Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορούν να επικαλούνται λόγους «εθνικής ασφάλειας» για τη χρήση λογισμικών παρακολούθησης ως «λευκή επιταγή» τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίρνοντας πρώτη φορά θέση αναφορικά με το σκάνδαλο υποκλοπών στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες τις ΕΕ.
Συγκεκριμένα την ώρα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη ετοιμάζει Προεδρικό Διάταγμα στα κρυφά, αναφορικά με τη χρήση λογισμικών παρακολούθησης νέας γενιάς για τα οποία μάλιστα η κατά το Σύνταγμα αρμόδια ανεξάρτητη αρχή (Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών) θα έχει τη δυνατότητα να εκφράσει γνώμη μετά την προμήθειά τους, η Κομισιόν ζητά πολύ αυστηρές προϋποθέσεις χρήσης τους και τονίζει ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ «δεν μπορούν να επικαλούνται την εθνική ασφάλεια ως λευκή επιταγή για να δικαιολογήσουν τη χρήση λογισμικού παρακολούθησης».
Σύμφωνα με έγγραφο το οποίο, περιήλθε στην κατοχή του Politico και αποτελεί προσχέδιο της απάντησης της Κομισιόν στο πόρισμα της επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου, αναφορικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών, «το εύρος των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να καθορίζεται μονομερώς από κάθε κράτος - μέλος, χωρίς έλεγχο από τους θεσμούς της ΕΕ».

«Η ακατάλληλη χρήση» του λογισμικού παρακολούθησης, συνεχίζει σε άλλο σημείο η Κομισιόν, «μπορεί να υπονομεύσει ή ακόμη και να καταστρέψει την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, υπό τον μανδύα της υπεράσπισής τους. Το λογισμικό παρακολούθησης οδηγεί σε σοβαρή παρέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα και ως εκ τούτου πρέπει να ελέγχεται αυστηρά».
Σε άλλο σημείο, η Κομισιόν σημειώνει ότι οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να «διαστρεβλώσουν» την έννοια του σοβαρού εγκλήματος για να αποκλίνουν από το δίκαιο της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι οι λόγοι εθνικής ασφάλειας έχουν χρησιμοποιηθεί από την ΕΥΠ ως δικαιολογία για την παρακολούθηση πολιτικών και δημοσιογράφων, όπως του Νίκου Ανδρουλάκη του Θανάση Κουκάκη.
Σύμφωνα με το Politico «στην Ισπανία, τουλάχιστον 65 Καταλανοί αυτονομιστές πολιτικοί έχουν γίνει στόχοι λογισμικού παρακολούθησης. Στην Ελλάδα, ξέσπασε σκάνδαλο όταν η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι είχε παρακολουθήσει το τηλέφωνο ενός ηγέτη της αντιπολίτευσης. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία όπου το κατασκοπευτικό λογισμικό χρησιμοποιήθηκε εναντίον ακτιβιστών και δημοσιογράφων».
Το ίδιο δημοσίευμα, επικαλούμενο δύο αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφέρει ότι η απάντηση της Κομισιόν ήταν προγραμματισμένο να δημοσιευθεί τον Ιούνιο, ωστόσο η ημερομηνία έχει πάρει παράταση.
Παράλληλα, το Politico αναφέρει ότι το προσχέδιο της Κομισιόν προτείνει «βασικούς όρους και προϋποθέσεις» για τη χρήση του λογισμικού παρακολούθησης οι οποίοι θα πρέπει να εφαρμοστούν «ανεξαρτήτως του σκοπού της παρακολούθησης».
Στους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει η Κομισιόν περιλαμβάνονται «η διασφάλιση ότι ένα δικαστήριο ή ανεξάρτητο όργανο έχει εξουσιοδοτήσει εκ των προτέρων την παρακολούθηση και τον αποκλεισμό της χρήσης λογισμικού παρακολούθησης σε δημοσιογράφους.
Επιπλέον, ελέγχους σχετικά με τα δεδομένα που υποβάλλονται σε επεξεργασία και ότι εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός λόγος παρακολούθησης. Τέλος,η Κομισιόν ζητεί την ενημέρωση των ατόμων που τέθηκαν υπό παρακολούθηση» και πλέον δεν παρακολουθούνται.