Ολοκληρώνω σήμερα το αφιέρωμά μου στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο 2023 στην Αθήνα, από 12 έως 22 Σεπτεμβρίου, στο Θέατρο Σταθμός και στο Black Box της Δραματικής Σχολής Ωδείου Αθηνών με θέμα τη βία κατά των γυναικών. Ένα ζήτημα πάντοτε καυτό, ιδιαίτερα σήμερα, μάλιστα, που τα περιστατικά έμφυλης βίας πολλαπλασιάζονται δραματικά.
Σε τρία διαδοχικά σημειώματά μου αναφέρθηκα αναλυτικά σε πέντε από τις παραστάσεις. Ανακεφαλαιώνω σήμερα. Πρόκειται κατά σειρά για τον «Καραγκιόζ» της Τζένης Δάγλα, που μας αφηγείται με μοναδικό τρόπο μια αληθινή σπαρακτική ερωτική ιστορία από τον ελληνικό Εμφύλιο, με την αφαιρετική σκηνοθεσία του Δήμου Αβδελιώδη να δίνει στο έργο πνοή τραγωδίας.
Ακόμη, το ευρηματικό «Αντιγόνο» της χαρισματικής ηθοποιού και συγγραφέα Ευγενίας Μαραγκού, μια πολιτική αλληγορία που μας μιλάει για τον έρποντα φασισμό της ψευδοεπιστήμης και της ψεύτικης τέχνης, σε καλή σκηνοθεσία της Ιουλίας Σιάμου. Επίσης, το καινούργιο έργο της Μαρίας Λαϊνά, «Οι λοξοί δρόμοι», όπου μια ηθοποιός, ένας σκηνοθέτης και ένας θεατής ανοίγουν διάλογο με την παγκόσμια δραματουργία, αναζητώντας έναν σπουδαίο γυναικείο ρόλο: Έντα Γκάμπλερ, Μις Τζούλια, Λαίδη Μάκβεθ, Μήδεια κ.ά. Έργο «θεάτρου εν θεάτρω», με τη χαρισματική Λουκία Μιχαλοπούλου και τους Ανδρέα Μαντά, Τηλέμαχο Μούσα, στην υποδειγματική σκηνοθεσία του Μάνου Καρατζογιάννη.
Το θεατρικό έργο της ηθοποιού και πεζογράφου Έφης Βενιανάκη «Γυναίκες στην άκρη της νύχτας», μια δυστοπία τοποθετημένη σε όχι μακρινό μελλοντικό χρόνο, που ενσωματώνει φανταστικές και αληθινές περιπτώσεις «γυναικοκτονιών» οι οποίες μας συντάραξαν τα τελευταία δέκα χρόνια. Η σκηνοθεσία της Αγγελικής Καρυστινού «ακούει» το κείμενο και το αποδίδει ανάγλυφο. Η εξαίσια μουσική της Μαρίνας Χρονοπούλου το κάνει ολόγλυφο. Οι ηθοποιοί Ιωάννα Αγγελίδη, Αγγελική Καρυστινού, Ναταλία Στυλιανού, Νατάσα Τσαμπά το υποστηρίζουν με πάθος.
Στο έργο της με τίτλο «Είχε η Περσεφόνη το σύνδρομο της Στοκχόλμης;» η Νίνα Ράπη μας εξιστορεί τα παθήματα και πάθη των ηρωίδων της σε ύφος ονειρικό και ρέον: τρία πρόσωπα του μύθου, η Περσεφόνη, η Δάφνη και η Ευρυδίκη, συναντιούνται στον επάνω κόσμο και αναπολούν τα αθώα και ανέμελα χρόνια της πρώτης νιότης τους έως την αρπαγή και κακοποίησή τους από τους «θεούς», που εντούτοις αγάπησαν και συνδέθηκαν μαζί τους (το λεγόμενο σύνδρομο της Στοκχόλμης). Σωστά η σκηνοθεσία και μουσική επιμέλεια του Κωνσταντίνου Κυριακού (κινησιογραφία της Κατερίνας Μπιλάλη) δίνουν ομόλογα το έργο ως ρέον και φεύγον διά της τεθλασμένης ονειρικής οδού, που κάποτε είναι η μόνη ευθεία. Διδάσκει ρευστούς, ονειρικούς και φεύγοντες τους χρόνους-ρόλους. Με τις Κατερίνα Μπιλάλη (κορυφαία), Γιώτα Τσιότσκα και Θαλασσινή Βοσταντζόγλου.
Κλείνω το σημείωμα με ακόμα δύο παραστάσεις που λόγω χώρου δεν περιέλαβα στα προηγούμενα σημειώματα. Η «Νοσταλγία» της Σόνιας Ζαχαράτου, με μουσική (βιολοντσέλο) του Στέφανου Γιαννόπουλου και animation χαρακτικής (Χριστόφορος Κατσαδιώτης), είναι ένα δυνατό κείμενο ποιητικού συμβολισμού. Μέσα από την ξέφρενη πορεία ενός ακυβέρνητου τρένου χωρίς προορισμό παρακολουθούμε το ταξίδι ζωής μιας γυναίκας που, όρθια μπροστά στο παράθυρο, ατενίζει το τοπίο της ζωής της να «φεύγει». «Ένα δάκρυ, σταγόνες βροχής, μια ζωγραφιά στο τζάμι με το δάχτυλο, η γλυκόπικρη γεύση του ταξιδιού συνθέτουν το νοσταλγικό πέρασμα μιας διαδρομής από τη ζωή. Η λυρική σκηνοθεσία της Ειρήνης Τζαβάρα πιάνει τους αυξομειούμενους κραδασμούς και τις υπόγειες δονήσεις του έργου και η ερμηνεία από τη Χάρι Συμεωνίδου είναι λιτή, αλλά πλούσια σε συναίσθημα.
Το «Ruby Tuesday» της Μαριτίνας Πάσσαρη είναι μια μουσικοχορευτική παράσταση σε κείμενο-σκηνοθεσία της ίδιας. Το έργο-παράσταση, με μουσική και ηχητική επιμέλεια του Στάθη Ιωάννου, κίνηση της Ελένης Καζούρη, επιλογή τραγουδιών της Μαριτίνας Πάσσαρη και του Νίκου Σαββάτη, παρακολουθεί τις ζωές τεσσάρων ανθρώπων στη διάρκεια μιας τριακονταετίας, με φόντο σημαδιακές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, υπό τους ήχους των Rolling Stones. Με τους Γιώργο Γογώνη, Βασίλη Καζή, Λίνα Καμπούρογλου, Μαίρη Κόκου, Μαριτίνα Πάσσαρη και με «ψυχή» του όλου εγχειρήματος την αεικίνητη, εκπληκτική χορεύτρια εδάφους-αέρος Κωνσταντίνα Σκανδάλη. Μουσικός επί σκηνής ο Στάθης Ιωάννου (στο Black Box της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών).
