Πολίτης, άνθρωπος, δημιουργός.
Δηλώνει ενημερωμένος, αισιόδοξος για αυτά που έρχονται και πάντα παρών σε ό,τι μπορεί να κινήσει την Ιστορία προς τα εμπρός. Καβγατζής, φωνακλάς στους διαξιφισμούς του στο Διαδίκτυο, ο Νίκος ποτέ δεν υπήρξε «κομματόσκυλο». Ούτε στα χρόνια της ΚΝΕ ούτε από τη στιγμή που συναντήθηκε ενεργά με τη ριζοσπαστική Αριστερά, με προβληματισμό και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Η βαρεμάρα του να... κάθεται είναι η κινητήρια δύναμή του. Μισεί τις Κυριακές και απεχθάνεται τις υποχρεωτικές αργίες, ειδικά τις «εθνικές». Στις ώρες της -συχνά αθέλητης- σχόλης αλλάζει τα πάντα: σχέδια, σενάρια, ενορχηστρώσεις, συναυλίες ή πρόβες. Γιατί κάθεται και δεν έχει τι να κάνει!
Η μητέρα του, η κυρία Ελένη, που έφυγε νέα, πρόλαβε να τον δει να παίζει. Του έλεγε ότι από μικρός βάραγε ό,τι έβρισκε μπροστά του: μαξιλάρια, ντενεκέδες, πιατάκια, κουταλάκια... Και ο Νικόλας της από βαρέλια, ντενεκέδες και λεκάνες ξεκίνησε και, χρόνια μετά, ξαναγύρισε σε αυτά! Στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, όπου τον έστειλε η μάνα του από τα 14, γιατί από το Δημοτικό δεν πήγαινε στο σχολείο, συνάντησε ένα 15χρονο ταλαντούχο παιδί που έπαιζε τύμπανα. Σε αυτά μπροστά κάθισε για πρώτη φορά ο μελλοντικός ντράμερ.
Λαντζέρης στα καράβια
Στο υπερωκεάνιο «Αυστραλίς» έκανε το τελευταίο του ταξίδι με επιβάτες μετανάστες που πήγαιναν στη «γη της επαγγελίας» της Αυστραλίας για δουλειά. Επιστρέφοντας -στα 16 πια-, αγόρασε με δικά του λεφτά, βγαλμένα με κόπο και ιδρώτα στη λάντζα της κουζίνας, τα πρώτα δικά του ντραμς. Ήταν ένα σετ Premier.
Τρεις μόλις μήνες μετά έπαιζε επαγγελματικά στο καμπαρέ Άττικα, στην Πλάκα. Η ορχήστρα στο πάλκο, οι πελάτες χόρευαν στην πίστα και τα «κορίτσια» από τραπέζι σε τραπέζι, για ένα χαρτζιλίκι γεμάτο υποσχέσεις. Έναν χρόνο στα «σκυλάδικα», κάπνα και αλκοόλ, ο Νικόλας Τουλιάτος έκοψε το ποτό και παράτησε τα ντραμς.
Σπούδαζε διακοσμητής και σχεδιαστής ρούχων στην Akto, μέχρι που βρέθηκε στο Πολυτεχνείο. Το δεύτερο βράδυ, ώρες πριν την είσοδο του τανκς, διαμορφώθηκε ως πολιτικό ον. Συνάντησε τους φοιτητές, τις ιδέες τους, έμαθε τι σημαίνει αλληλεγγύη και συλλογικότητα. Κι αυτός ο 18χρονος, που μέχρι τότε άκουγε μόνο Deep Purple, Led Zeppelin ή Black Sabbath, άκουσε για πρώτη φορά στη ζωή του το πολιτικό τραγούδι και τη λεβέντικη φωνή του Κρητικού λυράρη Νίκου Ξυλούρη. Ήταν η πρώτη δυνατή εμπειρία του με την ελληνική μουσική. Δυο χρόνια μετά έπαιζε μαζί με τον Ξυλούρη από τον εξώστη της Αρχιτεκτονικής μπροστά σε μυριάδες νέα παιδιά και αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα, στην 1η επέτειο του Πολυτεχνείου.
