Ανταπόκριση από Βόννη
Η Αυστρία ήταν αυτή που το 2000 έσπασε το μεταπολεμικό ταμπού, απαγορεύοντας τη συμμετοχή ενός ακροδεξιού κόμματος σε κυβέρνηση της Ε.Ε. Τότε οι Ελεύθεροι (FPÖ) του Γιεργκ Χάιντερ έμοιαζαν ασταμάτητοι εκλογικά και οι Χριστιανοδημοκράτες (ÖVP) δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στον πειρασμό να συνεργαστούν μαζί τους. Ο συνασπισμός ούτε μακροημέρευσε ούτε έδρεψε δάφνες για τα επιτεύγματά του. Το «πείραμα», όμως, επαναλήφθηκε το 2017 με την κυβέρνηση Κουρτς και πάλι δεν πήγε και τόσο καλά. Τώρα η τρίτη φορά μοιάζει να είναι πραγματικά «φαρμακερή», αφού, όπως όλα δείχνουν, είναι πολύ ισχυρή η πιθανότητα ο επόμενος καγκελάριος της Αυστρίας να είναι ακροδεξιός. Το πρόσημο της κυβέρνησης, δηλαδή, αλλάζει. Ο Χέρμπερτ Κικλ, νικητής των εκλογών του περασμένου Σεπτεμβρίου, περίμενε υπομονετικά στη γωνία να ναυαγήσουν οι συνομιλίες των άλλων κομμάτων και τώρα έχει στα χέρια του την εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης, με τους συντηρητικούς του Λαϊκού Κόμματος να είναι πλέον έτοιμοι να συνεργαστούν μαζί του.
Σχεδόν… πρωτιά
Οι φωνές μέσα στην Κεντροδεξιά που απέρριπταν μια τέτοια εξέλιξη σιώπησαν μετά και την απομάκρυνση του ως σήμερα καγκελάριου Καρλ Νεχάμερ. Τα προεκλογικά συνθήματα του Λαϊκού Κόμματος, που προειδοποιούσε τους Αυστριακούς ότι θα… κλάψουν με καγκελάριο τον Κικλ, έχουν πλέον μαζευτεί στα υπόγεια των κομματικών γραφείων. Συνεπώς, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό ο Κικλ να είναι ο πρώτος καθαρόαιμος ακροδεξιός που θα ηγηθεί κυβέρνησης μεταπολεμικά στην (ας μην ξεχνιόμαστε) πατρίδα του Χίτλερ. Στην Ευρώπη την πρωτιά του έχει προλάβει η Τζόρτζια Μελόνι, ασχέτως αν κάποιοι έχουν βαφτίσει εσχάτως τις μεταφασιστικές ιδέες της ως… κεντρώες.
Για την τιμή της χώρας πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι χιλιάδες οι Αυστριακοί πολίτες που διαδηλώνουν ενάντια σε μια τέτοια προοπτική και εκατομμύρια που ανατριχιάζουν στη σκέψη. Αλλά δεν είναι πλέον πλειοψηφία. Τουλάχιστον αυτό τονίζουν από τις ευρωεκλογές και μετά αρκετοί Χριστιανοδημοκράτες πολιτικοί, οι οποίοι ανερυθρίαστα μιλούν για «νέες πλειοψηφίες και ισορροπίες δυνάμεων στην Ευρώπη» για να δικαιολογήσουν το φλερτ με την Ακροδεξιά, που σε πολλές χώρες έχει μετατραπεί και σε υπογεγραμμένο σύμφωνο συμβίωσης.
Πέφτουν οι μεσοτοιχίες της πολυκατοικίας
Η αλήθεια είναι ότι οι διαφορές στις δύο… πτέρυγες της δεξιάς πολυκατοικίας δεν είναι και τόσο μεγάλες. Η σκληρή στάση στο Μεταναστευτικό, ο στιγματισμός αυτών που έχουν την ανάγκη κοινωνικής στήριξης και επιδομάτων, η πίστη στη δύναμη της «πατριωτικής» επιχειρηματικότητας που τάχα συνδυάζει το εθνικό συμφέρον με το προσωπικό κέρδος, η καχυποψία απέναντι σε «υπερβολές» της πράσινης πολιτικής είναι οι απαραίτητες συγκολλητικές ουσίες που θα μπορέσουν να οδηγήσουν το FPÖ και το ÖVP σε ένα κοινό πρόγραμμα. Προσθέστε σε αυτό και τον φόβο της Κεντροδεξιάς ότι αν τελικά δεν υπάρξει συμφωνία και γίνουν πρόωρες εκλογές, απειλείται με νέα… κατολίσθηση και θα καταλάβετε γιατί οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές ποντάρουν σε μια επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων, που θα ξεκινήσουν με διαδικασίες εξπρές.
Τι θα κάνουν με Ε.Ε. και ΝΑΤΟ;
Βεβαίως, υπάρχουν κάποια εμπόδια, που σχετίζονται κυρίως με την εξωτερική πολιτική και τη στάση απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας. Το FPÖ κουβαλάει εδώ και χρόνια τη στάμπα του φιλορωσισμού και η αλήθεια είναι ότι είχε κάποτε στενές σχέσεις με θεωρητικούς του ρωσικού εθνικισμού. Είναι, επίσης, σταθερά επικριτικό απέναντι στην Ε.Ε., έχει επιφυλάξεις για το κοινό νόμισμα αλλά και για πολλές κοινές πολιτικές της Ένωσης. Αυτές είναι και οι μεγάλες ομοιότητες με την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) που κάνουν πολλούς στο Βερολίνο να ανατριχιάζουν στη σκέψη ότι τα τεκταινόμενα στη Βιέννη μπορεί να αποτελέσουν ένα είδος πειράματος και για τη Γερμανία. Οι Αυστριακοί Ελεύθεροι είναι επίσης αρνητικοί απέναντι στο ΝΑΤΟ και απαιτούν να διαφυλαχτεί η ουδετερότητα της χώρας. Αντιθέτως, το ÖVP βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη νατοϊκή, φιλοουκρανική προσέγγιση και αρέσκεται να αυτοπροβάλλεται ως η «γνήσια ευρωπαϊκή πολιτική δύναμη» της Αυστρίας, ως το κόμμα που έφερε τη χώρα εντός Ε.Ε.
Εκεί, λοιπόν, μπορεί να μπλοκάρουν λίγο τα γρανάζια του υπό κατασκευή κυβερνητικού οχήματος, που θα ανοίξει μια εντελώς νέα σελίδα για τη χώρα. Παλιά και μετριοπαθέστερα στελέχη του Λαϊκού Κόμματος επισημαίνουν, πάντως, ότι θα υπάρξουν δυσκολίες γι’ αυτό το εγχείρημα και ανησυχούν για την αντιμετώπιση που θα μπορούσε να έχει ο κεντρο-ακρο-δεξιός συνασπισμός από τις Βρυξέλλες. Η εμπειρία λέει, πάντως, ότι η Επιτροπή Φον ντερ Λάιεν δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να χωνέψει τη νέα πραγματικότητα. Για τον δημοκρατικό κόσμο στην Αυστρία η ελπίδα είναι ότι και αυτή τη φορά η συγκεκριμένη συμμαχία δεν θα καταφέρει να ολοκληρώσει την προβλεπόμενη θητεία της, πέφτοντας θύμα της ματαιοδοξίας και της εξουσιομανίας των συνιστωσών της.