Βήμα - βήμα χτίζει συνθήκες ασφυξίας για τους αιτούντες άσυλο η ελληνική κυβέρνηση, με νομοθετικά τείχη που θα μεταθέτουν στην Τουρκία τις υποχρεώσεις της να εξετάζει αιτήματα ασύλου και να παρέχει άσυλο, όπως προκύπτει και από τη χθεσινή Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), η οποία αναγνωρίζει για πρώτη φορά ως ασφαλή χώρα την Τουρκία για αιτούντες άσυλο από Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Σομαλία και έρχεται μία εβδομάδα μετά την παρουσίαση του νομοσχεδίου στο Υπουργικό Συμβούλιο για τη διευκόλυνση απελάσεων.
Πρόκειται για μια ΚΥΑ που αναπόφευκτα προκαλεί στους νομικούς την απορία τι άλλαξε στην Τουρκία και τι είδους προστασία μπορεί να λάβουν οι αιτούντες άσυλο από τις χώρες αυτές, δεδομένου ότι η Τουρκία αναγνωρίζει τη Σύμβαση της Γενεύης μόνο για αιτούντες άσυλο από την Ευρώπη (!) και μόλις πριν από τη συμφωνία της με την Ε.Ε. το 2016 είχε προβλέψει την παροχή προσωρινής προστασίας μόνο για τους Σύρους, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας
Ωστόσο το υπουργείο Μετανάστευσης αναφέρει ότι, σύμφωνα με την εισήγηση της Υπηρεσίας Ασύλου και "όλες τις επικαιροποιημένες πληροφορίες για την επικρατούσα κατάσταση στην Τουρκία αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης και τα ανθρώπινα δικαιώματα συγκεκριμένων κατηγοριών αιτούντων διεθνή προστασία, η Κοινή Υπουργική Απόφαση αναγνωρίζει πως η Τουρκία πληροί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για την ανάληψη, από πλευράς της, της εξέτασης αιτημάτων διεθνούς προστασίας αιτούντων με χώρα καταγωγής τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία, καθότι αποδεδειγμένα δεν κινδυνεύουν στη γείτονα χώρα λόγω φυλής, θρησκείας, ιθαγένειας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής τους σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα και δύνανται να αιτηθούν τη χορήγηση ασύλου στην Τουρκία έναντι της Ελλάδας”.
Α λα συμφωνία Ε.Ε-Τουρκίας
Με τη νέα ΚΥΑ ουσιαστικά οι υπηρεσίες ασύλου θα καλούνται να εξετάσουν όχι επί της ουσίας, αλλά επί του παραδεκτού της αίτησης του αιτούντος που προέρχεται από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές και μόνο αν κριθεί ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής για τον συγκεκριμένο αιτούντα θα εξετάζεται επί της ουσίας το αίτημα ασύλου.
Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται στη διαδικασία συνόρων για τους Σύρους στο πλαίσιο της Συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας και προκάλεσε τον εγκλωβισμό χιλιάδων αιτούντων άσυλο στα νησιά. Νομικοί που μίλησαν στην ΑΥΓΗ εξέφρασαν την ανησυχία τους για νέο εγκλωβισμό ή την κράτηση χιλιάδων αιτούντων με την εφαρμογή της ΚΥΑ, σε συνδυασμό και με το νέο νομοσχέδιο για τις απελάσεις και τα κατασκευαζόμενα κλειστά κέντρα.
Η συμπερίληψη δε της Συρίας στον κατάλογο αυτόν, παρότι για τους Σύρους εφαρμόζεται από το 2016 η διαδικασία στο πλαίσιο της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, δείχνει και τη σπουδή της κυβέρνησης για τη νομική κάλυψη, δεδομένου ότι η συμφωνία δεν είναι νομικό κείμενο, καθώς και ότι η Αθήνα εργάζεται με την Ε.Ε. για επέκταση της ισχύος της και στον Έβρο, ενώ υπερασπίζεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο την εξαγωγή του μοντέλου και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. με γείτονες εκτός Ε.Ε.
Ο Ν. Μηταράκης δήλωσε χθες ότι είναι “ακόμη ένα βήμα για την πλήρη και απαρέγκλιτη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, που υποχρεώνει τη γείτονα χώρα να μην επιτρέπει τη δράση των κυκλωμάτων και τη διέλευση στην Ελλάδα”, ενώ πρόσθεσε ότι η ΚΥΑ “θωρακίζει το νομικό οπλοστάσιο της Ελλάδας έναντι αιτημάτων πολιτών” των χωρών αυτών. Δεν πρέπει να παραβλεφθεί ότι η Τουρκία, από τον περασμένο Μάρτιο και έπειτα, δεν έχει δεχθεί κανένα αίτημα επιστροφής, παρά τις πιέσεις και από την Ε.Ε., καθώς επίσης ότι το αίτημα ασύλου είναι νόμιμο δικαίωμα.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου, το Αφγανιστάν και η Σομαλία έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά αναγνώρισης ασύλου, ενώ υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Δεκέμβριο ο Ν. Μηταράκης προετοίμαζε το έδαφος μιλώντας για “Σομαλούς μετανάστες” που πάνε με βίζα στην Τουρκία. Σημειωτέον δε ότι οι Σομαλοί είναι μη απελάσιμοι.
Αποποίηση ευθυνών
Την ίδια ώρα ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης αποδέχεται μόνο τον ρόλο του συνοριοφύλακα, ενώ αποποιείται κάθε άλλη ευθύνη για τους πρόσφυγες, σε τετρασέλιδη απαντητική επιστολή του προς την Κομισιόν αναφορικά με τις διαμαρτυρίες που εξέφρασαν οι ομόλογοί του σε Γερμανία και Γαλλία Χορστ Ζέεχοφερ και Ζεράρ Νταρμανέν, μαζί με άλλους τέσσερις Ευρωπαίους συναδέλφους τους, σχετικά με τις “δευτερογενείς ροές” αναγνωρισμένων προσφύγων από την Ελλάδα προς τις χώρες τους, δεδομένης και της δυσκολίας να επιστραφούν στη χώρα μας λόγω των κακών συνθηκών ζωής των προσφύγων.
Σε αυτή την επιστολή ο υπουργός σημειώνει: «Δεν είμαστε υπεύθυνοι για τυχόν 'παράτυπες' δευτερογενείς ροές, καθώς διασφαλίζουμε ότι μόνον οι επιβάτες με τα κατάλληλα ταξιδιωτικά έγγραφα μπορούν να ταξιδέψουν από την Ελλάδα». Επικαλείται μάλιστα τη Σύμβαση της Γενεύης για την παροχή ταξιδιωτικών εγγράφων και μετακίνηση των προσφύγων, ενώ για τα ελλείμματα στις συνθήκες διαμονής κυνικά παραδέχεται ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι καλύτερο, καθώς το κοινωνικό κράτος έχει περικοπεί και για τους Έλληνες λόγω των Μνημονίων.
