Ανυποχώρητη, εμμονική, υποκριτική, με αυτιά ερμητικά κλειστά, έχοντας επιλέξει τη στρατηγική του «χείριστου», εμφανίζεται η κυβέρνηση Μπορν - Μακρόν απέναντι στις αντιδράσεις συνδικάτων και κοινωνίας. Μια στάση που επιβεβαιώθηκε την Τετάρτη, μία ημέρα πριν από την 11η ημέρα κινητοποιήσεων κατά της αντιμεταρρύθμισης, στη συνάντηση των εκπροσώπων των συνδικάτων με την πρωθυπουργό Ελιζαμπέτ Μπορν. Την Τρίτη, οι βουλευτές και οι γερουσιαστές της Αριστεράς είχαν απορρίψει την πρόκληση της Μπορν και είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο, ζητώντας με επιστολή τους στον Μακρόν την απόσυρση του νόμου. 24 ώρες αργότερα οι εκπρόσωποι των συνδικάτων βρίσκονταν μπροστά στην αδιαλλαξία της πρωθυπουργού. Μετά από τη συνάντηση, που κράτησε μόλις μία ώρα, τα συνδικάτα αποχώρησαν, καταγγέλλοντας την «εμμονή» της κυβέρνησης και την άρνηση της πρωθυπουργού να αναθεωρήσει την αύξηση του ηλικιακού ορίου της συνταξιοδότησης.
Κι ενώ ο Πρόεδρος Μακρόν ταξίδευε στο Πεκίνο για τη συνάντησή του με τον Κινέζο ομόλογό του, η αμφισβήτηση όχι απλώς ενός νόμου αλλά του τρόπου άσκησης εξουσίας του, όχι μόνο καλά κρατεί αλλά, όπως μαρτυρούν και συγκεκριμένες έρευνες, έχει τη στήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινής γνώμης. Οι πολίτες επιμένουν λοιπόν και απαντούν απορριπτικά στις μεθοδεύσεις και τις προσπάθειες της κυβέρνησης να επιβάλει μια μεταρρύθμιση που οι οικονομολόγοι έχουν ήδη κρίνει άστοχη και αναποτελεσματική. Δεν είναι έτσι τυχαίο ότι ένας στους δύο Γάλλους θεωρεί μόνη υπεύθυνη για το ναυάγιο της συνάντησης της Τετάρτης την πρωθυπουργό Μπορν (σύμφωνα με έρευνα για λογαριασμό της συντηρητικής Φιγκαρό). Εκείνοι που επιρρίπτουν την ευθύνη μαζικότερα στην Μπορν είναι οι ψηφοφόροι της Ανυπότακτης Γαλλίας, 76%, και του Εθνικού Συναγερμού, 73%. Ενώ μόλις το 35% θεωρούν ότι η ευθύνη βαραίνει και τα δύο μέρη - κυβέρνηση και συνδικάτα.
Ισως όμως το πιο κρίσιμο είναι το ότι οι υποστηρικτές του Μακρόν, σε ποσοστό 45%, αποδοκιμάζουν τον Πρόεδρο, θεωρώντας τον εν μέρει υπεύθυνο. Ενδεικτικό ότι μόλις 15% των Γάλλων επιρρίπτουν την ευθύνη για την αποτυχία της συνάντησης στα συνδικάτα. Παράλληλα, γίνεται φανερό ότι η εμμονή της κυβέρνησης να επιβάλει εκβιαστικά τον νόμο που ψήφισε με χρήση της διάταξης 49 παρ. 3 του συντάγματος, παρακάμπτοντας τη Βουλή, «πεισμώνει» την κοινή γνώμη, που, παρά τα προβλήματα, στηρίζει τις κινητοποιήσεις. Συγκεκριμένα, το 64% (μόλις 2 μονάδες λιγότερες σε σχέση με τα τέλη Μαρτίου) στηρίζουν κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις (η στήριξη αυτή έχει φτάσει και στο 71% στις αρχές Φεβρουαρίου). Έξι στους δέκα πολίτες θεωρούν ότι οι αντιδράσεις αυτές θα συνεχιστούν, ενώ μπορεί να γίνουν και πιο βίαιες. Το χαρτί της βίας συγκαταλέγεται μεταξύ των «μέσων» στα οποία επενδύει η κυβέρνηση προκειμένου να απονομιμοποιήσει τις αντιδράσεις, κάτι που όμως ώς σήμερα δεν έχει λειτουργήσει. «Οι Γάλλοι δεν υποστηρίζουν τη βία αλλά φαντάζονται ότι μπορεί να κάνει να λυγίσει η κυβέρνηση, όπως έγινε με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων», εξηγεί η γενική διευθύντρια του Ινστιτούτου Odoxa που διεξήγαγε την έρευνα, Σελίν Μπρακ.
