Τέσσερα μόλις χρόνια χωρίζουν την υπόθεση του πλοίου Aquarius που τον Ιούνιο του 2018 μετέφερε 600 μετανάστες οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την άρνηση της κυβέρνησης Μακρόν να δέσει στο λιμάνι της Μασσαλίας. Τότε το καράβι βρήκε καταφύγιο στην Ισπανία. Σήμερα, Νοέμβριος του 2022, η στάση Μακρόν έχει αλλάξει. Το ανθρωπιστικό πλοίο Ocean Viking με τους 234 μετανάστες που είχαν διασωθεί στα νερά της Μεσογείου γινόταν δεκτό, έπειτα από τρεις εβδομάδες, στις 11 Νοεμβρίου στο στρατιωτικό λιμάνι της Τουλόν. Είχε προηγηθεί μεγάλη ένταση μεταξύ της γαλλικής με την ιταλική κυβέρνηση της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι. Λεπτομέρεια που μαρτυρά τα αντανακλαστικά της γαλλικής Ακροδεξιάς: στη γαλλική πόλη, υπό την καθοδήγηση του ακροδεξιού Ζεμούρ που βρέθηκε αυτοπροσώπως στην Τουλόν, σημειώθηκαν διαδηλώσεις κατά του Μακρόν και υπέρ της Μελόνι, με αφορμή την άφιξη του πλοίου με τους πρόσφυγες...
Γιατί άλλαξε γνώμη ο Μακρόν και δέχθηκε το SOS του Ocean Viking; Υπό το καθεστώς ανωνυμίας, ένας σύμβουλος της γαλλικής Προεδρίας παραδέχθηκε στο ειδησεογραφικό δημόσιο ραδιόφωνο Franceinfo: «Αυτή τη φορά είναι η Γαλλία, γιατί η ανθρωπιστική κατάσταση πάνω στο πλοίο δεν μας επέτρεπε να περιμένουμε περισσότερο». Τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Την ίδια ώρα που γινόταν δεκτό το πλοίο, η κυβέρνηση υιοθετούσε μια στάση «Ιανού». Αφενός έκανε δεκτό, για ανθρωπιστικούς λόγους, το Ocean Viking όπου επέβαιναν και 60 ανήλικοι, αφετέρου την ίδια στιγμή θέλησε να εκπέμψει μήνυμα «αυστηρότητας» απέναντι στους μετανάστες. Έτσι ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν, τέσσερις ημέρες μετά την άφιξη του πλοίου, έσπευσε να ανακοινώσει στη Βουλή, πέρα από την ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορα με την Ιταλία, και την απέλαση τουλάχιστον 44 μεταναστών στις χώρες προέλευσής τους. Όλοι οι διασωθέντες οδηγήθηκαν σε ένα κέντρο διακοπών στην περιοχή του σχεδόν νησιού Giens, στο Διαμέρισμα Var στον Νότο της Γαλλίας. Το κέντρο μετατράπηκε σε διεθνή «ζώνη υποδοχής» απ’ όπου δεν έχουν το δικαίωμα να εξέλθουν, ενώ οι ανήλικοι τέθηκαν υπό τη φροντίδα της Κοινωνικής Βοήθειας στα Παιδιά. Από εκεί και πέρα όμως τίποτε δεν εξελίσσεται σύμφωνα «με το σχέδιο» της κυβέρνησης με στόχο να ισορροπήσει μεταξύ της «ανθρωπιστικής» εικόνας και της επίδειξης αυταρχισμού απέναντι στους μετανάστες.
Το χάος στο Δικαστήριο Ελευθεριών και Κρατήσεων
Σε αυτό το πλαίσιο, από την πρώτη ημέρα της άφιξης του πλοίου με τους μετανάστες, ο νομάρχης της Var Εβάνς Ρισάρ και ο αρμόδιος γενικός διευθυντής του Τμήματος των Ξένων στη Γαλλία, στο υπουργείο Εσωτερικών, Ερίκ Ζαλόν, ήταν κατηγορηματικοί. Οι 177 ενήλικες θα παρέμεναν «για 20 ημέρες το ανώτερο» στη ζώνη υποδοχής. Διόλου τυπική η τοποθέτηση, καθώς ο στόχος ήταν να αποφευχθεί η επίσημη είσοδος στη γαλλική επικράτεια όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η εξέταση του αιτήματος για παροχή ασύλου. Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως επιθυμούσε η κυβέρνηση. Έτσι, την Τρίτη, το Δικαστήριο της Τουλόν έβαζε τέλος σε αυτή την κράτηση στη «ζώνη υποδοχής» ή «παραμονής» των μεταναστών λόγω λαθών στη διαδικασία, υπέρβασης των νόμιμων προθεσμιών κ.λπ. Η εξέλιξη αυτή ήταν μάλλον προβλέψιμη από τη στιγμή που το Δικαστήριο Ελευθεριών και Κρατήσεων κλήθηκε να αποφανθεί, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, επί 177 υποθέσεων! «Στο 60% των περιπτώσεων δεν έγινε δυνατή η τήρηση της προθεσμίας. Κάτι που επέφερε ακυρότητες» εξήγησε η δικηγόρος του δικαστηρίου Σοφί Καίς, που περιέγραψε καταστάσεις χάους με «Άγγλους διερμηνείς για τους Πακιστανούς, μια καθαρίστρια του Αστυνομικού Τμήματος της Τουλόν που έπαιζε ρόλο διερμηνέα από τα αραβικά, ατομικές συνεντεύξεις στους διαδρόμους». Η ίδια εξέφρασε επίσης την έκπληξή της για φακέλους ανθρώπων που «είχαν ήδη θετική απάντηση στο αίτημα ασύλου»!
Την ίδια περίπου στιγμή, την Πέμπτη, γινόταν γνωστό ότι από τους 44 ανήλικους που βρίσκονταν σε δομές υποδοχής 26 το είχαν σκάσει. Προς το παρόν, ήδη 60 ενήλικες έχουν δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο - «αυτό μας επιτρέπει την κατανομή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος» δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών, ευχαριστώντας έντεκα χώρες που τους δέχθηκαν. Σε ό,τι αφορά εκείνους που το δικαστήριο άφησε ελεύθερους, σύμφωνα με τον Αλεξάντρ Μορό, πρόεδρο της Εθνικής Ένωσης Συνδρομής Αλλοδαπών στα Σύνορα, μπορούν να καταθέσουν αίτηση ασύλου. Και οι 44 που επρόκειτο να απελαθούν, σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών; Ουδέν νεότερον προς το παρόν...
Αυτό το κουβάρι μικροπολιτικής, επικοινωνίας, ανοργανωσιάς είναι ενδεικτικό του ευρύτερου προβλήματος σε επίπεδο Ε.Ε. «Η δημιουργία hotspots και η ισχύουσα νομοθεσία δεν αρκούν» παρατήρησε ο εθνικός γραμματέας του ΚΚΓ και βουλευτής Φαμπιέν Ρουσέλ, επαναλαμβάνοντας τα αυτονόητα που η ηγεσία της Ε.Ε επιμένει να αγνοεί. Τη δημιουργία αξιοπρεπών συνθηκών υποδοχής, πάταξη των παράνομων κυκλωμάτων και έναν πραγματικό ευρωπαϊκό μηχανισμό υποδοχής μεταναστών στη βάση δίκαιης ανάληψης της ευθύνης από όλα τα κράτη.
