Ανταπόκριση από Βόννη
Αν θέλει κάποιος να κάνει εικόνα την επόμενη ημέρα των εκλογών στη γερμανική πολιτική αρένα, μια ρεαλιστική εκδοχή θα ήταν ο πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) Φρίντριχ Μερτς να ανοίγει την ντουλάπα του και να φοράει το από καιρό ραμμένο κοστούμι του καγκελάριου. Θα πρέπει να έρθουν στην κυριολεξία τα πάνω κάτω για να ανατραπούν τα σημερινά δεδομένα σε ό,τι αφορά τις προθέσεις των ψηφοφόρων και να προκύψει άλλος από τον 69χρονο πλέον πρώην τραπεζίτη για το αξίωμα. Ο ίδιος συμπεριφέρεται ήδη ως «καγκελάριος εν αναμονή», στρογγυλεύει όσο μπορεί τον λόγο του και επιχειρεί να προσεγγίσει και άλλα ακροατήρια, όπως το γυναικείο, για παράδειγμα, στο οποίο υστερεί με βάση τις μετρήσεις.
Αυτό, πάντως, δεν αναιρεί σε τίποτε ένα άλλο δεδομένο. Ότι ακόμα και για έναν τόσο σκληρά φιλελεύθερο και εμμονικά συντηρητικό «άνθρωπο της οικονομίας» η πιθανή άνοδος στην εξουσία θα αποδειχτεί υποχρέωση να αποδεχτεί και κυρίως να υλοποιήσει κάποιες μεγάλες ανατροπές, που ίσως να θίγουν ακόμα και θέσφατα της παράδοσης στο κόμμα του. Αυτό είναι κάτι το οποίο θα επιβάλει η σκληρή πραγματικότητα μιας οικονομίας που αγκομαχά και μιας κοινωνίας που ανησυχεί.
Το ταμπού με το φρένο χρέους
Η πρώτη μεγάλη ανάγκη της Γερμανίας είναι να μπορέσει να φουλάρει ξανά τις μηχανές της οικονομίας της. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα χρειαστούν δύο πράγματα: βελτίωση των υποδομών της και μείωση του ενεργειακού κόστους της. Ειδικά για το πρώτο θα απαιτηθούν γενναίες δημόσιες επενδύσεις, που καθυστέρησαν εδώ και δεκαετίες, και «κίνητρα», που και ο Όλαφ Σολτς επιχείρησε να προσφέρει σε επενδυτές στο παρελθόν. Θα χρειαστεί δημόσιο χρήμα, που δεν πρόκειται να βρεθεί όσο εξακολουθεί να κυριαρχεί η εμμονή για το περιβόητο «φρένο χρέους», για μηδενικά ελλείμματα δηλαδή. Αυτή η «θρησκοληπτική» σχεδόν προσέγγιση κληρονόμησε τελικά στις σημερινές γενιές πολύ περισσότερα προβλήματα από όσα υποτίθεται ότι ήθελε να τις προστατεύσει.
Ο Μερτς προφανώς το γνωρίζει αυτό και σε κάποιες στιγμές ειλικρίνειας έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να βρεθεί τρόπος να παρακαμφθεί αυτή η... ιερή υποχρέωση. Άλλωστε, και τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι στην κοινή γνώμη υπάρχει μια σχετική μεταστροφή, γίνεται κατανοητό δηλαδή ότι είναι άλλο να είσαι εγκρατής και άλλο να καταντάς... ανορεξικός. Αν ειδικά δεν μπουν στη Βουλή οι Φιλελεύθεροι, που έχουν «αγιοποιήσει» το φρένο χρέους, θα είναι πολύ πιο εύκολο για τον επόμενο καγκελάριο να παραβεί αυτόν τον ιερό κανόνα για ένα διάστημα.
