Η Αργεντινή Αριάνα Χάρουιτς με το ολιγοσέλιδο, εξαιρετικά πυκνό «Σκοτώσου, αγάπη» μας εισάγει στον άγριο, αιματοβαμμένο, βάναυσο, ενστικτώδη κόσμο μιας νεαρής ανώνυμης γυναίκας η οποία, μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού της, βιώνει τον πόνο της ύπαρξής της, και την ύπαρξη ως έναν ακατάπαυστο πόνο. Έναν πόνο πανταχού παρόντα. Από το πρώτο δευτερόλεπτο, την πρώτη ανάσα, την πρώτη εικόνα, την πρώτη ανάμνηση, το πρώτο συναίσθημα, το πρώτο σπίθισμα φωτός μέχρι το βύθισμα στον ύπνο, ο οποίος είναι το ίδιο εφιαλτικός με την πραγματικότητα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2012 στην Αργεντινή, ήταν υποψήφιο για το βραβείο Man Booker International το 2018, έχει κυκλοφορήσει σε 23 χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα με τη μεταφραστική φροντίδα του Αχιλλέα Κυριακίδη.
Ενας εσωτερικός μονόλογος, μια γυναίκα στο όριο, μια γυναίκα που ενδίδει στην τρέλα, αλλά όχι ολοσχερώς, γιατί μπορεί και παρατηρεί τον εαυτό της ως έρμαιο αυτής της τρέλας, γιατί μπορεί και βλέπει τον εαυτό της με τα μάτια των άλλων. Αυτή είναι η δύναμη, μαζί και η αδυναμία της. Ένα μυαλό εύστροφο, «διαβολικό», το οποίο προπορεύεται της ψυχής της. Η γέννηση έχει τα χαρακτηριστικά του θανάτου. Το νεογέννητο δεν είναι ένας θρίαμβος της ύπαρξης, αλλά ένα τέλος. Το τέλος του ψυχισμού μιας γυναίκας η οποία, σε πείσμα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ασφυκτιά μέσα σε ρόλους που, δεν έχει καμιά σημασία αν τους επέλεξε ή της επιβλήθηκαν, την περικλείουν στα όρια του φύλου της.
Συγκρούεται με όσα θεωρούνται αυτονόητα, αδυνατεί να νιώσει τα αυτονόητα, αδυνατεί να δεχτεί τη χλιαρή επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα, την εγκλωβισμένη σε προκαθορισμένους ρόλους, ως τη μόνη εκδοχή της ζωής. Η προέκταση των δαχτύλων της είναι ένα μαχαίρι που σκίζει στα δύο την πραγματικότητα: εκείνη διαρκώς από απόσταση, να κοιτάζει από έξω προς τα μέσα, να κρύβεται, να γίνεται ένα με το χώμα, να αποζητά την οικειότητα και συγχρόνως να την απεχθάνεται. «Σπιτική ζεστασιά, αλλά τα μάτια μου είναι αυτά που βάζουν σ’ όλα φωτιά».
Εκείνη είναι πάντα η ξένη, η ψυχικά ασταθής, η περιθωριοποιημένη. Μόνη απάντηση σε όλα, η βία. Δεν είναι μόνο η άσκηση της βίας. Είναι η προοπτική της βίας. Η συνειδητοποίηση, καλύτερα η παρορμητική συνειδητοποίηση ότι μπορείς να κρατήσεις το μαχαίρι της αντίδρασης, της μη υποταγής, και να το μπήξεις σε όποια σάρκα βρίσκεται γύρω σου, μη εξαιρουμένης και της δικής σου. Διαβάζοντας, είχα την εντύπωση πως μεγαλύτερη σημασία έχει το «εναντίον» παρά η συγκεκριμένη κατεύθυνση ή η απεύθυνση. Μου έρχονταν στο μυαλό οι στίχοι του Νίκου Καρούζου: «-Δεν βλέπω απόψε καλά τι έχεις;… / - Έχω ύπαρξη…».
Από υπερβολική ύπαρξη πάσχει η ηρωίδα της Χάρουιτς. Από μια αυτοπάθεια. Η ύπαρξή της επιστρέφει σε αυτήν. Διεκδικητική, απελπισμένη, ερωτική. Πνιγμένη από την κανονικότητα. «Καρπός μιας φυσιολογικής οικογένειας». Έχοντας κληρονομήσει αυτή την «κανονικότητα», αφήνεται στον πόθο, αποζητά το σεξ, πιστεύοντας πως μόνο αυτό είναι ικανό να την κρατήσει ζωντανή, να δώσει κάποιο νόημα, να φωτίσει με ανεκτό φως το σκοτάδι της ματαιότητας. Η μητρότητα επιτείνει τη ματαιότητα, δεν την εξαλείφει. Χωρίς τον πόθο είναι νεκρή. Αλλά, ούτως ή άλλως, νεκρή είναι.
Τα πάντα είναι αυτό που φαίνονται και το αντίθετό τους. «Όταν κάνω σεξ, μνημονεύω γενέθλια εκλιπόντων. Όταν ερωτεύομαι, όπως τώρα, ενώ σπαρταράω απ’ τα ρίγη, ρίχνω χώμα πάνω σ’ ένα φέρετρο. […] Γιατί, όπως και να το κάνουμε, εδώ και πολύ καιρό, κι από πριν γεννηθώ ακόμα, κι όλη την ώρα που ο σύζυγός μου ωρύεται απ’ τη ζήλια του, είμαι νεκρή». Οι πολλές αναφορές στα ζώα που περιβάλλουν την ηρωίδα επιχειρούν να τονίσουν τη ζωώδη πλευρά της επιθυμίας. Όμως ακόμη κι αυτή περνάει από τις ατραπούς του μυαλού. «Εμένα μ’ αρέσει να το σκέφτομαι το σεξ, όχι να το κάνω».
Θα μπορούσε να είναι ποίημα της Σύλβια Πλαθ, βύθισμα της Κλαρίσε Λισπέκτορ, σκηνή από ταινία του Ντέιβιντ Λιντς - με μια έννοια, είμαστε σε ταινία του Λιντς. Θα μπορούσε να είναι μια συνομιλία με άλλες, συνομήλικές της, συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής. Θα μπορούσε να είναι η λογοτεχνική κληρονομιά της Βιρτζίνια Γουλφ. Άλλωστε, ένα είναι το δίλημμα: γράφεις ή πέφτεις από το παράθυρο. «Σκέφτομαι πόση καταπραϋντική επίδραση μπορεί να είχε στη ζωή μου αν έγραφα ή αν έπεφτα από κάνα παράθυρο». Η Χάρουιτς γράφει όπως αναπνέει. Γι’ αυτό και μεταδίδει κάθε δευτερόλεπτο της ανάσας της ηρωίδας της. Η διεκδίκηση της ανάσας είναι διεκδίκηση ορατότητας. Ορατότητα με όρους ιδιοσυγκρασίας και όχι με όρους / ρόλους κοινωνικούς. Γραφή άγρια, ευθεία, επιθετική, βασανιστική. Με έναν απελπισμένο λυρισμό να βγάζει τη γλώσσα στην κοινοτοπία. Να μπήγει τα νύχια στην κανονικότητα.
Αριάνα Χάρουιτς
«Σκοτώσου, αγάπη»
Εκδόσεις Opera
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Σελίδες: 144
Τιμή: 10,60 ευρώ
