Τον κώδωνα του κινδύνου για την ανεξαρτησία και την πολυφωνία του Τύπου κρούουν ακτιβιστές των μέσων ενημέρωσης, τονίζοντας είναι αποδυναμωμένες οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Νόμου για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Guardian οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι οι προτεινόμενοι νόμοι της ΕΕ που στοχεύουν στο να σταματήσουν οι κυβερνήσεις να παραβιάζουν τηλέφωνα δημοσιογράφων και να προστατευθεί η ανεξαρτησία και η πολυφωνία του Τύπου βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο «Είμαστε πολύ στεναχωρημένοι για τον τρόπο που εξελίσσεται όλο αυτό», δήλωσε η Renate Schroeder, διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων.
Η ίδια και άλλοι λένε ότι ο Ευρωπαϊκός Νόμος για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (EMFA), ο οποίος βρίσκεται στα τελευταία στάδια των διαπραγματεύσεων μεταξύ κρατών μελών και ευρωβουλευτών, έχει «αποδυναμωθεί» παρασκηνιακά τόσο πολύ, που ο αρχικός στόχος, ο οποίος ήταν να παράσχει ισχυρή προστασία στον Τύπο, ενδέχεται να μην επιτευχθεί.
«Αντί να παρέχει ισχυρές διασφαλίσεις και προστασία στους δημοσιογράφους, ο EMFA μπορεί να επιτύχει το αντίθετο: να νομιμοποιήσει τις κυβερνήσεις που κατασκοπεύουν δημοσιογράφους για πολιτικούς λόγους, επικαλούμενες απλώς την ασαφή φόρμουλα περί “εθνικής ασφάλειας”» τονίζει σε σχετική ανάρτησή της η ευρωβουλεύτρια και εισηγήτρια της Επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου Sophie in 't Veld, κάνοντας repost ανάρτηση δημοσιογράφου με το δημοσίευμα του βρετανικού μέσου ενημέρωσης.
Instead of providing robust safeguards and protection to journalists, #EMFA may achieve the opposite: legitimise governments spying on journalists for political reasons, by simply invoking the fuzzy all-purpose formula “national security”. https://t.co/wu2yfmdyHW
— Sophie in 't Veld (@SophieintVeld) November 22, 2023
Μεταξύ άλλων ο Guardian αναφέρει ότι μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες που εγείρονται σχετίζεται με την εγκατάσταση κατασκοπευτικών λογισμικών στα τηλέφωνα δημοσιογράφων από τα κράτη μέλη. Στα αρχικά στάδια της σύνταξης της νομοθεσίας, η Γαλλία, υποστηριζόμενη από άλλα κράτη μέλη, επέμεινε ότι αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί σε περιπτώσεις «εθνικής ασφάλειας». Ωστόσο, οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων του Τύπου λένε ότι το κύριο συμφέρον των κυβερνήσεων θα είναι ο εντοπισμός των πηγών διαρροών.
Δημοσιογραφικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει καμία θέση για κατασκοπευτικά λογισμικά στο σώμα του νόμου. Ο Λοράν Ρίτσαρντ, Γάλλος δημοσιογράφος, είπε: «Η θέση μου είναι ότι χρειαζόμαστε οπωσδήποτε μια πλήρη κατάργηση αυτού του άρθρου». Ο Ρίτσαρντ ίδρυσε την ΜΚΟ Forbidden Stories, η οποία μαζί με τον Guardian και άλλους συνεργάτες αποκάλυψαν τη χρήση του λογισμικού Pegasus από τις κυβερνήσεις για κατασκοπεία δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης.
«Αυτό που είναι πιο επικίνδυνο από την άποψη της δημοκρατικής διαδικασίας, είναι όταν δημιουργείς έναν κανονισμό αλλά δεν έχεις τα μέσα να ελέγξεις τη χρήση του», πρόσθεσε. «Καθώς κανείς δεν ελέγχει τους ανθρώπους που παίρνουν αυτές τις αποφάσεις [να τοποθετήσουν λογισμικό κατασκοπείας σε τηλέφωνα], πώς θα ανακαλύψουμε καταχρήσεις αυτού του νόμου;» διερωτήθηκε.
Ο Ρίτσαρντ είπε ότι ακόμη ότι δεν μπορεί κανείς να εμπιστευτεί ούτε και τις χώρες που υπερασπίζονται τις αρχές της ελευθερίας της έκφρασης, όταν πρόκειται για τον Τύπο, μετά την κράτηση στο Παρίσι της δημοσιογράφου Ariane Lavrilleux.
«Θα πρέπει να δώσουμε προσοχή σε αυτό που συνέβη στη Γαλλία. Συνελήφθη επειδή οι γαλλικές υπηρεσίες ασφαλείας ήθελαν απλώς να ταυτοποιήσουν την πηγή. Αυτό συνέβη στη Γαλλία. Δεν μιλάμε λοιπόν για την Ουγγαρία και τον Όρμπαν ή την Πολωνία εδώ. Μιλάμε για μια από τις χώρες ή κράτη που ήταν συνιδρυτής της ΕΕ και παγκόσμιος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», είπε.
Η Renate Schroeder είπε μεταξύ άλλων πως φοβάται ότι οι διαπραγματευτές στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το κοινοβούλιο αποδυναμώνουν περαιτέρω τις τροπολογίες του κοινοβουλίου. Σύμφωνα με τις τρέχουσες προτάσεις, «οι δικαστικές αρχές δεν θα χρειάζεται να ανατρέξουν στη νομολογία προτού λάβουν αποφάσεις», είπε, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για κατάχρηση λογισμικού κατασκοπείας.