Πού θα βρει φθηνή ενέργεια
Ανατροπές μπορεί να υπάρξουν όμως και στην προσπάθεια αναζήτησης φθηνότερης ενέργειας. Εδώ και μήνες οι Χριστιανοδημοκράτες μοιάζουν έτοιμοι να ακυρώσουν την ιστορική απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ για οριστική κατάργηση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Στα σχετικά προγραμματικά κείμενα της CDU/CSU μπαίνει «υπό συζήτηση» η διερεύνηση αυτής της δυνατότητας, με αφορμή την εξέλιξη της τεχνολογίας των μικρότερων πυρηνικών εργοστασίων «νέας γενιάς», που είναι έτσι κι αλλιώς «της μόδας» και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εδώ ίσως να υπάρξει μια δυσκολία αν στην επόμενη κυβέρνηση συμμετέχουν οι Πράσινοι, οι οποίοι απέδειξαν πάντως ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να βαφτίζουν το μαύρο... πράσινο, αν αυτό απαιτήσουν οι ανάγκες (τους) για πολιτική επιβίωση.
Φυσικά, αυτό που ενδόμυχα ελπίζουν πολλοί στη Γερμανία είναι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία και ένας νέος διακανονισμός που θα άνοιγε ξανά τις στρόφιγγες για φθηνό καύσιμο. Αλλά αυτές είναι σκέψεις που γίνονται και δεν λέγονται. Σίγουρα πάντως ο Μερτς θα ήθελε μέχρι τον Απρίλιο, όταν υπολογίζεται ότι θα ορκιστεί νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο, να έχει υπάρξει μια θετική εξέλιξη στο Ουκρανικό.
Αναβολή στην ηλεκτροκίνηση
Αντιθέτως, αυτό που λέγεται και είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει έντονες ζυμώσεις αλλά και αντιπαραθέσεις στις τάξεις της Ε.Ε. αφορά την ιδέα που ωριμάζει στις τάξεις των Χριστιανοδημοκρατών για μετάθεση μετά το 2035 της ημερομηνίας απαγόρευσης πωλήσεων στην Ευρώπη οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Την ιδέα αυτή διαφημίζουν στο Ευρωκοινοβούλιο πολλοί συντηρητικοί βουλευτές, με πρώτο και καλύτερο τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος-ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος ακούραστα επαναλαμβάνει ότι στις ευρωεκλογές «καταψηφίστηκαν οι Πράσινοι». Το επιχείρημα είναι ότι οι πλειοψηφίες άλλαξαν, οι βιομηχανίες έχουν σοβαρά προβλήματα, συνεπώς κάποιες αποφάσεις θα πρέπει να αναδιαμορφωθούν, κάποια χρονοδιαγράμματα να αναπροσαρμοστούν.
Οι νέες πλειοψηφίες που επικαλούνται οι βουλευτές του ΕΛΚ συμπεριλαμβάνουν, φυσικά, όλους τους ακροδεξιούς (μετανοημένους και μη) που μονίμως αρνούνται την κλιματική αλλαγή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Ευρωκοινοβούλιο τα μέλη της CDU/CSU υπερψήφισαν πέρσι πρόταση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία AfD. Στη γερμανική Βουλή κάτι τέτοιο παραμένει ακόμα ταμπού. Θα απαιτούσε ένα πολύ μεγαλύτερο πολιτικό μέγεθος από αυτό του Μερτς για να υπάρξει και εδώ μια ανατροπή της έως τώρα παραδοσιακής γραμμής του κόμματος, την οποία έχει υπερασπιστεί ο υποψήφιος καγκελάριος μετά από κάποιες υποψίες ότι πιθανώς να σκεφτόταν το ενδεχόμενο κάποιας συνεργασίας με την Ακροδεξιά, ξεκινώντας αρχικά από περιφερειακό επίπεδο σε κάποιο ανατολικογερμανικό κρατίδιο. Αλλά σε μια χρονιά ανατροπών κανένα σενάριο δεν μπορεί να αποκλείεται κατηγορηματικά εκ των προτέρων.