Πάνω από δεκαπέντε εκατομμύρια ψηφοφόροι στη Χιλή καλούνται στις κάλπες την Κυριακή για ένα δημοψήφισμα στο οποίο θα πρέπει να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το νέο Σύνταγμα, το οποίο θα αντικαταστήσει εάν εγκριθεί το ισχύον, κληρονομιά της στρατιωτικής δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990). Η συμμετοχή στη διαδικασία είναι υποχρεωτική. Αν το προτεινόμενο κείμενο απορριφθεί, το σημερινό —αρκετές διατάξεις του έχουν τροποποιηθεί στο πλαίσιο των περίπου δέκα αναθεωρητικών διαδικασιών μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας— θα παραμείνει σε ισχύ.
Το καινούργιο Σύνταγμα έχει προκύψει μέσα από μια δημοκρατικά εκλεγμένη συντακτική συνέλευση ως αποτέλεσμα του άνεμου αποχουντοποίησης που πνέει τα τελευταία χρόνια στην ταλαιπωρημένη από το νεοφιλελευθερισμό χώρα.
Ουσιαστικά είναι μια μάχη του χθες με το αύριο και η συντηρητική παράταξη σε αγαστή συνεργασία με τους νοσταλγούς της χούντας κάνει ότι μπορεί για να αποτρέψει την αλλαγή, που θα την κάνει να απωλέσει πολλά από τα προνόμια της. Εχει μάλιστα πολύ περισσότερα εργαλεία στα χέρια της και πολύ περισσότερα κονδύλια στη διάθεσή της για να προβάλει τα επιχειρήματά της τόσο στα ΜΜΕ, όσο και στα κοινωνικά δίκτυα.
Σύμφωνα με το ερευνητικό ιντερνετικό περιοδικό «Ciper», ενώ οι υποστηρικτές της απόρριψης έχουν διαθέσει μόνο στο Facebook πάνω από 130.000 ευρώ για διαφήμιση, η πλευρά του «Ναι» έχει ξοδέψει μόλις 700 ευρώ. Ουσιαστικά η εκστρατεία υπέρ της έγκρισης του νέου Συντάγματος, το οποίο για παράδειγμα ενισχύει το ρόλο της δημόσιας Υγείας και Παιδείας και τα δικαιώματα των μειονοτήτων στηρίζεται σε οργανώσεις εθελοντών και ακτιβιστές και έχει φυσικά την στήριξη της νεολαίας, αλλά και του προέδρου Γκάμπριελ Μπόριτς, ο οποίος ουσιαστικά έχει βασίσει το κυβερνητικό του πρόγραμμα στη ραχοκοκαλιά αυτού του σύγχρονου Συντάγματος.
Αυτός είναι και ο λόγος που συναντά τη λυσσασμένη αντίδραση συντηρητικών και νεοφιλελεύθερων. Στο παρελθόν όσες απόπειρες είχαν γίνει για την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους ή δημοκρατικών διαδικασιών, όπως για παράδειγμα από την μεταρρυθμιστική κυβέρνηση της Μισέλ Μπατσελέ (2006-2010 και 2014-2018) προσέκρουαν σε διατάξεις του προηγούμενου Συντάγματος, που αποτέλεσε ουσιαστικά ένα πρότυπο αντιδραστικών πολιτικών με την «σφραγίδα της σχολής του Σικάγο».
Η νίκη του Μπόριτς το Μάρτιο του 22, η κινητοποίηση της νεολαίας και η ενίσχυση προοδευτικών κυβερνήσεων σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως «ροζ κύμα» ενισχύουν πάντως την αισιοδοξία ότι τελικά η προσδοκούμενη αλλαγή θα επικρατήσει. Η κατάσταση ωστόσο είναι πολωμένη, όπως έδειξαν πρόσφατες επιθέσεις ακροδεξιών στοιχείων, ακόμα και μέσα στο Κογκρέσο στο Βαλπαραϊσο. Σε κάθε περίπτωση μια επικράτηση του ΝΑΙ θα δώσει νέα πνοή στο κύμα εκδημοκρατισμού όχι μόνο στη χώρα, αλλά και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
