Μέσα σε ένα σύνολο κτηρίων μνημειακής αξίας, στη διασταύρωση των οδών Πειραιώς και Κολοκυνθούς, ο περιπατητής της πόλης θα συναντήσει την πλατεία Κουμουνδούρου. Η πλατεία ήταν γνωστή από παλιά για τις «ντουλάπες» της, αντίστοιχες με τις φοιτητικές, που παλιότερα, στην οδό Μασσαλίας, πουλούσαν φτηνά μεταχειρισμένα περιοδικά και βιβλία. Έτσι μπορούσες να διαλέξεις από ολόκληρες στοίβες «Μάσκα» ή «Μυστήριο», τεύχη που σου έλειπαν ή άλλα με τους ήρωες που σου άρεσαν, όπως για παράδειγμα «Ντεντέκτιβ Χ», «Λωποδύτης Φάντασμα», «Αρσέν Λουπέν», ή και κάποια με καουμπόηδες, όπως ο «Τομ Μιξ». Οι «ντουλάπες» ήταν τοποθετημένες στις δύο πλευρές του μικρού κτίσματος που βρίσκεται απέναντι από το κτήριο που σήμερα στεγάζει τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ και είναι υποσταθμός της ΔΕΗ.
Από τον δρόμο αυτό περνούσε το τραμ 11, Ιπποκράτους - Κολοκυνθούς, ενώ από την οδό Πειραιώς το τραμ 4, Ομόνοια - Ρουφ. Η εικόνα με τους επιβάτες να κρέμονται απέξω δεν ήταν ασυνήθης. Τα τραμ, ως γνωστόν, ξηλώθηκαν στα τέλη του ’50 από την κυβέρνηση του Καραμανλή του πρεσβύτερου.
Λίγο πιο πίσω υπάρχει ο ναός των Αγίων Αναργύρων, που ανήκε στο Ορφανοτροφείο. Δυστυχώς, από αυτή τη μεριά της πλατείας δεν έχει μείνει κανένα από τα κλασικά κτήρια που υπήρχαν στο πλάι. Μάλιστα, ανάμεσα στα κτήρια που κατεδαφίστηκαν επί χούντας ήταν και το κτήριο του 9ου Γυμνασίου Αρρένων Αθηνών.
Η πλατεία στο σχέδιο του Κλένζε αναφέρεται ως πλατεία Λουδοβίκου, προς τιμήν του πατέρα τού βασιλιά Όθωνα. Μετά την έξωση του τελευταίου από την Ελλάδα ονομάστηκε πλατεία Ελευθερίας, που είναι και το επίσημο όνομά της. Όμως εξαιτίας του ότι εκεί βρισκόταν η κατοικία του πρωθυπουργού Κουμουνδούρου, είναι περισσότερο γνωστή στον κόσμο με αυτό το όνομα.
Αρχικά ήταν μια πλατεία στην οποία έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1859 και οι γυμναστικές εκδηλώσεις της Β΄ Ολυμπιάδας. Το 1866 φυτεύτηκε και το 1870 απέκτησε ένα σιντριβάνι. Το 1907, επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη, η πλατεία αναμορφώνεται, περιφράσσεται και φυτεύεται.
Το 1874 χτίστηκε στην πλατεία αυτή το Δημοτικό Βρεφοκομείο σε σχέδιο Γεράσιμου Μεταξά, το οποίο παραδόθηκε χάρη στη συνεισφορά τού ομογενούς από την Αγία Πετρούπολη Ιωάννη Κοντογιαννάκη. Σ’ αυτό προστέθηκε το 1889 το θεραπευτήριο που στην ουσία ήταν το πρώτο νοσοκομείο Παίδων στην Ελλάδα και στο οποίο υπήρχαν οι τρεις πρώτες θερμοκοιτίδες. Απασχολούσε δε θηλάστριες οι οποίες θήλαζαν τα βρέφη, ενώ ένα επάγγελμα που δημιουργήθηκε λόγω του Βρεφοκομείου ήταν αυτό του «προμηθευτή θηλαστριών»!
Με την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα παιδιά μεταφέρθηκαν στο ΠΙΚΠΑ της Βούλας και στην Κατοχή επέστρεψαν. Το Ορφανοτροφείο έπαψε να λειτουργεί το 1977, ενώ από το 1982 μέχρι το 2010 το κτήριο στέγασε την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων.