Έξω από τα συνηθισμένα
Του αρέσει να ταράζει τα νερά, να κάνει πράγματα που ξαφνιάζουν, που κινούν τα κύματα της ζωής του. Η επανάληψη τον τρελαίνει. Νιώθει νεκρός όταν κάνει τα ίδια. Από τους ντράμερ της γενιάς του, είναι ένας από τους λίγους που είναι ακόμα ενεργοί, ακολουθώντας μια πορεία έξω από τα συνηθισμένα. Παράδειγμα ακραίο και δημιουργικό ήταν η συνάντησή του με τη χαρακτηρισμένη ως «λαϊκή» φωνή της Πέγκυς Ζήνα. Μια φωνή εξαιρετική, που μπορεί να κάνει πολλά, έξω από την πεπατημένη.
Το καλοκαίρι του 2021, στη συναυλία της συνεργασίας τους στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, σε ενορχήστρωση Γιώργου Ζαχαρίου, ο Ν. Τουλιάτος άκουγε και απολάμβανε τον τρόπο που η Πέγκυ ερμήνευε μουσικές του Μίκη, του Μάνου, του Καλδάρα, του Μικρούτσικου και του Κραουνάκη ή του ταλαντούχου συνθέτη Γιώργου Μουκίδη. Μαζί βέβαια με τους -10 τον αριθμό σε αυτή τη συναυλία- μόνιμους συνεργάτες του από την Ηχόδραση (το πολυμελές σύνολο κρουστών το οποίο θεωρεί «έργο ζωής»), συμμετείχε και αυτός στο σχήμα της βραδιάς, αλλά, κυρίως, έβλεπε τους άλλους να παίζουν και... χάζευε.
«Τοτέμ» πριν την ώρα του
Ο Νίκος Τουλιάτος θυμάται με συγκίνηση ότι από τα 18 του χρόνια βρέθηκε δίπλα σε μορφές του θεάτρου και της μουσικής, με τους περισσότερους καλλιτέχνες αυτής της χώρας. Χορευτές, ποιητές, χορογράφους, ηθοποιούς, συνθέτες, σκηνοθέτες και βέβαια μουσικούς, Έλληνες και ξένους, που θα αποτελέσουν τον πλούτο της άτιτλης ακόμα καταγραφής στο ημερολόγιό του, της «περιπέτειάς» του με την Τέχνη.
Ενώ εξαρχής υπήρξε μουσικός, ο Νίκος είναι ένας πολυσχιδής δημιουργός και ας μην θεωρεί τον εαυτό του τόσο σημαντικό όσο νομίζουν οι άλλοι. Τον εντυπωσιάζει ότι όποτε έχει κυκλοφορήσει ένα CD ή ολοκληρώσει μια θεατρική παράσταση, οι κριτικοί δεν ασχολούνται τόσο με το έργο και το περιεχόμενό του όσο με τον ίδιο. Τα χρόνια περνούσαν και ο «θρύλος» του μεγάλωνε ανεξέλεγκτα, σε βαθμό που ποτέ δεν μπόρεσε να εξηγήσει. Συνειδητοποιούσε ότι κάτι καλό χτιζόταν γύρω από το όνομά του από τον τρόπο που τον έβλεπαν οι άλλοι.
Το όνομα «Τουλιάτος» υπήρξε πάντοτε πιο γνωστό από τη... φάτσα του. Κι εδώ η μεγάλη αντίφαση: εκεί που εμφανιζόταν έρχονταν να τον δουν και να τον ακούσουν πολύ λιγότεροι από όσους μίλαγαν ή έγραφαν γι’ αυτόν. Τον έχουν ρωτήσει για «έναν Τουλιάτο» άνθρωποι που τον είχανε μόνο ακουστά. Η αναγνώρισή του πάντα προκαλούσε έκπληξη και η «φήμη» του από τη συμμετοχή του στις τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας ποτέ δεν εξαργυρώθηκε υλικά. Πολλοί νόμιζαν ότι το κασέ του ήταν... απλησίαστο και έτσι ο Τουλιάτος έγινε «τοτέμ» πριν την ώρα του!
