«Ανεβαίνω στο βουνό από μικρός. Πρώτα πήγαινα με μεγαλύτερους, μετά με την παρέα μου και μόνος. Είναι μια πολύ καλή δραστηριότητα για την υγεία και για την ψυχολογία, η οποία όμως απειλείται. Είναι τελείως διαφορετικό να βλέπεις μια κορυφή και από πάνω μόνο ουρανό κι εντελώς διαφορετικό να ξεπροβάλλουν τεχνητές κατασκευές 120 μέτρων».
Οι κουβέντες αυτές ανήκουν σε ένα από τα μέλη της πρωτοβουλίας «SOS Βέρμιο». Της συλλογικότητας που δημιουργήθηκε στη Νάουσα με σκοπό να αποτρέψει τη μετατροπή του βουνού από έναν δημοφιλή προορισμό ορειβασίας, ποδηλασίας και πεζοπορίας σε ένα σημείο βιομηχανικής αναφοράς, γνωστό για την ύπαρξη μιας από τις μεγαλύτερες μονάδες αιολικών στην Ευρώπη και όχι για τη σπάνια φυσική του ομορφιά.
Σιδεριές ακόμη και στην ψηλότερη κορφή
Στις 23 Δεκεμβρίου η αρμόδια Επιτροπή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας άναψε πράσινο φως για τη δημιουργία πέντε νέων αιολικών μονάδων και την εγκατάσταση 70 ανεμογεννητριών στο βουνό του Βέρμιου σε περιοχή μεταξύ των Δήμων Βέροιας, Νάουσας και Εορδαίας, εγκρίνοντας κατά πλειοψηφία τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που υπέβαλε η εταιρεία για το συγκεκριμένο έργο.
Φορέας κατασκευής και διαχείρισης του έργου είναι η εταιρεία Αιολική Βερμίου Ε.Ε., θυγατρική της Acciona Ενεργειακή A.E., η οποία είναι θυγατρική του ισπανικού ενεργειακού κολοσσού Acciona, που είναι αναπτυγμένος σε τουλάχιστον 32 χώρες διεθνώς.
Σημειώνεται ότι στο Βέρμιο έχουν τοποθετηθεί ήδη 40 ανεμογεννήτριες. Ένα βουνό που είναι ήδη εξαντλημένο, όπως τονίζουν οι ντόπιοι, από: α) την ήδη υφιστάμενη εγκατάσταση αιολικών εκεί, β) τα δύο χιονοδρομικά (Σέλι, 3-5 Πηγάδια), γ) τη διάνοιξη του δυσκολότερου κομματιού της Εγνατίας, δ) τη διάνοιξη του ΤΑΠ, ε) τα λιγνιτωρυχεία της Πτολεμαΐδας στις βορειοδυτικές παρυφές του.
Θεωρητικά, με βάση τις άδειες που έχουν παραχωρηθεί σε συνολικά έξι εταιρείες, επιτρέπεται, μόνο στους Δήμους Βέροιας και Νάουσας, η εγκατάσταση περίπου 780 ανεμογεννητριών (των 2 MW). Αρκετές από αυτές προβλέπεται ότι θα εγκατασταθούν σε υψόμετρο άνω των 1.500 μέτρων, ενώ έχουν τοποθετηθεί ανεμολογικοί ιστοί για τη μέτρηση της διαθέσιμης αιολικής ενέργειας ακόμη και στην ψηλότερη κορυφή του βουνού, στον Χαμίτη, σε ύψος 2.065 μέτρων.
Όπως μας εξηγούν από το «SOS Βέρμιο», η απάντηση δεν προϋποθέτει πτυχίο στην Πυρηνική Φυσική. «Παρά τη σχεδόν ανύπαρκτη αναφορά του στον χάρτη αιολικού δυναμικού της Ελλάδας, το Βέρμιο έχει την ατυχία να βρίσκεται δίπλα στις κεντρικές λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ. Αυτό για τους ‘αιολικούς επενδυτές’ μεταφράζεται σε ελαχιστοποίηση των εξόδων μεταφοράς του ρεύματος».
