάτημά του. Οι μακροχρόνιες επιπλοκές της μόλυνσης με κορωνοϊό είναι επίσης ένα πολύ ανησυχητικό κεφάλαιο.
Ανέφερα τα παραπάνω για να αιτιολογήσω ότι συνύπαρξη με τον ιό δεν είναι δυνατή στην παρούσα φάση. Ο μόνος καλός ιός είναι ο ψόφιος. Πρέπει και μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα. Δεν μετράμε σωστά τα κρούσματα, που είναι τουλάχιστον διπλάσια - τριπλάσια, σταματήσαμε τις μάσκες και δεν προαπαιτούμε τεστ για ταξίδια. Προφανή λάθη που πληρώνονται και θα πληρώνονται με διαδοχικά επιδημικά κύματα.
Αυτό πρέπει να αλλάξει όσο γίνεται πιο γρήγορα. Μια «ευκαιρία» για την Ελλάδα είναι το νέο επιδημικό κύμα ΒΑ.5, που είναι έτοιμο να εκραγεί τον Δεκαπενταύγουστο. Αν γίνει αυτό, ο χειμώνας προβλέπεται βαρύς. Ο υπουργός Υγείας είπε ότι είναι ανοιχτός για επανεξέταση όταν υπάρξει λόγος και φοβάμαι ότι ο λόγος θα φανεί σύντομα. Γι’ αυτούς που φοβούνται το lockdown ο τρίτος δρόμος που προτείνουμε είναι έλεγχος σε πολύ χαμηλά επίπεδα μετάδοσης. Είναι μια ενδιάμεση στρατηγική που ίσως δουλέψει.
Ποιο είναι το δίδαγμα της πανδημίας για το ΕΣΥ;
Η συμβολή του Εθνικού Συστήματος Υγείας ήταν και είναι τεράστια. Η πανδημία το έδειξε και στους ορκισμένους αρνητές του, που ήθελαν να το καταλύσουν. Το ΕΣΥ κράτησε χάρις στη γνώση και στην αυτοθυσία του κακοπληρωμένου και ελλιπώς εφοδιασμένου προσωπικού. Αυτό έχει τα όριά του, καθώς η γενιά μας φεύγει στη σύνταξη. Χρειάζεται ανανέωση και ανασχεδιασμό. Πρέπει, επίσης, να μη διστάζουμε να πούμε ότι τα νοσοκομεία ξεπέρασαν τα όριά τους και είχαμε περισσότερα θύματα.
Πώς μπορούν τα εθνικά συστήματα Υγείας να αντεπεξέλθουν στην επόμενη μέρα της πανδημίας;
Αυτό είναι το ζητούμενο. Το υπουργείο Υγείας έχει ανακοινώσει τολμηρά σχέδια για την αναγκαία αναβάθμιση της Πρωτοβάθμιας Υγείας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αλλά όχι το μόνο σημείο αναγκαίας βελτίωσης. Είναι επιτακτικό να επιδιωχθεί ευρύτερη πολιτική συναίνεση. Το ελληνικό ιατρικό δυναμικό αιμορραγεί προς άλλες χώρες. Μια πιο ορθολογική ανάπτυξη και χρήση αυτού του εξαίρετου ανθρώπινου δυναμικού θα βελτιώσει την Υγεία και την οικονομία. Οι νέοι μας είναι το μεγαλύτερο κεφάλαιο και η ελπίδα για το μέλλον.
