Ενα είδος «ανυπομονησίας» είναι ορατό στις προσπάθειες του Εμανουέλ Μακρόν να επαναφέρει την ηρεμία στη Νέα Καληδονία σπεύδοντας ο ίδιος επιτόπου στο μακρινό νησί του Ειρηνικού για να «τσεκάρει» αυτοπροσώπως τη κατάσταση -και να εγκαταστήσει εκεί μια «αποστολή» υπό τις ευλογίες του- μετά το τελευταίο ξέσπασμα βίας των αυτοχθόνων Κανάκ με αφορμή την αλλαγή του τοπικού εκλογικού νόμου από το Παρίσι.
Ουσιαστικά ήταν ένας ακόμη ξεσηκωμός κατά της γαλλικής κυριαρχίας, έκφραση οργής για τη διαφαινόμενη υπαναχώρηση της μητρόπολης μπροστά στο διαχρονικό αίτημα της ανεξαρτησίας. Ωστόσο, κάθε προσπάθεια του Γάλλου Προέδρου να διατηρήσει τη γαλλική κυριαρχία στα υπερπόντια εδάφη έρχεται μοιραία αντιμέτωπη με το αποκρουστικό φάντασμα της νεοαποικιοκρατίας και τις αδιέξοδες συνέπειες των κοντόφθαλμών επιλογών της κυβέρνησής του, που είναι δέσμια των πεπερασμένων πόρων της σε εμπειρία και, κυρίως, σε πολιτική οξυδέρκεια. Δεν θα μπορούσαν, ίσως, να είναι καλύτερα τα πράγματα για όλα αυτά τα κυβερνητικά σχήματα, που ήλθαν και παρήλθαν στη μέχρι τώρα διάρκεια της «μακρονικής» περιόδου υπό ποικίλες συνθέσεις σε μια τακτική αέναης μόχλευσης προσώπων με μόνο ζητούμενο απλές διαχειριστικές διευθετήσεις από «μαθητευόμενους» στερούμενους παντελώς οραματισμού, πολιτικής ουσίας και οξυδέρκειας.
Επώδυνη υπαναχώρηση
Οι αυτόχθονες της Νέας Καληδονίας έχουν καταλάβει εδώ και καιρό ότι το Παρίσι υπό την διακυβέρνηση του Μακρόν έχει ανακρούσει πρύμναν όσον αφορά στην άτυπη υπόσχεσή του για έναν «ιστορικό συμβιβασμό» στο ζήτημα της ανεξαρτησίας.
Το Παρίσι φοβάται ότι πιθανή αποχώρησή του από τον Ειρηνικό θα δημιουργήσει κενό επιρροής που θα σπεύσει να αναπληρώσει η Κίνα φέρνοντας το Πεκίνο σε μέρη του πλανήτη όπου η γαλλική και ευρύτερα η δυτική παρουσία θεωρούνταν δεδομένη.
Τέσσερις δεκαετίες μετά τον αιματηρό ξεσηκωμό του 1984, το αίσθημα υπέρ της ανεξαρτησίας και η δυσαρέσκεια κατά της γαλλικής κυριαρχίας παραμένουν ισχυρά όσο ποτέ στην ημιαυτόνομη Νέα Καληδονία.
Μετά την εξέγερση του '80, η μητρόπολη συμφώνησε να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία σε διάστημα μιας δεκαετίας, ποντάροντας ουσιαστικά σ’ ένα πολιτικό στοίχημα και υπολογίζοντας ότι η ανερχόμενη μεσαία τάξη των Κανάκ, επηρεσμένη από τα οικονομικά οφέλη, θα επέλεγε να παραμείνει το νησί στη Γαλλία. Καθώς ο νέος αιώνας ανέτειλε, αυτό το δημοψήφισμα αναβλήθηκε για δύο ακόμη δεκαετίες. Όμως οι γαλλικές Αρχές είχαν συμφωνήσει να παγώσουν τους εκλογικούς καταλόγους στην υπάρχουσα σύνθεσή τους, έτσι ώστε οι πρόσφατες αφίξεις εποίκων στη Νέα Καληδονία, που πιστεύεται ότι είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν τη συνέχιση της γαλλικής κυριαρχίας, να μην επηρεάσουν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Η Γαλλία συμφώνησε επίσης να πραγματοποιήσει τρία δημοψηφίσματα αντί για ένα, θεωρώντας ότι έτσι αποτρέπεται η στοχοποίηση της διαδικασίας και η πιθανότητα βίαιων ταραχών.
Στο πρώτο, που πραγματοποιήθηκε το 2018, το στρατόπεδο υπέρ της ανεξαρτησίας είχε μια εκπληκτικά ισχυρή εμφάνιση, συγκεντρώνοντας το 43% των ψήφων, παρά τις ανησυχίες ότι η τοπική οικονομία της Νέας Καληδονίας δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς τη βοήθεια τη μητρόπολης. Δύο χρόνια αργότερα, το 47% ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας.
Το τρίτο και τελευταίο δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε μετά την πανδημία της Covid-19 που «θέρισε» πολλές κοινότητες του Κανάκ. Τα τοπικά έθιμα πένθους απαγορεύουν την πολιτική δραστηριότητα και οι ηγέτες των αυτοχθοόνων προέτρεψαν τον Μακρόν να αναβάλει το δημοψήφισμα του 2021. Το Παρίσι ωστόσο αρνήθηκε να δεχθεί αυτή την έκκληση και προχώρησε στη διεξαγωγή της ψηφοφορίας όπως είχε προγραμματιστεί. Πολλοί Κανάκ μποϊκόταραν το τρίτο δημοψήφισμα σε ένδειξη διαμαρτυρίας και το αποτέλεσμα βέβαια ήταν συντριπτικό υπέρ της παραμονής της Νέας Καληδονίας στη Γαλλία.
Τώρα ο Μακρόν έσπευσε να τροποποιήσει το γαλλικό σύνταγμα επιτρέποντας σε εποίκους από τη μητρόπολη που έχουν εγκατασταθεί στη Νέα Καληδονία τα τελευταία δέκα χρόνια να μπορούν να ψηφίσουν κι αυτοί. Μάλιστα η σχεδτική τροποποίηση βαφτίστηκε «κίνηση προς την πλήρη δημοκρατία»...
Σε συνέντευξή του, πέρυσι, ο γιός του δολοφονημένου ακτιβιστή της δεκαετίας του ‘80 Ζαν Μαρί Τζιμπάου, Τζοέλ, σημείωσε ότι η Γαλλία δεν κατανοεί το βάθος των συναισθημάτων που επικρατούν στο νησί υπέρ της ανεξαρτησίας. «Όταν βλέπετε τη χώρα μας, καταλαβαίνετε γιατί παλεύουμε για την ανεξαρτησία. Οι λευκοί ήρθαν εδώ, έκλεψαν τη γη μας, έκλεψαν τα έθιμά μας, δεν μας σέβονται», είπε χαρακτηριστικά.