7 ανεμογεννήτριες μέσα σε περιοχή Natura
«Έχω συναντήσει αρκετά άγρια ζώα. Όλα τα ζώα που είναι άγρια, μόλις βλέπουν άνθρωπο, κατά 99,9% απομακρύνονται» μας λέει μέλος της πρωτοβουλίας.
Σύμφωνα με έρευνα του ντόπιου λαογράφου και συγγραφέα Γιάννη Τσιαμήτρου, στο Βέρμιο βρίσκουμε είδη ζώων όπως ο λαγός, ο αγριόχοιρος, το ζαρκάδι, η αλεπού, ο λύκος, ο ασβός, το κουνάβι, η αγριόγατα, η νυχτερίδα, η βερβερίτσα (σκίουρος), η νυφίτσα, ενώ έχει αναφερθεί επίσης η παρουσία ελαφιών και καφέ αρκούδων, οι οποίες κάνουν την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο.
Όπως ακόμη σημείωνε το 2017 ο Γ. Τσιαμήτρος, «η πανίδα του Βερμίου και ειδικά του τμήματος που ανήκει στην περιοχή Natura 2000, βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση από άποψη αριθμού και υγείας των πληθυσμών». Ωστόσο, η εταιρεία έχει πάρει έγκριση να τοποθετήσει 7 από τις 70 ανεμογεννήτριες κανονικά μέσα στην περιοχή Natura 2000.
«Όπως παραδέχονται και οι ίδιοι, θα υπάρχει έντονη όχληση κατά τη διάρκεια των έργων, με συνέπεια την πρόκληση πανικού στα ζώα και την υποχρέωση αναζήτησης άλλου καταφυγίου» επισημαίνει το «SOS Bέρμιο».
Από τον νέο σχεδιασμό που ανακοίνωσε η εταιρεία προκύπτει επίσης, έμμεσα, η παραδοχή για τις σοβαρές επιπτώσεις των έργων στο περιβάλλον, καθώς υπογραμμίζεται ιδιαίτερα τόσο η μείωση του αριθμού των ανεμογεννητριών όσο και των συνοδών έργων. Για την ακρίβεια, γίνεται λόγος για αξιοποίηση «της νέας τεχνολογίας των ανεμογεννητριών, που είναι μεγαλύτερες και πιο αποδοτικές, με αποτέλεσμα τη μείωση των επεμβάσεων».
Έτσι, στην πλευρά της Νάουσας θα εγκατασταθούν 18 ανεμογεννήτριες αντί για 46 και θα διανοιχτούν 20,6 χλμ. νέοι δασικοί δρόμοι έναντι 36,1 χλμ. που προβλεπόταν αρχικά. Στη μεριά της Βέροιας θα εγκατασταθούν 25 ανεμογεννήτριες αντί για 46 και θα διανοιχτούν 20,7 χλμ. νέοι δασικοί δρόμοι έναντι 22,2 χλμ. που προβλεπόταν, ενώ στο κομμάτι της Εορδαίας θα τοποθετηθούν 27 ανεμογεννήτριες αντί για 54 και μειώνεται κατά 8 χλμ. η νέα δασική οδοποιία.
Ανησυχίες για βουνά - νεκροταφεία αιολικών
«Οι ανεμογεννήτριες θα είναι λιγότερες, όχι όμως λιγότερο καταστροφικές, καθώς θα έχουν ύψος 120 μέτρα και διάμετρο πτερύγων τα 155 μέτρα. Πράγμα που σημαίνει ότι για να περάσουν οι μεγαλύτεροι έλικες πάνω στο βουνό, θέλουν μεγαλύτερα φορτηγά, άρα να διανοιχτούν και μεγαλύτεροι δρόμοι σε πλάτος» σχολιάζει το «SOS Βέρμιο» και προσθέτει ακόμα μία σημαντική παράμετρο, την οποία βάζουν όλα τα κινήματα ανά την Ελλάδα στο τραπέζι: «Τα υλικά των ανεμογεννητριών δεν είναι βιοδιασπώμενα. Και μετά από 200 χρόνια εδώ θα βρίσκονται. Παρά τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι εταιρείες, δεν τις απομακρύνουν όταν σταματήσει η λειτουργία τους. Αντίθετα, παρατάνε ακόμη και τους κατά πολύ μικρότερους ανεμολογικούς ιστούς, κάμποσοι από τους οποίους ήδη έχουν πέσει κάτω και σκουριάζουν στο Βέρμιο».
