Η βροχή τον Οκτώβριο, τα προηγούμενα χρόνια, έκανε τους κατοίκους των χωριών του Δήμου Μινώα Πεδιάδος να σκέφτονται ότι θα είναι καλή για τις ελιές.
Φέτος όμως οι καταιγίδες του “Μπάλλου” δεν έφεραν τέτοιες σκέψεις, αλλά μόνο ανησυχία, καθώς εκατοντάδες άνθρωποι από το Αρκαλοχώρι και τα γύρω χωριά δεν βλέπουν τη βροχή από την ασφάλεια του σπιτιού τους αλλά είτε μέσα από τις σκηνές είτε φιλοξενούμενοι σε ξενοδοχεία ή φίλους και οικογένεια, μετά τον καταστροφικό σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου που γκρέμισε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, σήμα - κατατεθέν του χωριού, το οποίο καταπλάκωσε το μοναδικό θύμα του σεισμού, τον 62χρονο οικοδόμο.
Και οι βροχές του “Μπάλλου” βρήκαν 35 ανθρώπους στις σκηνές στο εκθεσιακό κέντρο Αρκαλοχωρίου, 26 μετανάστες από τη Βουλγαρία με τις οικογένειές τους και δύο οικογένειες Ελλήνων, ενώ 75 ακόμα σεισμόπληκτοι, άνθρωποι κυρίως μεγάλης ηλικίας, βρίσκονται στο κλειστό γυμναστήριο μπάσκετ του Αρκαλοχωρίου, στο οποίο στήθηκαν “δωμάτια” με παραπετάσματα τα οποία χωράνε δύο κρεβάτια.
“Έχω πελαγώσει. Δεν ξέρω τι μου γίνεται. Γύρισα από ταξίδι και βρήκα την αστυνομία να μην με αφήνει να πλησιάσω το σπίτι όπου έμενα. Δεν δικαιούμαι κάποια αποζημίωση επειδή είμαι φιλοξενούμενος στη σπιτονοικοκυρά μου” μας λέει ο κύριος Νίκος, συνταξιούχος οδηγός νταλίκας, που έμενε μόνος του και πλέον “μένει” στο κλειστό γήπεδο. Στο γήπεδο υπάρχει και παρουσία νοσηλευτών από το Κέντρο Υγείας για να στηρίξουν τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, όπως τονίζει και ο υπεύθυνος του χώρου Μ. Βερυγάκης.
Ωστόσο σε σκηνές παραμένουν αρκετοί, ηλικιωμένοι και μη, στους γύρω οικισμούς, όπως στην περίπτωση του οικισμού Κάτω Πούλιες, του οποίου το μεγαλύτερο μέρος ισοπεδώθηκε. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Μινώα Πεδιάδος Μανώλη Φραγκάκη, στους γύρω σεισμόπληκτους οικισμούς από το Αρκαλοχώρι παραμένουν σε σκηνές 140 ακόμα σεισμόπληκτοι.
Οι ηλικιωμένοι κάτοικοι -και όχι μόνο ηλικιωμένοι- δεν θέλουν να εγκαταλείψουν το χωριό και το σπίτι τους και να μεταφερθούν σε έναν κεντρικό καταυλισμό στο Αρκαλοχώρι, όπου αναμένεται να στηθούν οι οικίσκοι, ή σε ξενοδοχείο μακριά.
Δεν είναι λίγοι που έχουν στήσει σκηνή στην αυλή του σπιτιού τους, όπως οι δύο οικογένειες που συνάντησε και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία Αλέξης Τσίπρας στο Χουμέρι, κατά την επίσκεψή του στην περιοχή την περασμένη Τετάρτη. Οι κάτοικοι που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους ζητούν να επιτραπεί να στήσουν οικίσκο στα οικόπεδά τους και να μην μεταφερθούν σε άλλο χωριό, καθώς έχουν ζώα και αγροτικές εργασίες εκεί.
Πρόκειται για “αυτόνομες κοινωνίες, δεν μπορείς να τους πεις φύγε” μας λέει η Μαρία Μερκουλίδου, προϊσταμένη διοικητικών υπηρεσιών του δήμου. Και η ίδια δεν μένει στο σπίτι της στο Αρκαλοχώρι, λόγω των ζημιών από τον σεισμό, ενώ μας μεταφέρει εικόνες αλληλεγγύης από το χωριό της, τις Κάτω Πουλιές.
Εξηγεί πώς οι κάτοικοι των Κάτω Πουλιών οργανώνουν τη ζωή τους, πώς οι γυναίκες του χωριού μαζεύονται στον πολιτιστικό σύλλογο και μαγειρεύουν, πώς άλλοι “έχουν βγάλει το πλυντήριό τους στην αυλή για να πλύνουν κανένα ρούχο” ή πώς οι υπόλοιποι κανονίζουν το συσσίτιο ώστε να μπορούν οι ηλικιωμένοι να τρώνε την ώρα που συνήθιζαν.