Μ’ ένα κύμβαλο αλαλάζον
Ο Νίκος Τουλιάτος επιμένει να προτείνει στους μαθητές του να ακολουθούν τα όνειρά τους, την καρδιά τους. Να μην ζουν με τα «πρέπει», αλλά με τα «θέλω» τους. Να είναι ερωτευμένοι με ό,τι κάνουν, για να αφήσουν πίσω τους «όμορφα παιδιά». Να αφήσουν πίσω τη λογική που λέει «ένα χαρτί ό,τι να ’ναι για να εξασφαλίσω δουλειά» -αλλά όχι ζωή- και να δούνε το μέλλον, τον ορίζοντα της ζωής τους, με τρέλα, όραμα και ρίσκο.
Εχει ζήσει πολλά. Κάποτε οι φίλοι του τον παρότρυναν να γράψει για όλα αυτά και ξαφνικά βρέθηκε με ένα βιβλίο αυτοβιογραφικού χαρακτήρα στα χέρια, γεμάτο από τις σκέψεις και τις εμπειρίες μιας πολυκύμαντης ζωής. Πολλά ξέχασε να τα γράψει. Έτσι όμως προέκυψε το «Μ’ ένα κύμβαλο αλαλάζον» για τις εκδόσεις «Δρόμων».
Ηχόδραση: Έργο ζωής
Κοντά 40 χρόνια τώρα, από αυτό το πάντοτε πολύβουο και πολυμελές σχήμα που λέγεται Ηχόδραση έχουν περάσει πάνω από 200 «κρουστοί». Κάποιοι από αυτούς είναι ιδιαίτερα γνωστοί. Ανάμεσά τους, ο μακαρίτης πια Νίκος Καπηλίδης, ο Γιάννης Σταυρόπουλος, ο Σπύρος Παναγιωτόπουλος, άνθρωποι που τίμησαν και υπηρετούν πιστά τη μουσική τους, την ενασχόλησή τους με τους ρυθμούς. Και ακόμα: Νίκος Μεταλληνός, Κυριακή Τσακιρίδου, Φώτης Φωτόπουλος, Pedro Fabian, Demian Gomez, Yusef Bitto, Simone Monzelli και η κόρη του Νίκου, η Νεφέλη.
Ο Νίκος Τουλιάτος έγραψε για πρώτη φορά παρτιτούρες για την Ηχόδραση -κάτι αδιανόητο έως τότε- και έκανε άπειρες πρόβες που, τελικά, τον μετέτρεψαν σε έναν πειθαρχημένο μουσικό - αν είναι δυνατόν! Άρχισε να διασκευάζει αναδημιουργώντας κομμάτια γνωστών συνθετών για φωνές και κρουστά. Πολλά δισκογραφήθηκαν. Για τις φωνές αυτές (Σαβίνα Γιαννάτου, Νατάσα Μάρε-Μουμτζίδου, Λία Βίσση, Τρίφωνο, Χαρά Αργυροπούλου, Κώστας Θωμαΐδης κ.ά.) θυμάται την ευκολία τους να μπουν στο κλίμα μιας τέτοιας δουλειάς ή ακόμα την έκπληξή τους που τα κατάφεραν. Οι σχέσεις τους με αυτόν τον «απλό ντράμερ» είχαν πολύ μέλλον.
Από την οδό Σαπφούς της πλατείας Κουμουνδούρου, η Ηχόδραση έφτασε μια μέρα να ανοίγει την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας με τους 400 τυμπανιστές της και να τους κλείνει με μια σύνθεση παιγμένη με «όργανα» ξίφη, βάρη, ακόντια, καγιάκ, μπασκέτες, μπάλες, τα δοξασμένα αντικείμενα των αθλητών. Πριν και μετά αυτές τις σημαντικές για την Ελλάδα στιγμές η Ηχόδραση, αυτό το συνεχώς ανανεούμενο σχήμα κρουστών, με μέλλον και νέες συνεργασίες, έφτασε και έπαιξε στην Ισπανία, στην Κούβα, στην Αυστραλία, στις ΗΠΑ και αλλού, μαζί με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη.
Πολλοί, όμως, εξαιτίας της πολύχρονης και ενθουσιώδους ενασχόλησής του με την Ηχόδραση, είχαν ξεχάσει πως ο Νίκος Τουλιάτος παίζει ντραμς και όχι μόνο τάσια αυτοκινήτων ή τα... κατασαρολικά της -αιωνίως διαμαρτυρόμενης- γυναίκας του.
