Ο ρωσοουκρανικός πόλεμος αποτελεί τομή της Ιστορίας ανάλογη της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ένα γεγονός παγκόσμιας και αδυσώπητης επιρροής σε συλλογικά και προσωπικά πεπρωμένα. Ιδίως για ανθρώπους των παραστατικών Τεχνών με διεθνή ακτινοβολία και δράση, η ψευδαίσθηση υποχώρησης των γεωγραφικών συνόρων ενόψει παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και αγοράς κατέρρευσε. Έκθετοι, λόγω της φήμης τους, στον επιθετικό όσο και προωθητικό -συχνά ευγενών σκοπών- εναγκαλισμό εξουσιών και καθεστώτων, διάσημοι καλούνται σε εκ των υστέρων «απολογίες» για πολιτικές πράξεις που, όποια κι αν είναι η άποψή τους, δεν εμπλέκονται. Έτσι, αστέρες του μεγέθους της υψιφώνου Άννα Νετρέμπκο και του αρχιμουσικού Θεόδωρου Κουρεντζή αντιμετωπίζουν διλήμματα επιλογής «νομιμοφροσύνης» όντας αμφίπλευρα ευάλωτοι σε πιέσεις και κόστη.
Υπό την έννοια αυτή ενώνουμε την ασήμαντη φωνή μας με τη θαρραλέα στάση του διευθυντή του Φεστιβάλ του Salzburg Markus Hinterhäuser, ο οποίος, αφιστάμενος της πρακτικής ακυρώσεων άλλων φημισμένων μουσικών προορισμών, δήλωνε, ενόψει της διοργάνωσης τού 2022, ότι δεν επιθυμούσε να πιέσει τους μουσικούς της ορχήστρας του Κουρεντζή MusicAeterna να εκφραστούν κατά του πολέμου επειδή «δεν είναι στρατιώτες, δεν ευθύνονται για ό,τι συμβαίνει» και «η ενοχή δεν είναι συλλογική», συμπληρώνοντας ότι συμπάσχει με τον αρχιμουσικό, «που αισθάνεται υπεύθυνος και αλληλέγγυος προς τα μουσικά σχήματα που οικοδόμησε στη Ρωσία» και ότι «είναι λάθος να τον τιμωρήσουμε επειδή συμπαραστέκεται στους μουσικούς του».
Αποτελεί ένδειξη του καλλιτεχνικού διακυβεύματος που ενσωματώνει ο ροκ σταρ της μπαγκέτας το γεγονός ότι, μετά την εν τω μεταξύ αναγκαστική απογύμνωση της θαυμαστής αυτής ορχήστρας (και χορωδίας) από μη Ρώσους μουσικούς της, μέσω της θεσμοθέτησης υποχρεωτικής εγκατάστασης των μελών της στη Ρωσική Ομοσπονδία, ο Ελληνορώσος αρχιμουσικός κατόρθωσε σε ελάχιστο χρόνο να δημιουργήσει ένα νέο σχήμα 112 δεξιοτεχνών από 28 χώρες με την ιδεαλιστική ονομασία «Utopia». Με αυτόν τον σχηματισμό προσκλήθηκε εκ νέου από τον Hinterhäuser για τέσσερις εμφανίσεις στο Φεστιβάλ Salzburg 2023, με τον καλλιτεχνικό διευθυντή να αψηφά νέες επιθέσεις σχετικές με τον ξένο του, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ενώσεως Γερμανών Μουσουργών που απηύθυνε σχετική ανοιχτή επιστολή. Τη στάση του Intendant μοιάζει να επικροτεί και ο τίτλος της 243ετούς ελβετικής εφημερίδας Neue Zürcher Zeitung, που κάνει λόγο για «θυμό που αποδείχθηκε ανύπαρκτος», ενώ αξιοσημείωτη αναδεικνύεται και η στάση της Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας της Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR), που αντέδρασε, διά του εκπροσώπου Τύπου της, υπερασπιζόμενη τον βαλλόμενο καλλιτεχνικό διευθυντή της χωρίς περιστροφές. Αν και «χωρίς αμφιβολία θα ήταν ευκολότερο» αν ο μαέστρος έπαιρνε θέση, ουδέποτε η ορχήστρα το απαίτησε, επειδή έχει συνείδηση των συνεπειών που θα είχε για τον καλλιτέχνη στη Ρωσία. «Ο ίδιος φυσικά θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη Ρωσία και να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του αλλού. Στη Ρωσία όμως έχει τον τίτλο του αρχιμουσικού της MusicAeterna και φέρει ευθύνη για αυτό το σύνολο», πέραν του γεγονότος ότι «δεν έχει προκληθεί υπόνοια ότι ο ίδιος υποστηρίζει τον πόλεμο», κατέληγε η ανακοίνωση…