“Προσφυγοχώρι ήταν, πρόσφυγες τα έχτισαν και τώρα θα τα ξαναχτίσουν” μας λέει μεταφέροντάς μας ταυτόχρονα την ψυχική φόρτιση που έχουν οι δημοτικοί υπάλληλοι που μαζεύουν αυτές τις ημέρες τις αιτήσεις για τους προκάτ οικίσκους. “Πάκο οι αιτήσεις” λέει και προσθέτει ότι “έρχονται γέροι άνθρωποι που δεν έχουν πού να πάνε και νομίζουν ότι θα τους δώσουμε σπίτι εκείνη την ώρα”.
Ταυτόχρονα περιγράφει πώς ακόμα εκατοντάδες συμπολίτες τους έχουν σκορπίσει στα ξενοδοχεία που τους φιλοξενούν προσωρινά ή στο Ηράκλειο σε συγγενείς, πώς συμπολίτες της χρεώθηκαν με δάνεια για να στήσουν σπίτια και επιχειρήσεις και πλέον έμειναν με τα χρέη. “Πόνος ψυχής. Εκατοντάδες που δεν φαίνονται. Αυτός ο πόνος δεν βγαίνει στον δρόμο”.
Όμως, τονίζει ο δήμαρχος Μ. Φραγκάκης στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, από τα 3.500 σπίτια του δήμου που έχουν εξεταστεί, το 75% - 80% έχουν βγει κίτρινα ενώ ακόμα 325 σεισμόπληκτοι κάτοικοι φιλοξενούνταν σε ξενοδοχεία. Την περασμένη Παρασκευή όμως τα ξενοδοχεία αναμενόταν να κλείσουν λόγω του τέλους της σεζόν. Έχει βρεθεί ένα ξενοδοχείο για να μεταφερθούν εκεί, δεν θα μείνει κανένας έξω, είπε στην ΑΥΓΗ της Κυριακής το απόγευμα της Παρασκευής ο δήμαρχος Μ. Φραγκάκης, προσθέτοντας ότι πια οι 325 είναι 210, καθώς 100 άτομα βρήκαν στέγη με ίδια μέσα ή θα τους φιλοξενήσουν συγγενείς και φίλοι.
Την ίδια ώρα στο Αρκαλοχώρι έχουν φτάσει μόλις 26 προκάτ οικίσκοι και 8 στη Βόννη. Ο δήμαρχος έχει ζητήσει 420, αλλά του απάντησαν ότι θα λάβει άλλους 90, τους οποίους περιμένει, όπως περιμένει και τις προκάτ σχολικές αίθουσες για να λειτουργήσουν διά ζώσης τα σχολεία. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί μόνο το νηπιαγωγείο και έχουν φτάσει 22 αίθουσες, ενώ περιμένουν 40 ακόμα.
Η αγωνία για το πότε θα ξεκινήσουν τα παιδιά σχολείο κανονικά και όχι με τηλεκπαίδευση είναι έκδηλη στις συζητήσεις όλων επειδή πρόκειται για έναν από τους βασικούς παράγοντες που μπορεί να διώξει ή να κρατήσει τις οικογένειες στον τόπο.
“Αν κρατήσει η κατάσταση και δεν μπορούν τα παιδιά μου να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους στο σχολείο, πρέπει να φύγω. Τι να κάνω; Γίνεται να αφήσω τα παιδιά για τρίτη χρονιά έτσι;” μας λέει ο Μιχάλης Μανουράς, κάτοικος Αρκαλοχωρίου και μέλος της Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, επισημαίνοντας ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και ότι πρέπει «η ελπίδα να δοθεί μέσα από την αρωγή κεφαλαίων και δραστηριοτήτων ενός ολικού σχεδιασμού για να μείνει ο άνθρωπος εδώ”.
“Περάσαμε το πρώτο σοκ και τώρα πρέπει να βρούμε βηματισμό. Πρέπει να τονωθεί ο κόσμος και ψυχολογικά. Σε 18 δευτερόλεπτα γίναμε πρόσφυγες, όλη η προηγούμενη εβδομάδα πέρασε με τα φορτηγά μετακομίσεων να φορτώνουν πράγματα από τα σπίτια και τα απογεύματα μετά τις 5.30 κυκλοφορούσαν μόνο τα περιπολικά για περιπολίες” επισημαίνει ο Κώστας Γκαντάτσιος, επίσης κάτοικος Αρκαλοχωρίου, που μαζί με άλλους προσπαθεί να στήσει σύλλογο για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να μείνουν στον τόπο τους.
