Το βράδυ της 22ης προς την 23η Αυγούστου, φέτος στη Γαλλία, την 6η οικονομική δύναμη παγκοσμίως, 1.658 παιδιά, από τα οποία 368 κάτω των 3 ετών, κοιμήθηκαν στον δρόμο, καθώς δεν μπόρεσαν να βρουν κάποιο κατάλυμα ούτε καν μέσω του τριψήφιου 115, του αριθμού κλήσης για τους άστεγους. Την τραγική αυτή πραγματικότητα περιγράφει η έρευνα της UNICEF σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Φορέων Αλληλεγγύης. Τα στοιχεία της δείχνουν ιλιγγιώδη αύξηση των άστεγων παιδιών κατά 86% σε σχέση με τις αρχές της χρονιάς και το τραγικό είναι ότι μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν καν με ακρίβεια την πραγματικότητα, η οποία πιθανόν είναι ακόμη χειρότερη... Κι αυτό γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη τους τους ασυνόδευτους ανηλίκους, από τους οποίους πολλοί δεν έχουν λύση στέγασης, ούτε και τις πολλές οικογένειες που δεν κάνουν καν προσπάθεια να καλέσουν το 115, το οποίο είναι συχνά είναι κατειλημμένο.
UNICEF: Τα παιδιά ως παράπλευρη απώλεια μιας διαρκούς στεγαστικής κρίσης
Το πρόβλημα στηλίτευσαν, με άρθρο τους στη Liberation, ο Πασκάλ Μπρις, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορέων Αλληλεγγύης, και η Αντελίν Χαζάν, επικεφαλής της UNICEF Γαλλίας. «Τα στοιχεία αυτά μαρτυρούν το εύρος μιας διαρκούς κρίσης στέγασης και καταλύματος, με τα παιδιά να είναι οι παράπλευρες απώλειες». Το φαινόμενο παίρνει διαστάσεις γιατί συνδέεται, μεταξύ άλλων, και με την πρόσβαση στο σχολείο. Τουλάχιστον 100.000 παιδιά, οικογενειών χωρίς στέγη ή που κατοικούν σε πρόχειρα καταλύματα, παιδιά προσφύγων, δεν έχουν πρόσβαση στο σχολείο... Παρά τον νόμο (το άρθρο 16 του νόμου του Ιουλίου του 2019 για τα σχολεία υποχρεώνει τους δημάρχους να εγγράφουν στα σχολεία όλα τα παιδιά στις πόλεις τους), η έλλειψη στέγης και σταθερού νομικού πλαισίου επιδρά άμεσα στη σχολική κατάσταση των παιδιών. Αλλά πάλι ο αριθμός αυτός υπολείπεται της πραγματικότητας, καθώς αφορά την προ πανδημίας κατάσταση.
Οικογενειακό κατάλυμα ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο
Πάντως τα παιδιά του δρόμου δεν είναι παρά η ορατή πλευρά ενός πιο βαθύ προβλήματος. Κι αυτό γιατί, π.χ., την ίδια ημέρα του Αυγούστου το οικογενειακό κατάλυμα των 29.157 ατόμων, επί συνόλου 78.352, ήταν τα... ξενοδοχεία. Αυτό το είδος του καταλύματος, «πέρα από το γεγονός ότι επιβαρύνει πολύ τα δημόσια οικονομικά, αποδεικνύεται μη συμβατό με το συμφέρον των παιδιών και κυρίως δεν συμβαδίζει με την οικογενειακή ζωή» τονίζουν οι Μπρις και Χαζάν. Πράγματι, στις περισσότερες των περιπτώσεων οι οικογένειες φιλοξενούνται σε ένα και μοναδικό δωμάτιο, η μία πάνω στην άλλη, χωρίς καμία υποδομή και συχνά χωρίς να μπορούν καν να μαγειρέψουν επιτόπου!
Κλείνουν 10.000 ανοιχτές δομές καταλυμάτων
Πολύ δύσκολες συνθήκες, που επιδρούν αρνητικά στη δυνατότητα των παιδιών για μια ομαλή σχολική ζωή. Και η κατάσταση για τα παιδιά επιδεινώνεται, καθώς το κράτος έχει ανακοινώσει το επικείμενο κλείσιμο τουλάχιστον 10.000 ανοιχτών δομών καταλυμάτων που είχαν δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας. «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ότι θα αφεθούν παιδιά να κοιμούνται στον δρόμο. Είναι καθήκον του κράτους να ενεργήσει άμεσα για να γίνει σεβαστό το δικαίωμα αυτών των παιδιών, που είναι εξαιρετικά ευάλωτα» υπογραμμίζουν, καλώντας μάλιστα τη Γαλλία να συμμορφωθεί με τα καθήκοντά της ως χώρα που έχει υπογράψει τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Δίκτυα αλληλεγγύης
Προς το παρόν τα δεδομένα αυτά εκθέτουν τη χώρα που επαίρεται ή, έστω, επαιρόταν για το σύστημα κοινωνικής της πρόνοιας. Πλέον τη θέση του Δημόσιου, που έχει υποχωρήσει τραγικά εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων «συνταγών», αναλαμβάνουν δίκτυα αλληλεγγύης πολιτών. Όπως, για παράδειγμα, τα 39 μέλη της Ένωσης Συλλογικοτήτων που ζήτησαν, λίγο πριν ξεκινήσουν τα σχολεία, τη δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης των μαθητών χωρίς στέγη. Η ιδέα προέρχεται από τη δουλειά που έχει γίνει στη Λυών από τη συλλογικότητα «Ποτέ Χωρίς Στέγη»: από το 2014, χάρη στην κινητοποίηση των γονιών μαθητών και των εκπαιδευτικών, 480 παιδιά στεγάστηκαν προσωρινά σε σχολεία και σε γυμναστήρια μέσα από οργανωμένες καταλήψεις. Παρεμφερείς πρωτοβουλίες υφίστανται και σε άλλες πόλεις, όπως στο Στρασβούργο, στην Γκρενόμπλ, τη Βιλερμπάν κ.ά., αναπληρώνοντας την απουσία του κράτους. Οι συλλογικότητες καλούν σε «εγρήγορση» και προτείνουν οδηγίες, σε νομικό και πρακτικό επίπεδο, ακόμη και για μόνιμη στέγαση των παιδιών - κάτι που, χωρίς να είναι η λύση, ανακουφίζει τις οικογένειες βγάζοντάς τες από την απομόνωση. Παράλληλα, όλες αυτές οι πρωτοβουλίες «από τα κάτω» ασκούν πίεση σε μια εξουσία που καθυστερεί, αν δεν αδιαφορεί...
