Το σημείωμα της προηγούμενης Κυριακής ήταν αφιερωμένο στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο 2023, που μπήκε φέτος στον 19ο συνεχή χρόνο λειτουργίας του, υπό την επιστημονική εποπτεία της ιστορικού θεάτρου Σίσσυς Παπαθανασίου, και είναι αφιερωμένο στις γυναίκες συγγραφείς, με κοινή θεματική το καυτό ζήτημα της βίας κατά των γυναικών.
Εξάντλησα το προηγούμενο σημείωμα με τον χαρισματικό «Καραγκιόζ» της Τζένης Δάγκλα, που μας αφηγείται ονειρικά και αφαιρετικά μια αληθινή σπαρακτική ιστορία πολέμου, πόνου, αγάπης, μίσους και ενός απελπισμένου, χαμένου έρωτα από τον ελληνικό Εμφύλιο, δοσμένο από τη μαγική μπαγκέτα της σκηνοθεσίας του Δήμου Αβδελιώδη. Να προσθέσω εδώ μια χρήσιμη διευκρίνιση: Έγραφα ότι ο συγκεκομμένος τύπος «Καραγκιόζ» ίσως να προέρχεται από το έργο του Γιώργου Διαλεγμένου «Μπέλλα Βενέτσια», με κύρια θεματική του την τραυματική ανάδυση της γυναικείας ταυτότητας στην Ελλάδα, που εγκόλπωνε επίσης ως οργανικό στοιχείο ένα θέατρο σκιών με τον τίτλο «Καραγκιόζ». Ήθελα έτσι απλώς να θυμίσω ένα παλαιό ρητό, ότι τα σπουδαία έργα συναντιούνται στη βάση τους λόγω της εκλεκτικής συγγένειας που τα ελκύει. Αυτό μόνο, τίποτε άλλο, και προχωρώ στα επόμενα έργα.
Το ευρηματικό «Αντιγόνο» της πολυτάλαντης ηθοποιού, συγγραφέως, εικαστικού και άλλα πολλά Ευγενίας Μαραγκού βασίζεται στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και είναι μια ευφάνταστη απεικόνιση ενός κοντινού δυστοπικού μέλλοντός μας σε μια χώρα όπου έχει επιβληθεί ένα καθεστώς βίας και τρόμου εν ονόματι της ελευθερίας της καλλιτεχνικής έκφρασης και της επιστημονικής «προόδου» που έχουν μεταλλαχθεί στο αντίθετό τους. Επίσης, πρέπει να σημειώσω ότι η συγγραφέας πολύ πρόσφατα διασκεύασε για το θέατρο και πρωταγωνίστησε στο σπουδαίο πεζογράφημα «Ο πίθηκος Ξουθ» του παραγνωρισμένου Έλληνα συγγραφέα του 19ου αιώνα Ιάκωβου Πιτσιπίου, πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, μια καταλυτική καυστική κοινωνική σάτιρα που προηγείται κατά έναν αιώνα των έργων του λεγόμενου «παραλόγου»! Ένα γεγονός που πέρασε σχεδόν ασχολίαστο από την περί πολλά τυρβάζουσα πνευματική μας ελίτ. Αυτά δεν πρέπει να ξεχνιούνται. Η χαμηλότονη, χαρισματική συγγραφέας και ηθοποιός θα έπρεπε να είναι πολύ πιο κεντρικό πρόσωπο στα θεατρικά μας πράγματα.
Για το «Αντιγόνο» τώρα: Μια γυναίκα αναγνωρίζει τον αδελφό της σε μια γκαλερί όπου εκτίθενται ως έργα τέχνης τα νεκρά σώματα πολιτικών κρατουμένων, και κλέβει το σώμα του αδελφού της για να το ενταφιάσει. Το καθεστώς τη συλλαμβάνει, ενώ το αποσυντεθειμένο σώμα του αδελφού της έχει αρχίσει να μολύνει τους κατοίκους της πόλης, εξαπλώνοντας μια θανατηφόρα επιδημία. «Ποιο θα είναι το αντιγόνο και ποια η Νέμεση, όταν ο θάνατος αποκαλείται τέχνη, οι νεκρόφιλοι καινοτόμοι, οι ταριχευτές καλλιτέχνες και οι επιστήμονες celebrities»; Πρόκειται για ένα πολιτικό έργο αναπεπταμένης φαντασίας, για μια πολιτική αλληγορία ανάμεσα στη μυθοπλασία και στην πραγματικότητα, και για το όχι μακρινό «σενάριο» ενός έρποντος φασισμού που ήδη κρούει απειλητικά τις θύρες μας. Η καίρια σκηνοθεσία της Ιουλίας Σιάμου, με καλλιτεχνική επιμέλεια της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, χτυπάει «με το σφυράκι» όλα τα ευαίσθητα σημεία του κειμένου κάνοντάς το να «μιλήσει», ενώ η διδασκαλία των ρόλων αποσπά καλές ερμηνείες. Παίζουν ισοκέφαλα οι Ντίνος Γκελαμέρης, Μαρία Νεφέλη Δούκα, Δημήτρης Καραβιώτης, Δημήτρης Ντάσκας, Γιώργος Τάτσης. Ο σχεδιασμός των ήχων είναι του Δημήτρη Πικράκη.
Οι «Λοξοί δρόμοι» της Μαρίας Λαϊνά μάς επιφυλάσσουν μια έκπληξη: Η συγγραφέας πηγαίνει πέρα από το γνωστό της ύφος μιας ποιητικής εσωστρεφούς γραφής και κάνει καθαρό θέατρο, καλό θέατρο. Υπόθεση: Μια ηθοποιός, ένας σκηνοθέτης και ένας θεατής ανοίγουν διάλογο με την παγκόσμια δραματουργία, πλάθοντας έναν ιδανικό γυναικείο ρόλο. Το έργο ανοίγει και κλείνει σαν μαγική βεντάλια, δίνοντάς μας στιγμιαίες λάμψεις που διαρκούν, καθώς περνούν ανάγλυφες μπροστά μας η Έντα Γκάμπλερ, η Δεσποινίς Τζούλια, η Λαίδη Μάκβεθ, η κυρία Άλβινγκ, η Μήδεια κ.ά., εκφράζοντας σκέψεις και προβληματισμούς γύρω από τους ήρωες του Ίψεν, του Τσέχοφ, του Στρίντμπεργκ, του Σαίξπηρ, του Ουίλιαμς, του Ευριπίδη. Πρόσωπα και προσωπεία εναλλάσσονται. Η χαρισματική σκηνοθεσία του Μάνου Καρατζογιάννη οδηγεί τους τρεις ηθοποιούς, τον Ανδρέα Μαντά, την προεξάρχουσα Λουκία Μιχαλοπούλου, τον Τηλέμαχο Μούσα, σε ένα κρεσέντο κάθετης δημιουργικής γραφής υπό τη σκέπη της εμπνευσμένης μουσικής του Τηλέμαχου Μούσα.
Θα χρειαστεί να συνεχίσουμε την επόμενη εβδομάδα με τις υπόλοιπες παραστάσεις.