“Οι σεισμοπαθείς δεν είναι επαίτες, υποστήριξη θέλουν για να ξαναχτίσουμε τον τόπο μας” μας λέει και ο Αλέκος Γερογιαννάκης, τον οποίο βρήκαμε να μαγειρεύει στην εθελοντική κουζίνα που ακόμα λειτουργεί και παράγει πάνω από 500 μερίδες την ημέρα για να μοιραστούν σε σκηνές, γήπεδο αλλά και τους σεισμόπληκτους των γύρω χωριών.
Ο Αλ. Γερογιαννάκης, με επιχείρηση που δεν λειτουργεί λόγω σεισμού, “ξεσκόνισε”, όπως λέει, τη στολή του και μαγειρεύει, επειδή “στον πόλεμο κανείς δεν περισσεύει”. Δίπλα του μαγειρεύει και ο Μανώλης Σμυρνάκης. Μένει στην αυλή του σπιτιού του σε σκηνή, αλλά συνεχίζει να προσφέρει, όπως και εθελοντές από το Ηράκλειο της ομάδας “Αποστολή Αγάπης”. Όλες αυτές τις ημέρες η σίτιση των σεισμοπαθών γίνεται από εθελοντές και προσφορές.
Το ψηφιακό μπάχαλο της αρωγής των επιχειρήσεων
Μπορεί οι σεισμοπαθείς του Δήμου Μινώα Πεδιάδος να έλαβαν διαβεβαιώσεις από τα κυβερνητικά κλιμάκια ότι θα αποζημιωθούν άμεσα και ότι έχουν κατατεθεί 5 εκατομμύρια στους ανάλογους λογαριασμούς, ωστόσο οι αποζημιώσεις, αλλά και οι εργασίες αποκατάστασης των επιχειρήσεων σκαλώνουν στην ψηφιακή ή μη γραφειοκρατία, όπως καταγγέλλουν οι επιχειρηματίες της περιοχής.
Δεν είναι μόνο το ΦΕΚ 4646, που μοιάζει σαν να αναιρεί την ΚΥΑ για τις αποζημιώσεις και για το οποίο ζητήθηκε η αναίρεσή του από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. Αλ. Τσίπρα κατά την επίσκεψή του στις πληγείσες περιοχές και κατατέθηκε ερώτηση στη Βουλή από τους βουλευτές Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ., ενώ έχει σταλεί και σχετική αποστολή από τον δήμαρχο Μινώα Πεδιάδος στους συναρμόδιους υπουργούς.
Το βασικό είναι ότι η πλατφόρμα Αρωγή δεν αναγνωρίζει τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εδώ και χρόνια στην περιοχή και κατά συνέπεια δεν μπορούν να κάνουν τις αιτήσεις για τις αποζημιώσεις, εξηγεί στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο πρόεδρος του Συλλόγου Εμπόρων Βιοτεχνών Επαγγελματιών Αρκαλοχωρίου (ΣΕΒΕΑ) Νίκος Χρονάκης. Μόνο ένα 10% των ενεργών επιχειρήσεων αναγνωρίζει το σύστημα πως έχει σχέση με την αγροτική παραγωγή, σημειώνει.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒΕΑ επισημαίνει ότι καμία επιχείρηση δεν έχει βγει αλώβητη από τον σεισμό, με συνέπεια, από τις περίπου 200, να λειτουργούν λιγότερες από 20, αφήνοντας έτσι εκατοντάδες ανθρώπους χωρίς εισόδημα.
Ταυτόχρονα καταγγέλλει ότι υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που στον δεύτερο έλεγχο βγήκαν πράσινες, ωστόσο πρέπει να γίνουν επισκευές. Όμως οι μηχανικοί τούς λένε να μην προχωρήσουν σε εργασίες μέχρι να προχωρήσει ο φάκελός τους, διότι, αν βρεθούν επιδιορθωμένα στον επανέλεγχο, δεν θα μπορέσουν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις.
Όπως σημειώνει, ζητούν να μπει ένα πλαφόν στην επιδότηση έως 3.000 ευρώ ώστε όσοι έχουν λίγες ζημιές να εισπράξουν για να προχωρήσουν οι εργασίες και να ανοίξουν το συντομότερο για να μην χρειαστούν περισσότερη στήριξη. Μάλιστα επισημαίνει πως είναι σημαντικό να κινηθούν γρήγορα στην αποκατάσταση ζημιών, καθώς οι βροχές, οι καιρικές συνθήκες, μπορεί να χειροτερέψουν την κατάσταση των πληγέντων κτηρίων.