Δημιουργούν νέες «Πτολεμαΐδες» με φαραωνικά έργα ΑΠΕ
«Μόνο οι αετοί και τα πουλιά που θα εξοντώνουν φτάνουν» δηλώνει στην ΑΥΓΗ ο βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Γιαννούλης, χαρακτηρίζοντας τη δρομολογούμενη επέμβαση στο Βέρμιο καταστροφική. Όπως τονίζει, αδυνατεί να αντιληφθεί γιατί τη στιγμή που «έχει τεθεί ως εθνικός στόχος η παραγωγή 6,4 WV από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το ένα έκτο αυτού του στόχου (1,013 WV) θα πρέπει να παραχθεί από ανεμογεννήτριες σε ένα και μόνο βουνό. Το Βέρμιο».
Σε υψηλούς τόνους κινείται και η τοποθέτηση της παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας «Κοιτάμε Μπροστά», της οποίας είναι επικεφαλής. «Παρά την ανάγκη ουσιαστικής προστασίας του περιβάλλοντος, προωθείται μια διαδικασία βίαιης απολιγνιτοποίησης, χωρίς κανένα σχέδιο και προωθώντας την αλόγιστη εγκατάσταση ΑΠΕ δημιουργώντας νέες ‘Πτολεμαΐδες’, αυτή τη φορά με φαραωνικά έργα ΑΠΕ, εξίσου καταστροφικά για το περιβάλλον, τις παραγωγικές δραστηριότητες, τη γη αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Θυσιάζονται το περιβάλλον και η βιοποικιλότητα στο όνομα της ‘πράσινης μετάβασης’» σημειώνει στην ανακοίνωσή της.
Ειδικότερα για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Αιολικής Βερμίου Α.Ε., η παράταξη επισημαίνει μεταξύ άλλων τα εξής:
1. Η συγκεκριμένη περιοχή δεν αποτελεί περιοχή αιολικής προτεραιότητας.
2. Το Βέρμιο είναι ήδη επιβαρυμένο με 84MW αιολικών.
3. Βάση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα σε κάθε δήμο της χώρας αντιστοιχούν 21 MW αιολικών σταθμών.
4. Το συγκεκριμένο σχέδιο προβλέπει με διαφορά το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της Ελλάδας (με παραπάνω από διπλάσια δυναμικότητα από το αμέσως επόμενο στη νότια Εύβοια) και ένα από τα μεγαλύτερα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη.
5. Το όρος Βέρμιο χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη φυσική του ομορφιά, την πλούσια καταγεγραμμένη χλωρίδα και πανίδα / ορνιθοπανίδα, τα καταφύγια άγριας ζωής που διαθέτει, αλλά και την ένταξήη του στο Δίκτυο Natura 2000. Αποτελεί μια περιοχή με έντονη ορεινή κτηνοτροφία, αλλά και με ιδιαίτερες δυνατότητες οικοτουριστικής ανάπτυξης.
Κατά την περιφερειακή συνεδρίαση, το «Κοιτάμε Μπροστά» ζήτησε την απόρριψη της ΜΠΕ, χωρίς ωστόσο να δικαιωθεί η διεκδίκησή του. Κατά τον Χρήστο Γιαννούλη, εκείνο που είναι απαραίτητο και για το οποίο «φωνάζει» από το 2019 στη Βουλή είναι η άμεση υλοποίηση νέου ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ.
«Η ενεργειακή μετάβαση στην Κεντρική Μακεδονία οφείλει να γίνεται με γνώμονα το περιβάλλον και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες είναι κρίσιμο να έχουν λόγο και ρόλο σε διαδικασίες διαβούλευσης» σημειώνει στην ΑΥΓΗ και προσθέτει: «Εκτός από καταστροφική για το περιβάλλον, κάθε τέτοια απόφαση είναι και αντιδημοκρατική, καθώς προχωρά εκμεταλλευόμενη τις συνθήκες της πανδημίας, μην δίνοντας καμία δυνατότητα πραγματικής και ουσιαστικής διαβούλευσης».