Παιδικός έρωτας
Η καθημερινότητα, η κοινωνική πραγματικότητα όπως τη βιώνει ο ίδιος, είναι πηγές της έμπνευσής του, αυτό που τον κάνει να γράφει μουσική, κείμενα, να σκηνοθετεί, να παίζει. Γιατί «δεν υπάρχει έμπνευση έξω από την πραγματική ζωή», γιατί «η Τέχνη δεν καθρεφτίζει την πραγματικότητα, αλλά τη μεγεθύνει» λέει ο Νίκος.
«Όταν ήμουν μικρός, είχα έναν παιδικό έρωτα, το θέατρο, όμως παντρεύτηκα τη μουσική. Της αφιερώθηκα, την αγάπησα, την έψαξα, άνοιξα δρόμους, έσκαψα σε άγονο έδαφος με τα κρουστά, πειραματίστηκα και μετά από πενήντα χρόνια που έπαιξα σαν μουσικός με την πλειονότητα των Ελλήνων καλλιτεχνών, όχι μόνο μουσικούς, αλλά και ηθοποιούς, σκηνοθέτες, λογοτέχνες, ποιητές, ζωγράφους, γλύπτες και βέβαια τραγουδιστές και χορευτές, συνάντησα ξανά τον παλιό παιδικό μου έρωτα και τότε είπα να μείνω μαζί του. Έτσι αφιερώθηκα στο θέατρο. Παίζω, σκηνοθετώ, σπουδάζω και ταυτόχρονα διδάσκω».
Ηχοποιοί: Ο Τουλιάτος στο θέατρο
Μετά από 56 χρόνια «γάμου» με τη μουσική, ο Ν. Τουλιάτος αποφασίζει τη μεγάλη επιστροφή: παίζει θέατρο, παίζοντας με το θέατρο. Η σκηνοθεσία, η διδασκαλία του ρυθμού και του ηχητικού αυτοσχεδιασμού, η έρευνα σε ό,τι αφορά τον θεατρικό ήχο στις δραματικές σχολές Καζάκου, Κιμούλη, Ίασμος, Δήλος, ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας κ.ά. βρέθηκαν στα πιο άμεσα ενδιαφέροντά του.
Αιώνιος μαθητής
Ο Νίκος, καθώς θεωρεί σοβαρό τον ρόλο του ηθοποιού, παρακολούθησε «σεμινάρια» Υποκριτικής συνεργαζόμενος με σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου: Αθηνά Παππά, Κώστα Μεσσάρη, Δήμητρα Χατούπη, Νίκο Περέλη, Θοδ Εσπίριτου, Τάσο Δαρδαγάνη, όλους! Από αυτούς απέκτησε την ικανότητα να στέκεται στη σκηνή με αξιοπρέπεια. Επί 20 χρόνια το θέατρο αποτέλεσε παράλληλη δημιουργική δραστηριότητα, ενώ τα τελευταία 5-6 χρόνια είναι η βασική ενασχόλησή του.
Και καθώς η πλέον γνωστή δεξιότητά του βρίσκεται στα κρουστά, παντρεύει τον ήχο, τον ρυθμό, με την κάθε παράσταση, με τον κάθε του ρόλο, έχοντας συμμετάσχει με διαφορετικούς τρόπους σε πάνω από 45 θεατρικές παραστάσεις. Βασικός δάσκαλός του, ο Νίκος Περέλης.
Μετατρέποντας τον ήχο σε ρόλο
Οι Ηχοποιοί είναι η σημερινή θεατρική ομάδα του Νίκου Τουλιάτου, στην οποία συμμετέχουν ηθοποιοί που διδάσκονται κρουστά, ρυθμολογία και αυτοσχεδιασμό, χρησιμοποιώντας τα στις παραστάσεις της ομάδας. Οι Ηχοποιοί έχουν έδρα το θεατράκι Black Box που φιλοξενείται στον Χώρο Τέχνης Ηχόδραση στο Κουκάκι. Τονίζοντας, κοντράροντας, έως και... προβοκάροντας, ο ήχος αποτελεί ακόμα έναν «ρόλο» σε κάθε θεατρικό έργο.