Μονόδρομος η απόρριψη λόγω αντισυνταγματικότητας
Πάντως, τώρα πια, στον ορίζοντα της σκληρής αναμέτρησης για το συνταξιοδοτικό, που πλέον αφορά τη σύγκρουση διαφορετικών πολιτικο-κονωνικών φιλοσοφιών, εισέρχεται η παρέμβαση του Συνταγματικού Συμβουλίου. Τα μέλη του ονομάζονται «Σοφοί» και εύλογα οι πολίτες αναρωτιούνται αν οι αποφάσεις που θα λάβουν, στις 14 Απριλίου, θα είναι όντως σοφές, δηλαδή εναρμονισμένες με το αίτημα των πολιτών και των συνδικάτων για απόσυρση ή για ριζική αλλαγή του νόμου. Οι «Σοφοί» καλούνται να απαντήσουν σε δύο προσφυγές βουλευτών και γερουσιαστών. Η πρώτη αφορά τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση υιοθέτησε τον νόμο (εσφαλμένη εφαρμογή της διάταξης 49.3, περιορισμένος χρόνος συζήτησης, μείωση του αριθμού των τροπολογιών κ.ά.) και η δεύτερη (προερχόμενη από την αριστερή συμμαχία) για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Το 75% των πολιτών πιστεύουν ότι οι «Σοφοί» θα πρέπει να απορρίψουν πλήρως τον νόμο (55%) ή να τον αναμορφώσουν εν μέρει (43%). Σε ό,τι αφορά στο ενδεχόμενο δημοψηφίσματος, το 69% των Γάλλων πιστεύουν ότι αν επιτραπεί, οι πολίτες θα μπορέσουν να εκφράσουν την άποψη ότι είναι «αδύνατον να πάει το συνταξιοδοτικό όριο πέρα από τα 62 χρόνια». Και μάλιστα το 67% δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν προς την κατεύθυνση αυτή. Αν οι «Σοφοί» πουν το «ναι», θα πρέπει να συγκεντρωθούν 4,7 εκατομμύρια υπογραφές, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ μέχρι σήμερα. Μια πρόκληση για την αριστερή συμμαχία.
Αραγε οι «Σοφοί» θα προχωρήσουν σε ιστορικές αποφάσεις; Σε ό,τι αφορά την απόρριψη του νόμου, σύμφωνα με κορυφαίους συνταγματολόγους, αυτή είναι μονόδρομος σύμφωνα με το σύνταγμα. Αν δεν το κάνουν, δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα κλείσουν τα μάτια τους σε παραβιάσεις του συντάγματος. Όμως σήμερα το momentum είναι κορυφαίο. «Διακυβεύονται η ίδια η τύχη και η αξιοπιστία του θεσμού, γιατί φαίνεται δύσκολο να μην απορρίψει τον νόμο, τόσο σοβαρά είναι τα επιχειρήματα περί αντισυνταγματικότητας» υπογράμμισε στην Ουμανιτέ ο συνταγματολόγος Ντομινίκ Ρουσώ, που μαζί με άλλους συναδέλφους του καταδεικνύει την αντισυνταγματικότητα του νόμου. Οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται με ένταση, τα συνδικάτα εμμένουν στην απόρριψη του νόμου, οι βουλευτές και γερουσιαστές καταγγέλλουν τις μεθοδεύσεις υιοθέτησης του νόμου, οι πολίτες στηρίζουν. Οι «Σοφοί» ακούνε; Η απάντηση σε πέντε ημέρες.