Την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, προπαραμονή του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, (στις οποίες ο Νίκος συμμετέχει ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας στο πλευρό του Κώστα Ζαχαριάδη), στην αίθουσα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών θα παιχτούν σκηνές του έργου του Χ. Ίψεν «Γιον Γκάμπριελ Μπόρκμαν». Η σκηνοθεσία είναι του Νίκου Περέλη, ο οποίος την ίδια βραδιά παρουσιάζει το μεταφρασμένο από τον ίδιο έργο που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Αγγελάκη. Ο Νίκος Τουλιάτος ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Μπόρκμαν. Στον ρόλο του Φόλνταλ ο Θοδωρής Σκούρτας, της Έλλα η Ελένη Γρηγορίου και της Γκούνιχιλντ η Ντομένικα Ρέγκου.
Δημιουργικός πυρετός
Από τις 6 Νοεμβρίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Μπάγκειον της πλατείας της Ομόνοιας το «Vita Nova», σε κείμενο των Simon Gleave και Αλίκης Στενού -που σκηνοθετεί την παράσταση-, αφηγείται την επομένη μιας απώλειας, συναισθήματα, σκέψεις, μνήμες, ίχνη μιας περασμένης εποχής, την ανάγκη για μια νέα αρχή, που αναδύονται κατά την επίσκεψη στο οικογενειακό σπίτι. Μουσικός και ηθοποιός επί σκηνής, με τις Κορίνα Κόκκαλη, Δήμητρα Νταντή, Αλίκη Στενού, ο Νίκος Τουλιάτος.
Τέλη Νοεμβρίου στο Θέατρο Βαφείο, στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, σε μετάφραση-σκηνοθεσία Κώστα Μεσσάρη, θα υποδυθεί τον ρόλο του τυφλού μάντη Τειρεσία, που αρνείται να αποκαλύψει τον φονιά. Ο Μεσσάρης αντιμετωπίζει το έργο με πιο σύγχρονη ρεαλιστική ματιά και τα πρόσωπα είναι πραγματικά, σημερινά. Παίζοντας τον ρόλο για πρώτη φορά πριν από δύο χρόνια, ο Νίκος είχε γίνει αποδέκτης εξαιρετικών κριτικών.
Τα μελλούμενα
«Το Δέντρο της Μνήμης», ένα πολύ επίκαιρο έργο του Νίκου Περέλη, με ερμηνευτές τον ίδιο τον συγγραφέα, την Ελένη Γρηγορίου και τον Νίκο Τουλιάτο, θα ανεβεί στον Χώρο Τέχνης Ηχόδραση τον Ιανουάριο του 2024.
Μην ξεχνώντας τον αιώνιό του ρόλο, αυτόν του μουσικού, κοντά στα Χριστούγεννα της τρέχουσας χρονιάς ο Νίκος θα παρουσιάσει το «Songs», το νέο του CD. Με τίτλο που μένει να επιβεβαιωθεί, αυτός ο δίσκος θα περιέχει τραγούδια του Μίκη, του Θάνου, του Κραουνάκη, αντάρτικα και άλλα, παιγμένα με πολλά κρουστά - και όχι μόνο. Τα ερμηνεύουν σπουδαίες φωνές από το παρόν και το δημιουργικό παρελθόν του: Κώστας Θωμαΐδης, Σαβίνα Γιαννάτου, Χαρά Αργυροπούλου, Λία Βίσση, Πέγκυ Ζήνα και, σε μια υπέροχη διασκευή, η Χρυσηίδα, για μια «Νύχτα Μαγικιά».
Τις μέρες που γράφονται αυτές οι γραμμές ο Τουλιάτος βρίσκεται στον πυρετό των ακροάσεων νέων μουσικών, ηθοποιών και χορευτών που, μαζί με τα μέλη των ομάδων Ηχοποιοί και Ηχόδραση, θα συμμετάσχουν στις «Ηχο-δράσεις». Ένα πρόγραμμα με 15 «κρουστούς», 4 φωνές, χορευτές, ηθοποιούς και ακροβάτες που θα ερμηνεύουν τραγούδια γνωστά, παιγμένα με ιδιαίτερο τρόπο. Αναμένουμε την αναγγελία του τόπου και του χρόνου αυτής της πολυμελούς παράστασης.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρώ Καβαλιέρου
